از «محمد سرافراز» تا رسانه ای «سرفراز»؛

گروه سینما و تلویزیون، رضا سیف پور*، این اواخر گمانه زنی در مورد رئیس آتی رسانه ملی به بخش ثابت بسیاری از سایت ها و خبرنامه های داخلی و خارجی تبدیل شده بود که خود حکایت از اهمیت چند بعدی این سازمان در فضای عمومی جامعه دارد با این حال حکم رهبر معظم انقلاب در تاریخ 17/8/93 به تمام این حدث و گمان ها پایان بخشید و رسما هدایت کشتی رسانه به دستان آقای محمد سرافراز معاون با تجربه صدا و سیما سپرده شد .

به گزارش بولتن نیوز، رهبر معظم انقلاب در این حکم با اشاره ای دقیق به مسئولیت تاریخی رسانه ملی در حفظ و ارتقای استقلال فرهنگی و هویت انقلاب ایران اسلامی تاکید فرمودند؛ سازمان صدا و سیما با مأموریت خطیر «هدایت و مدیریت فرهنگ و افکار عمومی جامعه» به مثابه دانشگاه عمومی، وظیفه گسترش دین، اخلاق، امید و آگاهی و ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی در میان آحاد ملّت را بر عهده داشته و به عنوان موتور محرک و مشوق پیشرفت کشور، وظیفه پشتیبانی رسانه ای همه جانبه و مبتکرانه در امر بسیج عمومی ملّت و نیز کمک به مدیریت های اجرایی در جهت تأمین اهداف و اجرای سیاست های کلان نظام و تحقق سند چشم انداز کشور را بر دوش دارد.

این مسئولیت مهمی است که باید اهمیت آن را در جایگاه خاص رسانه در عصر حاضر جستجو نمود . اکنون «رسانه » موثر ترین ابزار در حوزه « فرهنگ » و « فرهنگ » اصلی ترین دغدغه در جوامع در حال توسعه و حتی توسعه یافته محسوب می شود و از اینرو می توان « مدیریت رسانه » را رکن مهمی در « مدیریت فرهنگ و افکار عمومی » جامعه و ابزاری موثر جهت پیشبرد اهداف کلان یک کشور محسوب کرد . در کشور اسلامی ما هم که پیش از همه ، از سوی حضرت امام (ره) و نیز رهبر معظم انقلاب به کارکرد صدا و سیما به عنوان یک « دانشگاه عمومی » اشاره و تاکید شده است نمی توان نقش بی بدیل این سازمان را در « هدایت افکار عمومی » نادیده انگاشت .

بررسی فضای موجود در جامعه نشان می دهد که اکثر صاحب نظران و بخصوص اهالی رسانه نسبت به حضور آقای «محمد سرافراز» در راس سازمان صدا و سیما خوش بین و خوشنود هستند و بر این باورند که در دوره پیش رو شاهد فضای جدیدی از عملکرد رسانه ملی و بخصوص جایگاه صدا و سیما در نزد افکار عمومی خواهیم بود اما سوال اصلی اینجاست که چگونه آقای سرافراز می تواند این رسانه عظیم را در چالش های فرارو سرفراز دارد . در پاسخ به این سوال اساسی در این نوشتار سعی می کنیم تا به اهم ویژگی های رفتاری و مدیریتی مثبتی که در کارنامه محمد سرافراز قابل رویت است بپردازیم و براین باوریم که تلاش برای نهادینه نمودن این رویکردها در سطح سازمان استراتژیک صدا و سیما می تواند این سازمان را در راستای تحقق بخشیدن به اهداف طراحی شده موفق نماید :

1- پیوند رسانه و سیاست
سالهاست که بین « رسانه » و « سیاست » پیوند عمیقی شکل گرفته است . به گونه ای که از یک طرف برخی معتقد به « رسانه ای شدن سیاست » و گروهی معتقد به « سیاسی شدن رسانه » می باشند . هرکدام از این دو دیدگاه که درست باشد حکایت از پیوند عمیقی دارد که از قضا ریشه آن به ذات رسانه و بخصوص ماهیت رسانه در دوران دیجیتال برمی گردد .
جناب آقای دکتر سرافراز دانش آموخته علوم سیاسی است و انتظار می رود به واسطه سالها حضور در مدیریت رسانه به خوبی نسبت به این مهم آگاه باشند . این توانایی می تواند باعث شود تا رسانه ملی با نگاهی علمی به موضوعات مهمی همچون « سیاست » و « تولیدات رسانه ای » بپردازد و به کارکرد و اثر گذاری هر کدام از آنها بر افکار عمومی بیاندیشد.

2- سلامت اقتصادی
از ویژگی های مهمی که برای رئیس جدید رسانه ملی ذکر نموده اند و به نظر می رسد از مهمترین ویژگی های شخصیتی ایشان می تواند محسوب شود سلامت اقتصادی ایشان و دقت نظر در امور مرتبط با مباحث مالی پیرامون حوزه مدیریتی خود است . شکی نیست « رسانه » با « ثروت » نیز پیوند عمیقی دارد و حتی تولیدات رسانه ای ، در عصر حاضر متکی بر منابع مالی گسترده هستند اما این مهم تنها از طریق یک « انضباط مالی » درست و کوتاه شدن سوء استفاده هاست که شکل می گیرد . متاسفانه طی سالهای اخیر شاهد ورود لجام گسیخته سرمایه تحت عنوان« اسپانسر » در تولیدات رسانه ای و حتی تولیدات مربوط به کودک و نوجوان ! بودیم که سوای تاثیرات مخرب بر فضای رسانه و گسترش درهم ریختگی مالی باعث تضعیف جایگاه صدا و سیما نزد افکار عمومی نیز شده بود . به نظر می رسد جناب سرافراز می توانند با اصلاح این روند رسانه ملی را به جایگاه اصلی خود نزدیک نمایند .

3- آشنایی با کارکرد بین المللی رسانه
اکنون با گسترش شیوه های ارتباطی و ابزارهای نوین اطلاع رسانی دیگر نمی توان تنها به کارکردهای درون مرزی رسانه ها بسنده کرد . ارتباطات تحت شبکه اینترنت جهانی و گسترش جهانی ماهواره ها ما را وارد « عصر رسانه های بدون مرز » نموده و به نظر می رسد به همان نسبت سطح توقع جامعه مخاطبین نیز تغییر یافته است . لذا حضور مدیری با نگاه رسانه ای بین المللی می تواند نوید بخش دوران جدیدی در برنامه سازی و تولیدات رسانه ای باشد . سالها حضور موثر محمد سرافراز در معاونت برون مرزی و مدیریت شبکه های برون مرزی مهم صدا و سیما می تواند روند دیگری را در مجموعه صدا و سیما شکل دهد که در آن تمام شبکه ها علاوه بر مخاطبین داخلی خود نیم نگاهی به مخاطبین خارج از کشور و نیز تاثیر شبکه های خارجی بر مخاطبین داخلی داشته باشند و این باعث شود تا صدا و سیما در رقابتی سنگین با شبکه های جهانی آماده تر باشد .

4- مدیریت کارآمد منابع انسانی
گسترش بی حد و مرز شبکه ها و ماموریت ها در سازمان صدا و سیما باعث گسترش عجیب سازمان در بدنه شده است . نوع مدیریت سرافراز در حوزه برون مرزی و نحوه اداره شبکه های مذکور مطابق متد نوین مدیریت نیروی انسانی بوده و چنانچه همان شیوه به تدریج در کل بدنه صدا و سیما گسترش یابد می توان انتظار داشت تا به تدریج « کارآمدی » و « شایسته سالاری » به رکن اصلی واحدهای مختلف سازمان صدا و سیما تبدیل شود . سازمانی که بیش از پیش حجیم شده و اکنون باید با اتکا بر آموزش هرچه بیشتر تخصصی تر و کارآمد تر گردد.


5- همراهی با دولت و مجلس
در سال های اخیر بنابر دلایل مختلف هربار چالشی در روابط دولت ومجلس با رسانه ملی رخ می داد لیکن به نظر می رسد اینبار حضور محمد سرافراز در راس سازمان صدا و سیما بیش از هرچیز برای دولتی ها خوشایند است . این شاید بیش از همه بدلیل فاصله دکتر سرافراز از حاشیه های سیاست و روحیه فرا جناحی ایشان باشد . مجلسی ها نیز نسبت به حضور سرافراز در ساختمان شیشه ای عکس العمل های مثبتی نشان داده اند و اینها همه حکایت از نزدیکی دوباره صدا و سیما به دولت و مجلس ، دو رکن اصلی بودجه برای رسانه ملی دارد . به نظر می رسد اگر اوضاع به همین صورت پیش برود در آینده شاهد آرامش بیشتری در صدا و سیما و گام های موثرتری در جهت تحقق اهداف رسانه باشیم .

6- کیفیت محوری
مروری بر برنامه های شبکه های برون مرزی تحت مدیریت محمد سرافراز نشان می دهد که ایشان بیش از « کمیت » بر « کیفیت » برنامه های تولیدی و اثر بخشی شبکه ها تاکید دارند . این رویکرد شاید بتواند جایگزین رویکرد تکثرگرا و « شبکه ساز» سال های اخیر باشد که به شدت مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفت.

آنچه گفتیم برخی از مزیت های نسبی هستند که به نظر می رسد می تواند باعث آن شود تا رسانه ملی در عرصه بین المللی و حوزه داخلی در جذب نظر مخاطبین و «مدیریت و هدایت افکار عمومی» سرفراز باشد با اینحال نباید توقع داشت تمام آنچه انتظار می رود ، یک شبه به وقوع بپیوندد.

این راه طولانی است و هنوز باید صبور باشیم و منتظر تا جناب آقای دکتر سرافراز با تیم مدیریتی جدید خود که می توان گفت تیمی عملگرا و کارآزموده است هوای تازه ای را در افق رسانه جاری سازد .

* کارشناس ارشد علوم سیاسی و تحلیلگر رسانه