گروه دین و اندیشه: حجت الاسلام دکتر سوزنچی از اساتید دانشگاه، هر روز یک آیه قرآن را با ترجمه و چند حدیث تفسیری و چند نکته در تدبر آن آیه منتشر می کند. بولتن نیوز نیز در راستای ترویج چنین اقدامات ارزشی این سلسله مطالب را به صورت روزانه منتشر می کند.
به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، در مطلب امروز به آیه 39 سوره قلم پرداخته شده و در آن آمده است:
أَمْ لَكُمْ أَيْمانٌ عَلَيْنا بالِغَةٌ إِلی يَوْمِ الْقِيامَةِ إِنَّ لَكُمْ لَما تَحْكُمُونَ
سوره قلم (68) آیه 39
ترجمه
یا [مگر] عهد و پیمانی [= سوگندی] برعهده ما دارید، مورد تاکید تا روز قیامت، که هر آنچه حکم کنید برای شما روا باشد؟!
نکات ترجمه ای
«أَيْمانٌ»
«اَیمان» جمع «یمین» و از ماده «یمن» است. قبلا بیان شد که برخی اصل معنای این کلمه را از واژه «یمین» به معنای «دست راست» دانستهاند که بعدا به مناسبت در معنای «قسم خوردن» (چون هنگام همقسم شدن غالبا دست راست را در دست هم میگذاشتند) به کار رفته است. (مفردات ألفاظ القرآن، ص۸۹۴) اما برخی معتقدند که «یمین» به معنای سوگند، اگرچه تناسبی با معنای عربی واژه دارد، اما در اصل از زبانهای عبری و سریانی گرفته شده است. (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج۱۴، ص۲۷۰)
در قرآن کریم، اگر از تعبیر "مِلک «یمین» یا «أیمان»" (مَلَكَتْ يَمينُک؛ مَلَكَتْ أَيْمانُهُم) که 14 بار آمده و به معنای «صاحب اختیارِ (اربابِ) کسی بودن» است صرف نظر شود، تمامی مواردی که کلمه «یمین» (به صورت مفرد) به کار رفته به معنای «دست راست» (یا «سمت راست») است و تمامی مواردی که کلمه «أیمان» (به صورت جمع) به کار رفته (جز یک مورد، که به معنای «سمت راستها» است: لَآتِيَنَّهُمْ ... عَنْ أَيْمانِهِمْ؛ اعراف/17) به معنای «سوگندها» میباشد. (مانند همین آیه حاضر)
«بالِغَةٌ»
در مورد ماده «بلغ» قبلا توضیح داده شد که برخی آن را به معنای «وصول» و «رسیدن» میدانند و برخی آن را به معنای «به نهایی ترین حد شیء رسیدن». و «بالغة» اسم فاعل آن است و علت مونث آمدن آن این است که صفت برای «أیمان» قرار گرفته است.
«أَيْمانٌ ... بالِغَةٌ إِلی يَوْمِ الْقِيامَةِ»
اختلاف فوق در معنای «بلغ»، بخوبی ثمره خود در این آیه نشان می دهد و ما را با دو گونه تحلیل نحوی آیه مواجه میسازد: گفته شد که «بالغة» در اینجا صفت برای «أیمان» است؛ اما اینکه «إِلی يَوْمِ الْقِيامَةِ» متعلق به «أَيْمانٌ» باشد یا متعلق به «بالِغَةٌ»، متناسب با هر یک معانی «بلغ»، احتمالی قابل طرح است:
اگر «بلغ» را به معنای «رسیدن» بدانیم، آنگاه «إِلی يَوْمِ الْقِيامَةِ» متعلق به «بالِغَةٌ» است؛ و معنای آیه این میشود که «آنها سوگندهایی از ما گرفتهاند که تا روز قیامت ادامه دارد و زمان اعتبار آن تا روز قیامت میرسد.»
اگر «بلغ» را به معنای «به نهایی ترین حد شیء رسیدن» بدانیم؛ آنگاه «أَيْمانٌ بالغة» به معنای «سوگند موکد» (سوگندی در نهایت امر خود، که بشدت مورد تاکید است) میباشد؛ و «إِلی يَوْمِ الْقِيامَةِ» متعلق به «أَيْمانٌ» میباشد و معنای آیه این میشود که: «آنها سوگندهای مورد تاکیدی از ما گرفتهاند، سوگندهایی تا روز قیامت». (مجمعالبیان، ج10، ص509؛ المیزان، ج19، ص383)
حدیث
1) از امام صادق ع روایت شده است: حکم بر دو گونه است: حکم خدا و حکم جاهلیت؛ و آنکه در حکم خدا به خطا رود، به حکم جاهلیت حکم کرده است. الكافي، ج7، ص407
2) از امام کاظم ع روایت شده است که رسول الله فرمودند: از تکذیب خداوند برحذر باشید! گفته شد: یا رسول الله! و چگونه چنین چیزی رخ میدهد؟ فرمود: گاه یکی از شما میگوید «خدا گفته است ...»؛ و خدا می گوید: دروغ گفتی؛ من نگفتهام؛ یا اینکه میگوید «خدا نگفته است ...»؛ و خدا میگوید: دروغ گفتی، من گفته بودم. معاني الأخبار، ص390
3) از امام باقر ع و نیز از صادق ع روایت شده است: هر کس - از کسانی که تازیانه یا عصا به دست دارند - که [حتی] در مورد دو درهم بر اساس چیزی غیر از آنچه خداوند نازل فرموده، حکم کند، او بدانچه خداوند عز و جل بر حضرت محمد ص نازل کرده، کافر است! الكافي، ج7، ص407
توضیح: ظاهرا مقصود از «کسانی که تازیانه یا عصا به دست دارند»، به ترتیب اشاره است به حاکم [یا قاضی] و عالِمی که مورد توجه است.
تدبر
1️⃣ اگر کفار مدعیاند که خداوند در قیامت بین آنان و مومنان تفاوتی نمیگذارد باید دلیلی بیاورند که تا روز قیامت این دلیل به کارشان بیاید؛ نه اینکه فقط الان برای خودشان مایه دلخوشی باشد!
2️⃣ تا اینجا از کفار سه گونه استدلال طلب شد؛ این سه گونه را چگونه میتوان دستهبندی کرد؟
الف. هر مطلبی که انسان ادعا میکند یا باید بر اساس حکم عقل باشد، وگرنه باید دلیلی از جانب خدا داشته باشد، که این دلیل یا مطلبی در یک کتاب آسمانی است یا اینکه خودشان مستقیما با خدا سخن گفته و از او شاهدی آورده باشند! (المیزان، ج19، ص382)
ب. استدلال و استناد یا باید به به عقل باشد، یا به کتاب آسمانی، یا بر اساس تعهد و پیمان. (تفسیر نور، ج10، ص185)
ج. در مقام بحث کردن با دیگران سه گونه میتوان استدلال آورد: یا مطلب را به واضحات عقلی (که هیچکس در آن اختلاف ندارد) برگردانیم، یا به سخنی که خداوند گفته است، یا به آنچه بین ما قبلا توافق شده و طرفین آن را پذیرفتهایم.
3️⃣ خداوند با هیچ انسانی پیمان نبسته که او حق داشته باشد هر گونه که دلش میخواهد حکم کند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
---
در تفسیر این آیه اگر چند نمونه از رفتارهای ناهنجار رایج دین داری در جوامع مسلمان که بر خلاف احکام و اعتقادات قرآنی است بیان می گردید و برای فرا خوان به بحث و تبادل نظر علمی میان دین شناسان مسلمان در این زمینه دربی گشوده می شد ، چنین کاری خدمت خدا پسندانه ی بزرگی را باهدف تصحیح ناهنجاریهای موجود در روشهای دین داری رایج به جوامع مسلمان تقدیم می نمود.
برای کار آمد ساختن تفسیر قرآن کریم ضمن اصرار بر ضرورت موضوعی کردن این تفسیر و در راستای چاره جویی برای مشکلات دامن گیر جوامع مسلمان باید این تفسیر را در میان محافل دین شناسان مسلمان ، با تدبر و ژرفا نگری علمی بی طرف و با فراهم سازی وسائل و امکانات لازم ، به بحث علمی هدف مند و ضابطه مند تبدیل کرد.
با این که تقریبا همه ی مسلمانان قرآن را در خانه های خود دارند ولی احکام و اعتقادات این کتاب آسمانی هدایت هنوز در بحثهای علمی مثبت و سازنده در جوامع اسلامی جایگاه خود را به دست نیاورده و در انزوا قرار دارند و تفسیر سنتی موجود و اکتفا به روشهای محفلی سنتی برخورد باقرآن در جهان اسلام بنا به علل علمی بسیاری متاسفانه قادر به بازیافت این جایگاه نیستند .
در راستای خدمت خدا پسندانه ی علمی به قرآن کریم و برای تبدیل ناهنجاریهای دین داری رایج در جوامع مسلمان به هنجار ، ضروری است آیات شناختهای فرهنگ اصیل دین داری قرآنی ، حد اقل در زمینه های خدا شناسی ، پیامبر شناسی ، دین شناسی ، انسان شناسی ، رفتار شناسی و جهان شناسی ، تفکیک و طبقه بندی شوند و این شناختها در بحثهای علمی در مقایسه با دین داری رایج در جوامع مسلمان ، با هر گونه امکانات موجود ، به بحث و تبادل نظر و نتیجه گیری علمی گذاشته شوند و نتایج به کل جهان ابلاغ گردد.