چقدر می توان به آینده امیدوار بود؟
گروه بین الملل-مصطفی مطهری*: نشست شورای همکاری خلیج فارس دیروز در شهر العُلا در شمال غرب سعودی برگزار شد. امیر قطر بعد از سه سال وارد خاک سعودی شد و مورد استقبال ولیعهد سعودی قرار گرفت. این نشست علاوه بر آنکه بر اساس سنت سالیانه خود برگزار شد دارای ویژگی های چندی نیز بود.
به گزارش بولتن نیوز، اول اینکه به خاطر تلاش های میانجی گرایانه سلطان قابوس(عمان) و امیر صباح(کویت) این نشست به نام آنها نامگذاری شد. دوم، این نشست به نشست آشتی جویی ریاض با دوحه تبدیل شد؛ از این رو به اجلاس آشتی با قطر معروف شده است. سوم اینکه در این نشست اگر چه بسترهای آشتی و مصالحه میان ریاض با دوحه فراهم شد اما نباید فراموش کرد که مورد استقبال چندانی از سوی محور تحریم کننده دوحه که در کنار ریاض بودند، قرار نگرفت. و چهارم اینکه علیرغم شعارهای صلح جویانه و تلاش برای مشارکت در همکاری ها میان اعضا از سوی ریاست آن یعنی بن سلمان، لفاظی ها علیه ایران و تهدید خواندن ایران در دستور کار قرار گرفت. و مضافاً اینکه از جمله شاخص های اجلاس چهل و یکم شورای همکاری خلیج فارس عدم حضور و مشارکت اعضا در سطح بالای سیاسی بود.
توافقات میان ریاض و دوحه اگر چه به انجام رسید و دو کشور از ورود به مرحله تازه ای از روابط سخن به میان آورده اند، اما واقعیت ماجرا چیزی فراتر از بیانیه ها و اظهارات رسانه ای از سوی مقامات دو کشور است. بطوریکه علیرغم نارضایتی ها محور همراه ریاض از این توافق، به این سبب که ریاض یکجانبه وارد مصالحه شده است و منافع همراهان خود را در نظر نگرفته است، موارد دیگری هم وجود دارند که دال بر این است که توافق بر سر مسائل اصلی به یک چالش جدی در این باره تبدیل خواهد شد. در واقع عادی سازی روابط میان طرفین، مسیر طولانی را در پیش دارد که عبور از آن مستلزم چشم پوشی از تعدادی از موارد اختلافی از سوی هر دو کشور به اضافه کشورهای همسو با ریاض در این عرصه می باشد.
در حقیقت آنچه در قالب شروط چند گانه پیش از آغاز تحریم های سیاسی – دیپلماتیک – تجاری بر دوحه از سوی ریاض و محور سه گانه همراه آن مطالبه می شد هنوز به قوت خود باقی است. به واقع آنچه آغازگر چالش آفرینی و سرنخی برای تحریم های تحملی از سوی ریاض بر دوحه بوده ، نه تنها رفع نشده بلکه هنوز مورد بحث و مذاکره نیز قرار نگرفته است. اگر چه انتظار نمی رود که دوحه حاضر باشد شروط مطروحی در این باره که از سه سال پیش مطرح شده است را بپذیرد اما با این حال میزان پافشاری ها و اصرار بر حفظ و صیانت از حاکمیت ملی از سوی قطر در مسیر مذکور به نظر می رسد به مانند سه سال پیش نباشد. و این بدان معنا نیست که قطر از موضع خود عدول می کند و شروط آنها را بی کم و کاست قبول خواهد کرد بلکه به آن معنی خواهد بود که قطر این بار به مانند ریاض تلاش خواهد کرد از موضع مذاکره کننده وارد گفتگو شود تا درباره مسائل مورد اختلاف به یک نظر واحد و مشترک دست یابد.
بنابراین با توجه به آنچه گفته شد، قطر و ریاض در مسیر حل و فصل اختلافات راه دور و درازی دارند که به این آسانی که تصور می شود، نیست. چرا که نه دوحه دیگر پیرو صرف محسوب می شود و نه دیگر ریاض قدرت غالب سنتی بر روابط میان آنها. به علاوه اینکه موارد اصلی اختلاف که در قالب شروط 13 گانه از سوی ریاض و محور همراهش مطرح می شد، هنوز دست نخورده به قوت خود باقی مانده است. مضافاً اینکه همراهان ریاض نیز مطالباتی دارند که از سوی دو کشور جهت اقناع و راضی نگه داشتن آنها باید برآورده شوند.
*دکترای علوم سیاسی
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
کم من فئة قلیلة غلبت علی فئة کثیرة می دونید چرا؟ چون حزب الله هم الغالبون 
