چیستی انسان متعالی را از بیان شهید مطهری مطالعه کنید؟

گروه فرهنگی: این کتاب مشتمل بر دو سخنرانی استاد شهید آیت ‌الله مطهری است که در حدود سال ۱۳۵۰ شمسی در دانشگاه شیراز ایراد شده است. این کتاب شامل دو فصل «مفهوم تکامل» و «آینده بشر از دیدگاه ‌های مختلف» است. در فصل دوم، نظریه مکاتب مارکسیسم و اگزیستانسیالیسم و مکتب اسلام درباره خوشبینی و بدبینی نسبت به آینده بشر مورد بررسی و ارزیابی واقع شده ‌اند. در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

به گزارش بولتن نیوز، موضوع بحث، تکامل در تاریخ و به تعبیر دیگر تکامل اجتماعی و پیشرفت انسان است... در اینکه جامعه بشر از بدو پیدایش، از زمانی که شروع کرده است به ایجاد تمدن، رو به پیشرفت و رو به تکامل بوده است تقریبا جای بحث نیست. همه ما می دانیم که همانطوری که تکامل طبیعی تدریجا رخ داده است، تکامل اجتماعی هم تدریجا رخ داده است با یک تفاوت و آن اینکه هرچه زمان گذشته است بر سرعت این تکامل افزوده است و به اصطلاح علمی، یک حرکت مقرون به شتاب بوده است یعنی حرکت بوده و سکون نبوده است و تازه حرکت یکنواخت هم نبوده است... بلکه حرکت باشتاب بوده است یعنی تدریجا بر سرعتش افزوده شده است،... ولی با اینکه به نظر می رسد که تکامل و پیشرفت امری بدیهی است، حتما تعجب خواهید کرد که در میان دانشمندان افرادی بوده و هستند که در اینکه بتوان نام آنچه رخ داده است را پیشرفت و تکامل نامید، تردید کرده اند.

یک مکتب اجتماعی کامل و ایدئولوژی درست، هم نیازمند به یک "نظام فکری و فلسفی" است و هم نیازمند به یک ایمان، بدین معنی که هم یک جهان بینی استوار و بینش منطقی خاص و مجهز به استدلال و منظم و به اصطلاح امروز سیستماتیک در باره جهان داشته باشد و هم دارای یک ایمان باشد، یعنی دارای قدرت ایجاد دلبستگی و عشق و محبت نسبت به هدفها و هدف برتر و مافوق شخصی و فردی باشد. نقصی که در بعضی مکتبها اجتماعی و بلکه در اغلب مکتبهای اجتماعی امروز، مثل مکتب اگزیستانسیالیسم هست این است که می خواهند ایدئولوژی منهای ایمان بوجود بیاورند، یعنی منهای امری مافوق فرد انسان که انسان نسبت به آن عشق بورزد و در واقع آن چیز به نوعی مورد پرستش انسان باشد...

تکامل اجتماعی انسان/به ضمیمه هدف زندگی، ابهامی از شیخ الطائفه مزایا و خدمات مرحوم آیت الله بروجردی، نویسنده: علامه شهید مرتضی مطهری، ناشر: انتشارات صدرا، ۱۳۶۵