آزواسپرمی؛ از تشخیص تا درمان

بد نیست بدانید اسپرمی که در بیضه تولید می‌شود از دو لوله اصلی عبور می‌کند. ابتدا وارد لوله‌ای به نام اپیدیدیم می‌شود که در انتها به لوله منی برمی‌گردد. این لوله در انتها وارد مجرای انزالی می‌شود که منی را به داخل مجرای ادرار می‌ریزد.

انسداد در هر کدام از قسمت‌های فوق سبب آزواسپرمی خواهد شد و یکی از علل شایع آن عفونت اپیدیدیم است که اغلب عفونت بیضه تشخیص داده می‌شود. بیماری دیگری که سبب آزواسپرمی انسدادی می‌شود، فقدان مادرزادی لوله‌های منی بر است. در بعضی افراد به طور مادرزادی هر دو لوله منی بر وجود ندارد. با معاینه براحتی می‌توان این موضوع را تشخیص داد.

نکات طلایی

ـ یک درصد مردان دچار فقدان اسپرم (آزواسپرمی) و 20 درصد مردان نابارور دارای آزواسپرمی هستند.

ـ آزواسپرمی به دو دسته بزرگ انسدادی و غیرانسدادی تقسیم می‌شود.

ـ آزواسپرمی دلیل بر این نیست که بیمار مطلقا نمی‌تواند صاحب فرزند شود.

ـ بسیاری از بیماران مبتلا به آزواسپرمی می‌توانند صاحب فرزند شوند.

ـ مردی که قبلا پدر شده هم ممکن است بر اثر مواجهه با مواد شیمیایی، مصرف دارو، مصرف مواد مخدر و بسیاری علل دیگر مبتلا به آزواسپرمی شود.

احتمال درمان آزواسپرمی

در مرحله اول باید تشخیص داد آیا بیمار واقعا آزواسپرمی دارد یا نه و ثانیا آزواسپرمی از کدام نوع است. علل قبل از بیضه و بعد از بیضه معمولا قابل درمان هستند، ولی علل بیضوی معمولا قابل درمان نیستند. در ضمن باید مشخص کنیم آیا آزواسپرمی بیمار انسدادی است یا غیرانسدادی. برای تشخیص به بررسی‌های پیچیده نیاز است؛ اما به طور خلاصه از مجموع روش‌های زیر برای تشخیص استفاده می‌شود:

اخذ شرح حال که خیلی مهم است؛ شغل بیمار، داروهایی که مصرف می‌کند یا مصرف کرده است و مصرف مواد مخدر (مثلا ماری جوانا می‌تواند سبب آزواسپرمی شود.)

معاینه بیمار و بررسی‌های آزمایشگاهی: در حال حاضر بررسی‌های آزمایشگاهی دقیقی وجود دارد که در تشخیص آزواسپرمی و علل آن می‌تواند کمک‌کننده باشد.

بررسی‌های رادیولوژیک: می‌تواند هر گونه ضایعه در لوله‌های منی بر و کیسه‌ها را نشان دهد.

نمونه‌برداری (بیوپسی) از بیضه‌ها: در فردی که آزواسپرمی انسدادی دارد در نمونه‌برداری از بیضه‌ها مشخص می‌شود بیضه‌ها اسپرم تولید می‌کنند.

برای درمان آزواسپرمی روش‌های متعددی وجود دارد، ولی به طور کلی از دو روش دارو درمانی و جراحی استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد قابل درمان، نمی‌توان کیفیت اسپرم را آن‌قدر بهبود بخشید که حاملگی طبیعی اتفاق بیفتد؛ ولی بیمار آن‌قدر اسپرم خواهد داشت که برای حاملگی از روش‌های لقاح مصنوعی استفاده کرد.