بی‌بی‌سی چه چیزی را در رابطه با قحطی بزرگ در ایران سانسور کرده است؟

گروه سیاسی: قحطی بزرگ ایران که در دوران جنگ جهانی اول رخ داد، یکی از فاجعه‌های تاریخی است که به رغم اهمیت آن، کمتر به طور جامع و شفاف مورد بررسی قرار گرفته است. در این قحطی که به کشته شدن میلیون‌ها ایرانی منجر شد، عواملی همچون جنگ، نابسامانی‌های داخلی و دخالت نیروهای خارجی دست به دست هم دادند تا یکی از سیاه‌ترین دوره‌های تاریخ ایران را رقم بزنند. در میان این عوامل، نقش انگلستان، به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ استعماری، نقشی بی‌بدیل و غیرقابل انکار دارد. با این حال، بسیاری از منابع رسمی و رسانه‌های غربی، از جمله بی‌بی‌سی، به طور سازمان‌یافته از پرداختن به این موضوع اجتناب کرده‌اند.

به گزارش بولتن نیوز قحطی بزرگ ایران که در فاصله سال‌های ۱۹۱۷ تا ۱۹۱۹ رخ داد، نتیجه مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی بود. ایران در آن زمان تحت تأثیر حملات و اشغال‌های خارجی قرار داشت و شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور به شدت ناپایدار بود. به دلیل حضور نیروهای روسیه و انگلستان در ایران و به‌ویژه کنترل انگلستان بر خطوط راه‌آهن و ارتباطی، توزیع غذا و دیگر مایحتاج ضروری به شدت مختل شد. به علاوه، صادرات غذا و غلات از ایران به خارج از کشور تحت کنترل و مدیریت انگلستان صورت می‌گرفت، که این امر به شدت شرایط قحطی را تشدید کرد.

نقش انگلستان در قحطی بزرگ ایران به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم مطرح است. از یک سو، حضور نظامی و اشغالگری این کشور به ناآرامی‌ها و بی‌ثباتی در ایران دامن زد و از سوی دیگر، سیاست‌های استعماری آن که به نفع تأمین نیازهای نیروهای خود در جبهه‌های جنگ بود، موجب تشدید قحطی در ایران شد. برای مثال، انگلستان با کنترل صادرات غلات ایران و ارسال آن به نیروهای نظامی خود، موجب کاهش عرضه داخلی غذا و افزایش شدید قیمت‌ها شد. همچنین، این کشور از طریق تحمیل قراردادهای ناعادلانه، ایران را مجبور به تامین نیازهای غذایی سربازان انگلیسی در خاورمیانه کرد.

بی‌بی‌سی، به عنوان یکی از معتبرترین رسانه‌های خبری جهان، در سال‌های اخیر به ساخت و انتشار مستندها و گزارش‌های تاریخی پرداخته است که جنبه‌های مختلفی از تاریخ را روشن می‌کند. اما وقتی نوبت به بررسی نقش انگلستان در قحطی بزرگ ایران رسید، رفتار این رسانه به نوعی متفاوت بود. بی‌بی‌سی در ابتدا با ساخت یک فیلم کوتاه، به نقش انگلستان در این قحطی اشاره کرد. این اقدام، که می‌توانست نقطه عطفی در شناخت این بخش از تاریخ ایران باشد، با واکنش‌های مختلفی مواجه شد.

با این حال، این مستند به سرعت از آرشیو و وب‌سایت بی‌بی‌سی حذف شد. دلایل این حذف سریع مشخص نیست، اما می‌توان حدس زد که فشارهای سیاسی و حساسیت‌های دولت انگلستان نسبت به بازگویی نقش خود در این فاجعه تاریخی، عامل اصلی بوده است. به این ترتیب، حقیقتی که می‌توانست به شکلی رسمی و گسترده مطرح شود، بار دیگر به سایه‌ها رانده شد.

قحطی بزرگ ایران، نه تنها یک فاجعه انسانی بلکه یک نمونه آشکار از تاثیرات سیاست‌های استعماری در تاریخ است. نقش انگلستان در این قحطی، به رغم تلاش‌هایی که برای پنهان‌سازی آن انجام شده، به مرور زمان آشکارتر شده است. اما همچنان، رسانه‌های بین‌المللی مانند بی‌بی‌سی، با حذف و سانسور محتوای مرتبط، تلاش می‌کنند تا این بخش از تاریخ را کم‌رنگ کنند. آگاهی‌بخشی و بازگویی چنین حقایقی، می‌تواند به درک بهتر و عمیق‌تر ما از تاریخ و اثرات سیاست‌های استعماری در کشورهای جهان سوم کمک کند.