برجام الگویی اعتماد ساز است یا بی اعتماد کننده؟
گروه بین الملل: مصطفی مطهری* در یادداشت پیش رو که پیرامون رابطه میان برجام با تنش های آمریکا با کره شمالی نگاشته شده، نویسنده معتقد است: ترامپ در آغاز راه و مسیر ایجاد تنش با کره شمالی به هیچ وجه به بروز شرایط فعلی نه فکر می کرد و نه آن را متصور می شد؛ شرایطی که با تهدید از سوی کره شمالی مواجه شود و در برخورد با پیونگ یانگ با وضعیت ایجاد شده کنونی روبرو گردد. بطوریکه عدم دوراندیشی و تأمل در اتخاذ راهبرد و راهکارهای محتمل در برخورد با شرایط اضطراری از سوی ترامپ مانند آنچه که امروز شاهد آن هستیم موجب شده است تا دستگاه سیاست خارجی و مقامات سیاسی و کهنه کاران سیاست در واشنگتن با نوعی استیصال در انتخاب و گزینش، گزینه های کارآمد و چاره ساز در این باره روبرو شوند که به مثابه بن بست فکری – عملی از اتخاذ تصمیمات درست در این راستا می باشد.
به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر می باشد:
در روزهای اخیر اخبارهای متعددی از شدت گرفتن تنش میان ایالات متحده آمریکا و کره شمالی حکایت می کنند. در واقع ارتباط میان تشدید تنش های موجود فی ما بین واشنگتن و پیونگ یانگ در این روزها، گمانه زنی های مرتبط را مبنی بر رویارویی نظامی میان طرفین هرچقدرهم دور از واقعیت باشد را به یکی از وجوه تحلیل در نزد صاحب نظران تبدیل کرده است.
از این رو در این یادداشت با توجه به ارتباط میان برجام و اجماع جهانی از زمان انعقاد این سند بین المللی بین ایران با شش کشور صعنتی(1+5)، مبنی بر اینکه برجام می تواند به یک الگوی موفقیت آمیز از دیپلماسی در حل مناقشات جهانی تبدیل شود و رویه و مبنایی برای حل و فصل آتی تعارضات در سطح بین المللی باشد، سعی شده است به رابطه میان برجام و نقش آن برای یافتن راه حل دیپلماتیک در ذیل پایان دادن به تنش شکل گرفته موجود میان آمریکا و کره شمالی با توجه به اصرار و پافشاری ترامپ بر لغو و خروج آمریکا از برجام پرداخته شود؛ به عبارت دیگر تنش میان واشنگتن – پیونگ یانگ، رجز خوانی های ترامپ برای محو سازی برجام و عدم پایبندی به تعهدات آمریکا در برجام در کنار ماهیت وجودی و تبلیغاتی برجام به عنوان یک سند جامعه دیپلماسی در حل مناقشات بین المللی می تواند اهمیت موضوع ارتباطی از سه گانه آمریکا، کره شمالی و برجام را برای ما روشن سازد.
در واقع ترامپ در آغاز راه و مسیر ایجاد تنش با کره شمالی به هیچ وجه به بروز شرایط فعلی نه فکر می کرد و نه آن را متصور می شد؛ شرایطی که با تهدید از سوی کره شمالی مواجه شود و در برخورد با پیونگ یانگ با وضعیت ایجاد شده کنونی روبرو گردد. بطوریکه عدم دوراندیشی و تأمل در اتخاذ راهبرد و راهکارهای محتمل در برخورد با شرایط اضطراری از سوی ترامپ مانند آنچه که امروز شاهد آن هستیم موجب شده است تا دستگاه سیاست خارجی و مقامات سیاسی و کهنه کاران سیاست در واشنگتن با نوعی استیصال در انتخاب و گزینش، گزینه های کارآمد و چاره ساز در این باره روبرو شوند که به مثابه بن بست فکری – عملی از اتخاذ تصمیمات درست در این راستا می باشد.
از این رو و با توجه به شرایط مذکور است که باید اذعان کرد که گزینه‌های محدود و اندکی در قبال کره شمالی برای ایالات متحده آمریکا وجود دارد؛ بطوریکه مجموع این گزینه‌های محدود و انگشت شمار نه تنها مناسب نیست بلکه در عالم واقع نیز یا غیر ممکن است (حمله نظامی) و یا سخت و دور از دسترس (مذاکرات و دیپلماسی) می باشند.
همانطور که در پاراگراف فوق گفته شد یکی از راه های پیش روی مقامات در کاخ سفید، مذاکرات و گزینه دیپلماسی است هر چند که دورنمایی دست نیافتنی دارد اما مورد نظر و مورد بحث است. به عبارتی دیگر اینکه اگر چه مذاکرات دیپلماتیک با کره شمالی برای آمریکا مسیری صعب العبور و دشوار است اما در زمره گزینه های مورد توجه مقامات در واشنگتن است؛ اما نکته مهم و اساسی در این باره این است که مذاکرات با کره شمالی متفاوت از آنچه است که ما از مذاکرات مرتبط با ایران و منتج شده به برجام شاهد آن بودیم. در واقع توافقات و مذاکرات با کره شمالی اتمی شده از لحاظ تعریف گزاره حقوقی در حقوق بین الملل با ابعاد سیاسی آن مصالحه نام دارد. در واقع در ذیل موضوع حقوقی – سیاسی مصالحه، دادن اجازه به کره شمالی برای حفظ تسلیحات هسته‌ای اش می باشد و از این طریق از روند توسعه برنامه های اتمیدر عرصه تسلیحات نظامی جلوگیری بعمل می آورند؛ به نوعی که تنهاترین راه برای جلوگیری از تولید یک موشک بالستیک بین قاره‌ای مجهز به سلاح هسته‌ای پیونگ‌یانگ همین شیوه از مذاکره (مصالحه) است، که با هویج های (پاداش ها) انگیزشی، نه تنها انگیزه های اساسی و جایگزین را به پیونگ یانگ می دهند بلکه از این طریق با ایجاد موانع تعبیه شده از این دست، از وقوع بحران های ممکن در آینده از سوی کره شمالی که جامعه جهانی تهدید کند خودداری خواهند کرد.
بنابراین با توجه به حساسیت های موجود است که برجام و تعهدات ایالات متحده آمریکا در آن در مقطع زمانی فعلی با اوج گرفتن تنش ها میان واشنگتن و پیونگ یانگ موضوعیتی محوری پیدا می کند. در واقع اگر آمریکا بنا به گفته ترامپ بخواهد توافق با ایران را لغو کند و یا از آن خارج شود، به نوعی از این طریق این پیام را به کره شمالی و دیگران ارسال و القا خواهد کرد که سخنان و تعهدات آمریکا را نه می توان و نه باید اعتماد کرد؛ چرا که نمود عینیت یافته این اعتماد به آمریکا در برجام و درباره ایران گواه و مفروضی برای ادامه رویه و سیاست های فعلی پیونگ یانگ خواهد شد. بطوریکه عملیاتی شدن نگرش و نگاه عنادورزانه از برجام و تلاش برای پاره کردن آن، ضربه مهیبی را به هر نوع تلاش و کوشش دیپلماتیک برای رویارویی با کره شمالی وارد خواهد کرد. به عبارتی ساقط سازی برجام به عنوان توافقی چندجانبه و بین المللی که در اندازه و مقیاس جهانی تعریف شده و مبنا قرار گرفته است موجب خواهد شد که کره شمالی روز به روز به آمریکا و جامعه جهانی و هر آنچه که از آن به نام روش دیپلماتیک حل منازعه از آن یاد می شود بی اعتمادتر شود و از همین رو در زمینه تامین امنیت خود متهورانه تر و جسورتر عمل کند.
*دکتری علوم سیاسی
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
