نباید از طبیعتمان فاصله بگیریم / نگاهی آسیب شناسانه به ازدواج های ایرانی در عصر حاضر

به گزارش بولتن نیوز، در مصاحبه با دکتر سعید صادقلو – تحلیلگر مسائل اجتماعی مطرح شد: نظر شما در مورد مقوله ازدواج در جامعه امروز چیست؟
انسان موجودی اجتماعی است. به نحوی که زندگی بدون دیگران، برایش طاقت فرسا و تقریبا ناممکن است. لذا بیشتر عمر خویش را در کنار خانواده سپری می کند. خداوند سبحان در آیه 21 سوره مبارکه روم می فرمایند: «از آیات و نشانه های خداوند این است که از جنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آن ها آرامش یابید و در میان شما مودت و رحمت قرار داد. در این امور نشانه هایی است برای افرادی که تفکر می کنند». پیامبر رحمت (ص) در این ارتباط می فرمایند: «بهترین ازدواج آن پیوندی است که آسان تر باشد». لذا ازدواج امری شیرین و خیر است که باید در زندگی افراد به وقوع بپیوندد.
تولد، وفات و ازدواج، سه امری هستند که در زندگی انسان ها به وقوع می پیوندد. با این تفاوت که در دو مورد تولد و وفات، انسان صاحب اختیار نیست و چه بخواهیم چه نخواهیم اتفاق می افتد، اما در مورد ازدواج، انسان مختارانه عمل می کند. به بیان دیگر، امر ازدواج، به مانند تولد و وفات، جزئی از طبیعت زندگی ما انسان ها است. آنچه که در جامعه تراز اسلامی باید اوجب واجبات باشد، زمینه سازی در جامعه برای امری خیر به نام ازدواج است و مقصود از این مطلب، وام دادن صرف به زوج ها نیست، بلکه بایسته است که بسیار فراتر و عمیق تر به مسئله ازدواج نگریسته شود. ایجاد شرایط زیرساختی توسط مسئولین امر برای انجام ازدواج آسان و حمایت های در حد کفایت از زوج های جوان، حداقل انتظاراتی است که جامعه از مسئولین مربوطه دارد. مسکن آسان، شرایط کاری پایدار و دستمزد کافی، جشن ازدواج آسان و ... از جمله مواردی است که جز با خواست مسئولین ذی ربط، قابلیت عمومیت پیدا کردن در جامعه و تبدیل شدن به یک ارزش اجتماعی را نخواهد داشت.

آیا به غیر از مسئولین مربوطه، نقد بر فرهنگ های ازدواج نیز وارد است؟

بله، طبیعتا برخی فرهنگ ها نیز ممکن است دارای ایرادات و نقدهایی باشند که هستند. آن چیزی که امروزه جای کار و مطالعه دارد، آسیب شناسی ازدواج در شرایط امروز جامعه مان است. انتظاراتی که امروزه بعضا از حالت طبیعی و حد تعادل خارج است. انتظاراتی که طرف های ازدواج یا خانواده آنان از یکدیگر دارند، خود به نوعی صخره برای جلوگیری از ایجاد امر خیر ازدواج عمل می نمایند.

یکی از آسیب هایی که امروزه به فرآیند ازدواج آسیب می زند، چشم و هم چشمی ها است. همین چشم و هم چشمی به مرور باعث افزایش سرسام آور هزینه های زندگی و ایجاد زاویه در زندگی خواهد شد. فضای مسموم مجازی، نقشی بی بدیل در توسعه چشم و هم چشمی ها دارد. در جامعه ای که چشم و هم چشمی وجود دارد، بالاجبار «ازدواج آسان» فراموش خواهد شد.
آسیب دیگر، نگاه کاسب کارانه به مقوله ازدواج است. بعضا مشاهده می شود که طرف ها به خاطر پول و مال یکدیگر، تصمیم به ازدواج می گیرند. در صورتی که آن چه در این زمینه باید حرف نهایی را بزند، «تفاهم» طرف ها است. نگاه کاسب کارانه به مقوله مهریه نگاهی است که زندگی ها را به تباه می کشاند. از منظر عقلایی، مهریه در صورتی مورد تایید است که مرد نیز از میزان آن رضایت داشته باشد، در واقع یک خط دو سویه است و رضایت طرفین ملاک عمل است.
آسیب دیگر، حاکمیت لفظ ها و فرهنگ ها در این پدیده است. به عنوان مثال، «جهیزیه» لفظی اجباری که بر گردن خانواده دختر افتاده است. اما آیا حقیقتا پسندیده است که خانواده دختر زیر بار قرض و فشار اقتصادی برای تأمین جهیزیه بروند؟ اگر ما اعتقاد به ایجاد «زندگی مشترک» داریم، باید نگاه طرف ها به مقوله زندگی نیز، «مشترک» باشد. اینکه بر سر لفظ ها و «فرهنگ های بعضا نه چندان درست و منطقی»، خانواده ها را به فشار اقتصادی بیاندازیم، از نظر عقلی و شرعی نیز جایز نیست.
آسیب دیگری که امروزه خانواده ایرانی را تهدید می کند، «جنگل مجازی» است. جنگل مجازی یعنی فضای مجازی بدون قانونی که از هر طرف در حال لطمه زدن به بنیاد خانواده سنتی و اصیل ایرانی است. مردان و زنانی که از وقتی که بیدار می شوند تا نیمه های بامداد، معلوم نیست در جنگل مجازی، در حال تطمیع شدن از چه اقیانوسی هستند.. اقیانوس مطالب ارزشمند و یا اقیانوس مطالب باطل!
فضای مجازی، گفتگو های حقیقی را نیز به حداقل کشانده است. اصلا کار تا آنجا پیش رفته است که افراد در فضای مجازی عاشق می شوند و در همان فضا نیز فارغ! می گردند.. بسیاری از خانواده ها صرفا از طریق فضای مجازی با یکدیگر در ارتباطند. این یعنی سقوط فرهنگ گفتگو و صله رحم در جامعه. معمولا خانواده های امروزی، در فضای گفتگوی حقیقی قرار ندارند.
لذا باید به آن نقطه برسیم که درک کنیم ازدواج، یکی از طبیعت های زندگی ما انسانهاست. نگاهمان به این مقوله نباید، همراه با لاکچری گرایی و چشم و هم چشمی باشد.اگر خود را انسان طبیعی و بکر می دانیم، باید طبیعی به این مسئله طبیعی بنگریم.