از اردکان یزد تا سراوان رشت؛ نمایش توسعه نامتوازن در جمهوری اسلامی

گروه اجتماعی - سید محسن عبداللهی: اگر نگاه دقیقی به برخی اتفاقات زیست محیطی در سال های اخیر مانند خشکی رودخانه زاینده رود، آلودگی هوا در یزد یا تخریب جنگل های منطقه سراوان رشت داشته باشیم، متوجه یک مساله بسیار مهم می شویم. در دو مورد از مثال های بالا یعنی خشکی زاینده رود و آلودگی هوای یزد و اردکان، مشکل اصلی نه در خشکسالی و کمبود بارش ها بلکه در توسعه نامتوازن و بیش از ظرفیت های طبیعی آن مناطق است.

به گزارش بولتن نیوز، علت اصلی چنین اتفاقی هم به این امر باز می گردد که به عنوان مثال در دوره ای رییس جمهوری اهل استان یزد و شهر اردکان بر سر کار می آید و تمام اعتبار خود را خرج توسعه زادگاهش می کند بدون توجه به اینکه اساسا آن منطقه به لحاظ فرهنگی، شهری و امکانات طبیعی ظرفیت های توسعه صنعتی، آن هم از جنس صنایعی که امروز در منطقه یزد و اردکان فعال هستند را دارد یا خیر.

یک جستجوی ساده در اینترنت نشان می دهد که شهر کوچک اردکان امروز چه میزان از افراد غیر بومی با فرهنگ های مختلف را در خود جای داده است. در کنار این افزایش جمعیت غیرمنطقی در منطقه ای کوچک، تعداد فراوان کارخانه های آب بر که در کنار مصرف فراوان آب در یک منطقه کویری، حجم فراوانی از آلاینده ها را نیز تولید می کنند، موجب شده تا منطقه دشت یزد _ اردکان تبدیل شود به نقطه ای که امروز همه از آلودگی هوا و کم آبی در آن رنج می برند و مسئولان استانی تازه به فکر چاره اندیشی برای وضع فعلی بیافتند.

در نقطه مقابل این توسعه شخص محور و بدون برنامه در مناطقی مانند یزد و اصفهان، مناطق بسیاری از کشور هستند که اتفاقا از مواهب طبیعی و ظرفیت های بسیاری هم برخوردارند اما به علت بی توجهی و بی برنامگی و نبود یک نگاه منطقی نسبت به توسعه، دچار عقب ماندگی های فراوانی در ابتدایی ترین مسائل خود هستند. مثال بارز این امر استان گیلان و معضل زباله های انباشته شده در منطقه سراوان رشت.

تصور کنید که برای دفع زباله های شهر رشت و حومه آن، به جای بهره مندی از یک زباله سوز، برای سال های متوالی شاهد دپوی ان ها در منطقه ای جنگلی به نام سراوان بوده ایم. اتفاقی که علاوه بر نابودی جنگل های آن منطقه، به محیط زیست طبیعی، کشاورزی و آب شرب مردم سراوان آسیب هایی جبران ناپذیر وارد کرده است. و علت همه این موارد هم این است که پروژه ساخت واحد زباله سوز رشت در همان منطقه سراوان به علت کمبود بودجه هیچ پیشرفتی نداشته.

این پروژه امروز نیازمند 20 میلیون دلار است تا تکمیل شود اما به علت بی عدالتی در امر تخصیص بودجه و توسعه مبتنی بر سلیقه شخصی و ترجیحات قومیتی و منطقه ای ایشان، تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. البته در 8 سال گذشته محمدباقر نوبخت که اصالتا رشتی است، به عنوان معاون رییس جمهوری در دولت تدبیرو امید فعالیت می کرد اما حتی نگاه بومی گرایانه وی نیز باعث نشد تا او وقت خود را برای این پروژه صرف کند و ترجیح داد سراغ مواردی برود که آورده بیشتری برای او و اطافیانش داشته باشد. نتیجه این رویکرد هم این است که همچنان مردم گیلان با مشکل انباشت زباله ها در این منطقه دست به گریبان هستند.

اما در نگاهی جامع مشکلات مردم اصفهان، یزد، اردکان، رشت و سراوان به یک نقطه ختم می شود و آن چیزی نیست جز توسعه نامتوازن در سطح کشور. توسعه ای که نه بر اساس ظرفیت های آن مناطق بلکه بر اساس میل شخصی، ترجیحات قومی و منطقه ای مدیران و کارگزاران نظام صورت گرفته است. شاید به نظر برای تغییر ریل توسعه کشور دیر باشد اما اگر جلوی ضرر همین امروز گرفته و برنامه ای متفاوت برای توسعه طراحی شود، بتوان مناقع بلند مدت سال های آینده کشور را به بهترین شکل و بر اساس عدالت تأمین کرد.