مذاکرات نتیجه‌محور؛ رویکرد تهران برای احیای برجام

به گزارش بولتن نیوز، رابرت مالی٬ نمایندهٔ ویژه ایالات متحده در امور ایران اخیرا گفته است که دولت آمریکا «تا ابد» نمی‌تواند منتظر تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی ایران برای از سرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام بماند. وی این را هم گفته که آمریکا تاکنون نشانه‌ای دال بر آمادگی دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری جدید ایران برای مشارکت در دور هفتم مذاکرات احیای برجام، دریافت نکرده است.

این اظهارات در حالی بیان شده که آیت الله سید ابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری در نخستین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی با مردم تاکید کرد که ایران ابایی از مذاکره ندارد و آماده از سرگیری رایزنی‌ها در وین است، اما این مذاکره نباید تحت فشار غرب باشد.

وی با بیان اینکه مذاکره و گفت‌ وگو همیشه جزئی از ابزار دیپلماسی بوده و باز هم خواهد بود، گفت: ابایی از گفت‌ وگو و مذاکره نداریم اما آمریکایی‌ها و غربی‌ها به دنبال گفت‌ وگو همراه با فشار هستند.

رییس دولت سیزدهم اضافه کرد: من دستور دادم مذاکره در دستور کار باشد اما نه با فشاری که دنبال می‌کنند. این فشار آوردن همراه با گفت‌ وگو قبلاً جواب نداده است و قبلاً هم اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها این را تجربه کرده‌اند. آنچه ما در این گفت‌ وگوها دنبال آن هستیم، رفع تحریم‌های ظالمانه است و محور گفت‌ وگوها، منافع ملت ایران خواهد بود.

رییس جمهوری تاکید کرد: از منافع ملت ایران یک قدم عقب نشینی نخواهم کرد. چرا باید با تحریم ملت ایران را تحت فشار قرار دهند. ما به دنبال گفت‌ وگو برای گفت‌ وگو، و مذاکره برای مذاکره نیستیم؛ بلکه مذاکره نتیجه محور می‌خواهیم و به دنبال آن تحریم‌ها علیه ملت ایران رفع شود و زندگی مردم رونق بگیرد.

  در تحلیل چرایی موضع گیری دولت سیزدهم نگاهی به تاریخ مذاکرات ایران با کشورهای غربی خالی از لطف نیست. ایران بعد از ماهها مذاکره در دولت پیشین به توافق هسته‌ای تحت عنوان برجام دست یافت با این حال و تنها یک سال پس از آغاز اجرای این توافق رییس جمهوری پیشین‌آمریکا  کارشکنی و بدعهدی‌های خود در قبال این توافق راآغاز کرد . دولت پیشین‌آمریکا نه تنها از توافق برجام خارج شد و تحریم‌های مندرج در این توافق را اعاده کرد بلکه با در پیش گرفتن سیاست ناگزیرسازی سایر شرکای برجام و جامعه جهانی را مجبور به قطع مناسبات اقتصادی و تحریم عملی ایران کرد. در این مدت با وجود اذعان جامعه جهانی به غیرقانونی بودن اقدام‌ آمریکا عملا اقدام عاجلی برای ایفای حقوق ایران در برجام نکرد.

بعد از گذشت یک سال از خروج‌آمریکا از برجام و بی عملی سایر شرکای برجام ایران کاهش تعهدات برجامی خود را در پنج مرحله ‌آغاز و غلط بودن محاسبات‌آمریکایی‌ها را به طور عملی ثابت کرد. از همان زمان مخالفت‌ها با سیاست فشار حداکثری آغاز شد و رقیب دموکرات ترامپ یعنی جو بایدن سیاست تبلیغاتی خود را بازگشت به برجام عنوان کرد.

نکته قابل تامل اینکهر همان زمان که سیاست فشار حداکثری علیه تهران اعمال می شد رییس جمهوری این کشور بر طبل مذاکره و گفت و گو با ایران می کوبید. در سطح بین المللی هم  برخی از مقامات کشورها تلاش کردند ایران را وارد گفت و گو با دولت پیشین‌آمریکا کنند با این حال ایران بر مواضع خود ایستادگی کرد و تن به مذاکره زیر فشار تحریم و فشار نداد.

با شکست ترامپ و ورود جو بایدن به کاخ سفید انتظار می‌رفت آمریکا به شعارهای تبلیغاتی خود درباره برجام عمل کرده و به تعهدات خود عمل کند با این حال با وجود شش دور مذاکره نمایندگان ایران با شرکای برجام که با حضور غیر مستقیم نماینده‌آمریکا برگزارشد، مشخص شد که آمریکایی‌ها همچنان به دنبال بهره برداری از جعبه ابزار تحریم و سیاست فشار علیه تهران هستند رویکردی که غلط بودن آن در چهارسال اخیر ثابت شده است.

سید عباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای وین در تیرماه سال جاری و پس از پایان دور ششم مذاکرات گفته بود که تاکنون شش دور مذاکره با گروه چهار به علاوه یک انجام شده است و تقریبا به مراحل پایانی خود نزدیک شدیم.اکنون زمان تصمیم‌گیری همه طرف‌های برجام است و کشورهای مقابل باید تصمیمات سخت خود را بگیرند تا برجام احیا شود.

طی یکی دو هفته اخیر شاهد گفت و گوی  مقامات برخی از کشورها با رییس جمهوری و وزیر امور خارجه بوده ایم. یکی ازمحورهای این گفت و گوها برجام و درخواست این مقامات از ایران برای بازگشت به گفت و گوها بوده است با این حال موضع تهران که از سوی رییس جمهوری بیان شد،‌ مشخص و روشن و در چهارچوب سیاست و حرف قطعی مقام معظم رهبری در بهار امسال بوده است. ایران ابایی از مذاکره و گفت و گو ندارد اما در عین حال تاکید دارد که مذاکره باید برای هدف مشخص و دستیابی به نتیجه باشد، تحت فشار نباشد و مذاکره برای مذاکره نباشد.

میخاییل اولیانوف، دیپلمات ارشد روسی و نماینده این کشور در مذاکرات وین در واکنش به صحبت‌های آیت الله سید ابراهیم رئیسی در توییتی نوشت: این اظهارات نشان می‌دهد که ایران آماده ادامه مذاکرات وین درباره برجام است. البته همچنان زمان از سرگیری مذاکرات نامشخص است.

با اظهارات اخیر رییس جمهوری،‌موضع و رویکرد ایران کاملا مشخص شده است حالا باید دید آمریکا و غرب حاضر هستند تغییری در سیاست مذاکراتی خود در قبال برجام داده و واقعا به دنبال رسیدن به نتیجه و دستاورد مشخصی باشند.