برجام احیاگر اروپاعاملی برای جدایی اروپا از آمریکا

گروه بین الملل: مصطفی مطهری* در یادداشت پیش رو که پیرامون برجام احیاگر اروپاعاملی برای جدایی اروپا از آمریکا نگاشته شده، نویسنده معتقد است: اتحادیه اروپا به عنوان حامیان توافق هسته ای1+5 با ایران (برجام) بر این باورند که تضعیف یا کنار گذاشتن برجام نه تنها بسترها را برای تشدید خشونت ها در منطقه فراهم می آورد، بلکه موجب خواهد شد که کره شمالی را هم از میز مذاکره دورتر کند. 

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر می باشد:

اظهارات متفاوت روسای جمهور ایالات متحده آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا (فرانسه) در نشست سالیانه اخیر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نه تنها اختلافات میان دیدگاه ها را نمایان ساخت بلکه نشان داد ایالات متحده آمریکا و اروپا با توجه به تفاوت در نظرگاه ها به مسائل جهانی از جمله برجام در مسیری متفاوتی از هم گام برمی دارند.     

در واقع اروپای پسا برگزیت (اروپایِ بدون بریتانیا)، سعی دارد با استقلال و اتحاد بیشتری در مقابل ایالات متحده آمریکا با زعامت ترامپ عمل کند، هر چند منافع همگون کلان و راهبردی میان دو سوی آتلانتیک به نوعی مانع جدایی کامل آنها برای کنشگری در عرصه بین المللی خواهد شد؛ از سویی دیگر نیز فارغ از پیچیدگی و درهم تنیدگی منافع میان طرفین، اساساً رویارویی میان دوسوی آتلانتیک در مواردی همچون برجام برجسته شده است که هر کنشگر به منافع حیاتی خود را در ذیل راهکارها و راهبردها از کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت  جستجو می کنند که با آمدن ترامپ و بوجود آمدن در قالب شکاف در روابط اروپا و ایالات متحده آمریکا رخ نمایی کرده است.

از جمله مواردی که تقابل دیدگاهی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا را فراهم آورده است چگونگی رفتار با ایران است؛ در واقع ترامپ در خلال سخنرانی خود در مجمع عمومی با تاختن به برجام و هدف قرار دادن آن و تهدید خواندن ایران، برجام را بدترین توافق تاریخ ایالات متحده آمریکا نامید که مایه شرمساری آنها است. از سوی دیگر نیز خلاف این دیدگاه ترامپ، دیدگاه اروپاییان از جمله رئیس جمهور فرانسه در سخنرانی خود بعد از ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل بود که نه تنها از این توافق حمایت کرد و آن را  مورد تمجید قرار داد، بلکه گفت که فکر کنار گذاشتن آن غیرقابل باور عنوان کرد.

در واقع اتحادیه اروپا به عنوان حامیان توافق هسته ای1+5 با ایران (برجام) بر این باورند که تضعیف یا کنار گذاشتن برجام نه تنها بسترها را برای تشدید خشونت ها در منطقه فراهم می آورد، بلکه موجب خواهد شد که کره شمالی را هم از میز مذاکره دورتر کند. به عبارتی حمایت از برجام و الگوی حاصله از برجام برای حل منازعات دیگر بین المللی مانند بحران بوجود آمده در رابطه با کره شمالی، عاملی است جدی درباره تقابل دیدگاهای اروپا با ایالات متحده آمریکا. بطوریکه پافشاری و اصرار ترامپ برای خروج و یا اصلاح و حتی بد خواندن برجام و ایجاد چالش جهانی پیرامون برجام از سوی او، هرگونه کورسوی امیدی که حل بحران کره شمالی را از طریق مذاکره متصور می گردد را نابود کرده و از بین خواهد برد.

از سوی دیگر نیز باید یادآور شد برجام برای بازیابی جایگاه جهانی اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر و یک وزنه تاثیرگذار در عرصه بین المللی نقشی اساسی دارد؛ از این رو طبیعی است که اروپا از هرگونه تلاش در جهت حفظ و دفاع از آن فروگذار نباشد. به عبارت دیگر حمایت و حفاظت با چنگ و دندان و دفاع بی چون و چرا از برجام و تمجید از روند دییلماسی در جهت حل و فصل منازعات توسط اتحادیه اروپا با جایگاه جهانی و منافع این نهاد بین المللی رابطه تنگاتنگی دارد. بر این اساس است که مقامات اروپای واحد هرگونه حمله و یا رفتار منافی برجام و مفاد این سند بین المللی را از سوی ترامپ بر نمی تابند.

 *دکتری علوم سیاسی