آیا ورشو آغاز فصلی جدید برای بازیگری آمریکا خواهد شد؟

گروه سیاسی ـ مصطفی مطهری*: اعلام نشست بین المللی ورشو در لهستان توسط مایک پامپئو وزیرخارجه آمریکا در حاشیه دیدارش از قاهره در جمع خبرنگاران در جریان سفر منطقه‌ای به خاورمیانه در روزهای گذشته نگاه بیشتر تحلیل گران در عرصه مسائل منطقه ای و بین المللی را بخود جلب کرده است. در واقع علیرغم ادعای پامپئو که هدف از برگزاری این نشست که موسوم به نشست «آینده خاورمیانه» می باشد پرداختن به موضوعاتی از قبیل ثبات، امنیت و آزادی است، تصور اکثریت قریب به اتفاق متخصصان در این عرضه حول این محور می چرخد که هدف اصلی و یا به عبارت دیگر یکی از اهداف اصلی از برگزاری این نشست مقابله با ایران و تهدیداتی است که بنا بر ادعای واشنگتن از سوی ایران منطقه و جهان تهدید می کند.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت که به صورت اختصاصی در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته به شرح زیر می باشد:

در تحلیل های مختلف در این باره گروهی از کارشناسان بر این باورند از جمله دلایل تاکید واشنگتن برای برگزاری این نشست در لهستان، شکاف میان دوسوی آتلانتیک یعنی ایالات متحده آمریکا و اروپای غربی در مدت حضور ترامپ در کاخ سفید است؛ بطوریکه بنیاد این تعارضات مواردی از قبیل ترویج پوپولیسم در اروپا و تحریک ملی گرایی افراطی و راست گرایان تندرو در اروپا توسط ترامپ، تلاش های مستمر ترامپ برای تضعیف اتحادیه اروپا با توصیه به الگو برداری دیگر اعضای یورو از برگزیت، حتی اختلافات واشنگتن و اروپا در رابطه با برجام و ... را شامل می شود. در این راستا باید به تمام تحلیل های فوق در این باره، این تحلیل را نیز اضافه کرد که شاید هدف کاخ سفید با توجه بی اعتمادی و بدگمانی واشنگتن و اروپای غربی به یکدیگر این باشد که تا با باز گذاشتن میدان رقابت شرق (اروپا) بمراتب ضعیف تر از غرب اروپا، نه تنها بر دامنه فشارهای خود به کشورهای پیشرفته اروپای غربی بیفزاید بلکه با جایگزین سازی اروپایی از آنها، روند تضعیف دامنه تاثیرگذاری های منطقه ای و جهانی آنها را بکاهد.

بطوریکه از این طریق هم به میزان شکاف میان غرب و شرق اروپا از حیث راهبردی در همراهی با واشنگتن خواهد افزود و هم می تواند با اهداف سیاست گذاری شده در روند تضعیف یورو در شکل حداقلی آن در بازه زمانی اندک دست یابد. به علاوه اینکه با نزدیک شدن روز افزون به شرق اروپا علیرغم موارد ذکر شده در سطور فوق، در جبهه جدیدی را برای تضعیف اتحادیه یورو باز خواهد گشود.

اما در دیگر تحلیل ها نیز با این مضمون که قدرت در لهستان در اختیار حزب راست گرای افراطی و تندرو حاکمیت قانون و عدالت لهستان (PIS) است و از لحاظ بینشی و دیدگاهی به کاخ سفید این روزها نزدیک است، از جمله عوامل مهم برای انتخاب و اعلام نام ورشو از سوی واشنگتن به عنوان محل برگزاری نشست مذکور تلقی می شود. بطوریکه به این گزاره تحلیلی باید این نکته را برای فهم بیشتر مخاطبان اضافه کرد که واشنگتن از این طریق می خواهد به هم کیشان ایده ای خود در اروپا بفهماند که آنها را تنها نخواهد گذاشت و در هر صورت از آنها حمایت های ویژه ای را خواهد کرد. اگر چه از بعد یگر نیز این را باید به تحلیل خود افزود که لهستان با وجود دولت تندروی خود از جمله کشورهای اروپایی که به شدت بدنبال مقابله با کشورهای غیرهمسو با غرب از جمله جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. بطوریکه در بیشتر موارد بین المللی با واشنگتن اشتراک نظر دارد و به نوعی پیرو سیاست های واشنگتن محسوب می شود.

در واقع باید خاطر نشان کرد که در بیشتر تحلیل های مربوطه در این باره که به مواردی از آنها بطور اجمالی در این یادداشت اشاره شد تاکید اصلی بر مقابله با ایران است. اما از جمله موارد که مغفول مانده است، روسیه می باشد. چرا که از لحاظ راهبردی شرق اروپا علیرغم فروپاشی نظام دو قطبی حوزه سنتی مسکو بوده و تعریف می شود. بطوریکه اگر وقایع مرتبط با الحاق کریمه از سوی روسیه به خاک خود و مناقشات مربوط به اکراین را آغاز رویارویی های دامنه دارمیان مسکو و واشنگتن با گذشت سال ها از فروپاشی نظام دو قطبی قلمداد کنیم، لهستان می تواند آغاز گر تصمیمی جدی برای واشنگتن باشد که راه بر زیاده خواهی مسکو و پوتین ببند. از این رو برگزاری نشست بین المللی در ورشو را می توان از علائم پنهان نبرد واشنگتن با مسکو قلمداد کرد. در واقع واشنگتن از این طریق به خطوط گذاری و مرزبندی های عقیدتی و امنیتی خود در شرق اروپا در جوار روسیه خواهد پرداخت. از سوی دیگر نیز با توجه اینکه این نشست به نشست آینده خاورمیانه موسوم است، واشنگتن درصدد کاستن دامنه نقش مسکو در خاورمیانه با توجه به اتفاقات چند ساله اخیر در خاورمیانه است که بواسطه ظهور تکفیری ها و تهدیدات منتسب به آنها بسترهای حضور پررنگ روسیه در خاورمیانه (سوریه) فراهم شد.

در مجموع هدف واشنگتن از برگزاری نشست ورشو با هرگونه مطالبه گری و یا پس زمینه و پیش زمینه ای که باشد این پیام را ارسال خواهد کرد که پلیس جهانی است و از این رو با هر حربه و ابزاری که مناسب بداند در این راستا عمل خواهد کرد؛ بطوریکه در مواردی مانند سوریه حضور فیزیکی در شکل نظامی از نوع مداخله خواهد داشت، در مواردی مانند ایران از طریق ایران هراسی، تحریم، مذاکره چند جانبه با دشمنان ایران و دوستان خود و حتی تلاش برای مذاکره دوجانبه با تهران و ... عمل خواهد کرد.

*دکترای علوم سیاسی