۵۰ سال دیگر؟

بورسان:‌ آیا ایران عبرت تاریخ می‌شود؟ سوالی که در بخش آب عجیب نیست که آن را بارها از خود بپرسیم. عملکرد حکمرانان در ایران در این حوزه، چنان رو به فرود بوده که بیم آن می‌رود تا نیم‌قرن بعد هم، ظرفیت زیست‌پذیری ایران از بین رفته باشد.

بسیاری از سیاست‌مداران باوجود تأکید مکرر کارشناسان بر کمبود آب در ایران، کماکان به کم‌آبی ایران اعتقادی ندارند و بر طبل پروژه‌های انتقال آب می‌کوبند.

برخی منتقدان بر این باورند که مقصر مسئله آب در کشور بخش کشاورزی است و گاهی انگشت اتهام به سوی سدسازی در کشور نشانه می‌رود. این در حالی است که چنین مقوله میان‌بخشی‌ای مقصری واحد ندارد و ریشه آن را باید در «سیاست»‌ و حکمرانی جست‌وجو کرد.

در سه قسمت قبلی برنامه میراث سده بر این موضوع تأکید شد که مسئله «آب» میان‌بخشی است و نمی‌توان تنها با دید اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی به آن نگاه کرد.

این موضوع مورد بررسی قرار گرفت که چطور مجموعه‌ای از عوامل سبب شد تا «بازی اجتماعی-اقتصادی، فرهنگی و سیاسی هزاران ساله آب» در ایران به‌هم بریزد.

تصمیم‌های خطای سیاست‌گذار در سرکوب قیمت‌ها و به رسمیت نشناختن بخش کشاورزی و ظهور این بخش در اقتصاد غیررسمی، توهم توسعه از زاویه سدسازی، سازه‌های گسترده صنعتی در مناطق خشک و کم‌آب و با تأکید بسیار «دولتی کردن آب در ایران» منجر به انحراف از مسیر زیست‌پذیری ایران شد.

محمد فاضلی، جامعه‌شناس و رئيس سابق مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی وزارت نیرو در قسمت چهارم و آخر این برنامه میراث سده توضیح می‌دهد که چه شد که در حکمرانی آب شکست خوردیم.

او در این گفت‌وگو آینده ایران را منوط به انتخاب‌های امروز می‌داند و تأکید می‌کند اگر تغییر مسیر ندهیم، احتمال این وجود دارد که زیست‌پذیری ایران از بین برود و تبدیل به عبرت تاریخ شویم.