مام جلال مردی فراتر از خواسته‌های قومی

گروه بین الملل: روز سه‌شنبه عراق یکی از مهم‌ترین مهره‌های سیاسی خود را در سه دهه گذشته از دست داد، مردی که در بحرانی‌ترین شرایط زمانی فریادرس عراقی‌ها برای همکاری و همراهی مشترک بود. بله مام جلال روز گذشته از میان مردم اقلیم کردستان عراق و عراق رفت تا نشان دهد جای او چقدر خالی است و سالها باید منتظر ماند تا شخصیتی مثل وی فراگیر در عراق امور سیاسی را به دست بگیرد و کشتی آسیب‌دیده عراق را به ساحل آرامش برساند.

به گزارش بولتن نیوز، مام جلال علیرغم اینکه یک شخصیت کرد بود و سالها برای احقاق حقوق کردها تلاش کرد اما هیچ‌وقت نگذاشت این کشور رویاروی تجزیه‌شده وحدت عراقی‌ها آسیب ببیند. مام جلال از کوههای سربه فلک کشیده کردستان عراق مبارزه خود را علیه رژیم بعث آغاز کرد اما هیچ‌وقت نکوشید بسان یک پان کردیست یا ناسیونالیست کرد خود را نشان دهد. او اگرچه به‌عنوان یک کرد همواره آرزوهای کردی داشت اما به‌عنوان یک عراقی این واقعیت را درک کرد و تلاش نمود نمادی برای همگرایی همه عراقی‌ها باشد.

طالبانی در کتاب خاطرات خود در واکنش به تندروهایی که خواستار دولت مستقل کُردی هستند، این موضوع را امری «محال» توصیف و اعلام کرد: «... من حتی درگذشته نیز معتقد به داشتن حکومتی مستقل نبودم، بلکه برای عراقی آزاد، دموکراتیک، مترقی و با سیستمی خودمختار یا اتحادی فدرال که در آن زندگی کنیم تلاش می‌کردم؛ از ابتدای تأسیس اتحادیه میهنی کردستان نیز این خواست ما بود»

مام جلال با روابط عمومی بالای خود از یک‌سو و درایت سیاسی‌اش توانست اقشار مختلف عراق و گروه‌ها و احزاب عراقی اعم از شیعیان، سنی‌ها و کردها را به یک اجماع نسبی برای تلاش مشترک در عراق موحد قانع سازد و نه‌تنها مانعی بر سر تندروی‌های قومی در کردستان عراق بلکه مانعی بر سر تندرویهای مذهبی در میان اهل تسنن و اهل تشیع عراق باشد. به اعتقاد کارشناسان سیاسی او نقطه عطفی در ایجاد تفاهم و توافق میان عراقی‌ها و حتی خود کردها بود.

محمد حاجی محمود دبیر کل حزب سوسیالیست کردستان عراق هم‌زمان با فوت وی در خاطره‌ای از وی بیان کرد در روزی که تنش‌های داخلی بین دو حزب کرد عراقی بالاگرفته بود جلال طالبانی علیرغم مخالفت همه اعضای حزبش با حضور در منزل مسعود بارزانی نشان داد برای وحدت کردها در داخل اهمیت قائل است و توانست در مدت کمی وحدت داخلی را ایجاد کند. طالبانی بعد از حضور در بغداد نیز با همین ایده و تفکر توانست عراقی‌ها را دور یک شعار و آن‌هم عراق سازماندهی نماید.

او وقتی در مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل حضور پیدا کرد اگرچه با زبان کردی سخن گفت اما هیچ‌وقت از تجزیه و برهم زدن وحدت عراقی‌ها سخن نگفت او زبان و توان خود را در راستای وحدت عراقی‌ها گذاشت. واقعیت این است که به همان میزان که پست ریاست جمهوری عراق به وی در سطح بین‌الملل اعتبار می‌بخشد به همان میزان نیز و یا حتی بیشتر وی به پست ریاست جمهوری عراق اعتبار تزریق می‌کرد. بعد از بیماری ایشان و ترک صحنه سیاسی عراق ما به عینه شاهد این واقعیت بودیم.

او وقتی تلاش‌های خارجی برای عزل نوری مالکی افزایش یافت با حمایت از مالکی که نماینده شیعیان عراق بود نشان داد نمادی تمام‌عیار برای وحدت و حفظ ساختارهای سیاسی و اداری عراقی است که آمریکایی‌ها بعد از اشغال عراق در سال 2003 میلادی آن را از بین بردند.

اگر به تاریخ تأسیس عراق نگاه کنیم به عینه می‌بینیم که مثل طالبانی هیچ فردی نبوده است که بتواند در یک‌زمان ضامن وحدت برای همه عراق باشد. نظام‌های سیاسی یکی پس از دیگری عراق همگی و همگی در راستای اعمال یک سلیقه و یک حزب و یک گروه و یک عشیره پیش رفته و همواره کوشیدند عراقی‌ها را در اختیار یک تفکر خاص قرار دهند که تلخ‌ترین آن دوره حاکمیت حزب بعث می‌باشد.

طالبانی هم برای عراقی‌ها و هم برای کردها نقطه عطفی در تاریخ عراق بود. کردهای عراق در طول تاریخ مبارزات خود اگرچه مبارین و رهبران بزرگی داشته‌اند اما به‌اندازه طالبانی تأثیرگذار نبوده‌اند و نتوانسته‌اند فراتر از یک رهبر قومی عمل کنند. شعاع عمل رهبران کرد همواره در چهارچوب منافع کردها در عراق تعریف می‌شد اما این طالبانی بود که فراتر از این بود و توانست در قالب منافع همه عراقی‌ها عمل کند.

به‌عنوان خبرنگار بولتن نیوز به یاد دارم در آخرین روزهای آغاز حمله به عراق بود که در دوکان محل استراحتگاه شخصی ایشان از وی سؤال کردم آیا رؤیایی برای ریاست جمهوری عراق و رهبری همه عراقی‌ها دارد که با خنده‌ای چنین جواب داد اگرچه هنوز زود است در این مورد حرفی بزنیم اما ما برای عراقی دمکراتیک و فدرال که حقوق همه عراقی‌ها در آن تضمین شود می‌جنگیم.

دو سه سالی طول نکشید و این فرصت به طالبانی داده شد تا بر مسند ریاست جمهوری عراق بنشیند و از این مسند بود که نشان داد او همان‌طور که فکر می‌کرد عمل کرد.

طالبانی به همان میزان که با شیعیان و ایران همراه بود نمایندگان اهل سنت را در منزل خویش پذیرایی می‌کرد تا مانع از ایجاد و تعمیق شکاف‌های قومی و مذهبی در عراق شود. هنوز بسیاری از عراقی‌ها بر این باور هستند که اگر طالبانی بر مسند ریاست جمهوری باقی می‌ماند داعش در عراق سربرنمی آورد. او امروز به تاریخ پیوسته است اما تاریخی پر از شکوه و عظمت برای عراقی‌ها و صدالبته کردها که توانستند بعد از سالها اتهام جدایی به یمن وجود وی نشان دهند عنصری در راستای تثبیت امنیت د ر عراق هستند امری که در نبود وی در چند سال گذشته از عراق رخت بربست.

مام جلال» به‌عنوان فردی که حتی یک صفحه از تاریخ معاصر کردها به‌ویژه کردهای عراق و البته عراق بدون اشاره به او نیست هرچند امروز در میان عراقی‌ها نیست اما امروز او دیگر جاودانه شده است و نمی‌توان تاریخ عراق را بدون او خواند.

گزارش تصویری از برگزاری مراسم ختم جلال طالبانی رئیس جمهور فقید عراق در سلیمانیه: