تحرکات آمریکا در منطقه، تحمیلی به بایدن و تهدیدی برای ایران

گروه بین الملل-مصطفی مطهری*: ترامپ در آخرین روزهای تصدی اش بر صندلی ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا در کاخ سفید، از اهدافی پرده برداری کرده است که نشان از راهبرد جدید آمریکا برای منطقه خاورمیانه دارد. در واقع ترامپ با پذیرش تلویحی باخت انتخاباتی، درصدد است با طراحی راهبرد خلق بحران در خاورمیانه، وضعیت میدانی منطقه را برای بایدن و تیم وی به عنوان زمامداران آتی آمریکا سخت و دشوار کند.

فروش منزل سفیر آمریکا در تل آویو در راستای تکمیل پروژه انتقال سفارت به قدس، تبلیغات رسانه ای در راستای اتهام انفجار در بندر بیروت به حزب الله، تسریع روند عادی سازی اعراب با رژیم اسرائیل با نام توافق سازش، سرعت بخشی در تعیین دولت در جنوب یمن، انجام گفتگوهای تلفنی و مذاکرات حضوری در منطقه و تأکید بر روند فشار حداکثری بر ایران و ... همگی مواردی از تلاش های دولت ترامپ در واپسین روزهای حضور وی در کاخ سفید است که با وضعیت بحران آفرینی در منطقه قابل تحلیل می باشد.
در واقع ترامپ با راهبرد مذکور، پروژه ای را دنبال می کند که هدف آن تعیین اهداف و اولویت های سیاست خارجی دولت آینده آمریکا برای منطقه است. به عبارت بهتر اینکه، ترامپ با این فعالیت های چالش برانگیز و تهدید زا درصدد است مبنای فعالیت های منطقه ای آمریکا در خاورمیانه را برای چهار سال آینده نیز تعیین کند.
اما آنچه تحرکات بحران زای ترامپ در منطقه را به ایران ربط می دهد، علاوه بر فشارهای سیاسی – اقتصادی به ایران و تلاش برای ائتلاف سازی های منطقه ای با کشورهای منطقه علیه ایران که توافق سازش، نمونه اعلای آن است باید این نکته را افزود که ترامپ با محدود کردن ایران در قالب سیاست های تحریمی، درصدد است تا دامنه فعالیت های منطقه ای ایران را نیز به مانند بخش های اقتصادی - تجاری محدود کند.
قابل ذکر است که رفتارهای منطقه ای آمریکا در جهت تحریم و محدود کردن عرصه فعالیت های ایران موضوع تازه ای نیست و همواره با ابزارها و برنامه های مختلفی دنبال شده است و هیچ گاه هم نتوانسته انتظارات مورد نظر را برآورده سازد و به درستی عمل کند؛ چرا که سد ایران اسلامی مانعی بزرگ در این مسیر بوده است. بطوریکه علیرغم فشارها، همواره ایران با صلابت به راه خود ادامه داده است. اما آنچه ایران را در شرایط فعلی قرار داده حاصل انفعال و اعتمادی می باشد که دولت(تدبیر و امید) بر ایران تحمیل کرده است. دولتی که مدعی بود سایه جنگ را کنار زده و با عملکرد خود به گونه ای عمل کرده است که امروز گمانه زنی های منطقه ای – بین المللی بیش از هر زمان دیگری از وقوع درگیری حکایت می کند.
با این حال، ایران نیز به سبب تجارب فعالیت های منطقه ای، مطمئناً بدیل هایی دارد که تهدیدات را خنثی کند؛ بطوریکه رویکرد ایران در عرصه مذکور نه تنها انفعال نخواهد بود بلکه در راستای اولویت اصلی ایران در منطقه که بعد از ماجرای ترور شهید سلیمانی همواره به آن تأکید داشته است درصدد طراحی راه ها و مسیرهای مختلف جهت اخراج آمریکا از منطقه می باشد.
بنابراین با توجه آنچه گفته شد هدف اصلی بحران زایی ترامپ در منطقه، تهدید آفرینی برای ایران و در راستای پروژه فشار حداکثری به تهران است؛ از این رو راهبرد خلق فشار و چالش با هدف تهدید محورهای منطقه ای همسو با ایران را در این باره دنبال می کند. در این مسیر حساب ویژه ای روی دشمنان ایران در منطقه باز کرده است و از رویکرد بی رمق بودن دولت ایران در عرصه دیپلماتیک نیز اطمینان کامل دارد. با این حال قابل ذکر است در این زمینه دچار اشتباه محاسباتی نیز شده است چرا که نه تنها نظام سیاسی و حاکمیت در ایران در برابر رفتارهای مذکور آمریکا مسلماً آلترناتیوهای خودش را دارد، بلکه رویکرد ایران نیز در این باره تدافعی نخواهد بود.