اخلاق اسلانی؛ مبحث آفات زبان از مکاسب محرمه شیخ اعظم انصاری، اثری از حسین میرزاخانی

گروه فرهنگی: امام خمینی(رحمت الله علیه): هر ذره ای که انسان عمل می کند یک صورت ماوراء طبیعت دارد، اینجا زبانش را آدم دراز می کند، زبان درازی می کند، یک مسلمانی را، یک مومن را فحش می دهد، غیبت می کند، آن مومن فرض کنید در آمریکا( سرزمین شیطان بزرگ) است شما از این جا به او فحاشی می کنید یا غیبتش را می کنید، در آن جا که این زبان این قدر دراز شده است در آن جا صورتش این است که همین زبان دراز می شود تا از رویش عبور می کنند(۵۸/۳/۵)...شیخ اعظم انصاری اعلی الله مقامه می فرماید:

به گزارش بولتن نیوز، غیبت به چهار دلیل( کتاب، سنت، عقل، اجماع) حرام می باشد.. امر دوم راجع به کفاره غیبت است. یعنی چیزی که غیبت را از بین می برد. و مقتضای اینکه غیبت از حقوق مردم بشمار می آید اینست که رفع آن موقوف بر صرف نظر کردن صاحب غیبت از حق خودش باشد. اما اینکه غیبت حق الناس است، به خاطر اینست که در حقیقت به غیبت شونده ظلم می شود. به علاوه در اخبار هم آمده که حق مومن بر مومن اینست که غیبت نکند. و باز احترام و آبروی مسلمان همچون احترام خون و مالش می باشد...

بحث ما در خاتمه این رساله، راجع به حقوق انسان مسلمان نسبت به برادر مسلمانش می باشد. البته در این رابطه اخبار بسیاری وارد شده که ظاهرا حقوق مستحبه را آزاده کرده اند از جمله: از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود:" ما عبدالله بشیء افضل من اداء حق المومن" خداوند به چیزی بالاتر از اداء حق مومن عبادت نمی شود...

دروغ گوئی به ضرورت عقول و ادیان حرام است، و بر این حرمت، الله چهارگانه( کتاب، سنت، اجماع، عقل) دلالت دارد... سخن چینی به ادله چهارگانه( کتاب، سنت، عقل، اجماع) حرام است. سخن چینی یعنی اینکه گفتار شخصی برای شخصی دیگر نقل شود. مثلا گفته شود: فلان کس در باره شما چنین و چنان می گفت...

دشنام دادن به افراد مومن، اجمالا به ادله چهارگانه....حرام است. برای اینکه هم ظلم است و هم اذیت، و هم اینکه طرف را به خاک مذلت کشاندن می باشد... تشبیب یعنی سرودن شعر در باره زن شناخته شده مومنه محترمه و چنانچه محقق ثانی در کتاب" جامع المقاصد" آن را تعریف کرده، عبارت از ذکر زیبائی های زن، و اظهار شدت دوستی به وی، توسط شعر می باشد.تشبیب به نظر مرحوم شیخ طوسی در کتاب مبسوط، و جماعتی مثل فاضلین( علامه و محقق)، و شهیدین( شهید اول و شهید ثانی)، و محقق ثانی حرام است...

علامه، مدح کسانی که سزاوار مدح نیستند ، یا مستحق مذمت هستند را در " مکاسب محرمه" خود ذکر کرده است. و وجه حرمت در آن، از جهت اینکه قبحش عقلی است، واضح و روشن می باشد. و این آیه شریفه بر آن دلالت دارد: " ولاترکنوا فی الذین ظلموا فتمسکم النار: و شما مومنان هرگز نباید با ظالمان هندست و دوست باشید وگرنه آتش کیفر آنان شما را هم خواهد گرفت...

مرحوم شیخ طوسی در " مکاسب محرمه" خود، و همین طور مرحوم شیخ مفید، و سلار، و حلی، و محقق، و کسانی که بعد از آنها پای به عرصه فقه و فقاهت گذاشته اند، جملگی نوحه باطل را ذکر کرده اند. و ظاهرا حرمت آن از جهت اینست که باطل و دروغ در آن مدخلیت دارد. والا در غیر این صورت، نوحه خواندن به خودی خود باطل نیست. چنانچه تفصیلا بسیاری از روایات دلالت دارد که اگر نوحه راست باشد اشکالی نداره...

هجو مومن، به ادله چهارگانه...حرام است، زیرا- در واقع- غیبت زبانی و عملی، و گوشت خواری و شماتت کردن، و افشاء سر می باشد، که همه اینها از گناهان کبیره آن، و هلاک کننده انسان... هجر در لغت به معنی فحش است. و فحش گفتاری است که تصریحش قبیح می باشد...

(اخلاق اسلامی؛ مبحث آفات زبان از مکاسب محرمه شیخ اعظم انصاری/ مولف: حسین میرزاخانی/ ۱۹۲ صفحه/ سال ۱۳۶۹/ ناشر: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)