به گزارش بولتن نیوز، نمایش «آنا کارنینا» به کارگردانی آرش عباسی، برداشتی آزاد از آنا کارنینای تولستوی است که هماکنون در پردیس تئاتر شهرزاد اجرا میشود. نشست ویژه شهر کتاب در روز یک شنبه ۲۲ مرداد در مرکز فرهنگی شهر کتاب، به نقد و بررسی این اثر و نمایش اختصاص داشت. در این نشست حسین پاکدل، آبتین گلکار، آرش عباسی، معصومه رحمانی و بهنام شرفی سخن گفتند.
در آغاز نشست، علیاصغر محمدخانی معاون فرهنگی شهر کتاب ضمن توضیح درباره اثر تولستوی، درباره نمایش «آنا کارنینا» گفت: این نمایش برداشتی است از رمان تولستوی. در این نمایش برخلاف رمان، مرد به همسرش خیانت کرده است و آن دو در یک برنامه تلویزیونی زنده و پربیننده که مرد مجری آن است، رودررو میشوند و همانجا زن پرده از خیانت همسرش برمیدارد.
آرش عباسی، کارگردان و نویسنده نمایش درباره کارش گفت: رمان «آنا کارنینا» را در دوران نوجوانی خوانده بودم و سالها بعد با نسخههای سینمایی این اثر روبهرو شدم. آخرین فیلمی که بر اساس این رمان ساخته شد، اثر زیادی روی من گذاشت. این نسخه سینمایی خیلی به تئاتر نزدیک شده و کوشیده بود اصول و قواعد سینمایی را بشکند.
زمانی که تصمیم گرفتم آنا کارنینا را کار کنم، میخواستم اثری ارائه کنم که کمترین تشابه را با رمان داشته باشد؛ زیرا علاقهای به ارائه نسخه نمایشی رمانها ندارم. رمانهای بزرگ در روزگار دیگری و برای جامعههای دیگری نوشته شدهاند. مثلاً در همین رمان، هم عشق جنس دیگری دارد و هم خیانت. در دوران ما اگر بخواهیم از عشق و خیانت حرف بزنیم، نمی توانیم بر اساس نگاه تولستوی به موضوع نگاه کنیم. من خواستم چند نکته اساسی را از رمان بردارم و روایت تازه و امروزینی از آن ارائه کنم.
همچنین حسین پاکدل با اشاره به آثار کلاسیک ادبیات جهان گفت: تعدادی رمان کلاسیک در ادبیات جهان هستند که مادر تفکرند. این ها مادر زندگیاند؛ مادر درام هستند و فقط رمان نیستند. نویسندگان آن ها حکمای بزرگی بودند با دانش ژرف که بخشی از وجودشان در اثرشان تبلور پیدا کرده است و این کتابها در طول زمان به آثار تناوری تبدیل شدهاند که میتوانند سینما، موسیقی و تئاتر را تغذیه کنند. امروز ادبیات جهان به سمت سهلالوصول بودن پیش رفته است و بیشتر آثار برای یک بار خواندن چاپ میشوند. رمانهایی مثل «آنا کارنینا» و دیگر رمانهای بزرگ برای یک بار خواندن نیستند؛ برای بارها خواندن نوشته شدهاند. بسیاری از رمانهایی هم که الان نوشته میشوند، برداشتی از آثار کلاسیک هستند. «آنا کارنینا» اثری است که به دفعات فیلم، سریال، پویانمایی و تئاتر شده است. باید پرسید چه چیزی باعث میشود این اثر چنین ویژگی درخشانی داشته باشد؟
دلیل عمدهاش به نظر من پرداختن به عشق است. عشق همیشه جذاب است؛ در هر فرهنگی. جذابتر از عشق، عشق ممنوع است. این عشق اگر به فاجعه ختم بشود، بیشتر جذاب میشود. شکل مبتذل این تم میشود سریالهای ترکی؛ شکل فرهیختهاش میشود رمانهای امروزی. در زندگی جاری گاه خیال انسان سمت خیانت میرود؛ هرچند خودش خیانت نمیکند. خیانت را به دو بخش ذهنی و جسمی میتوان تقسیم کرد. گاهی موانعی که در برابر خیانت قرار میگیرد، شخصیت فرد خیانتکار را قابل احترام میکند. این جا صحبت از ارزشگذاری اخلاقی نیست. در سینمای ایران این مفهوم اخیراً مورد توجه قرار گرفته است. نمونه بارز آن سریال «عاشقانه» کار منوچهر هادی است. فیلمهای بسیاری هم در این وادی ساخته شده است. یکی از آثار شاخص، فیلم پیمان معادی بود به اسم «برف روی کاجها». در فیلم معادی هم، مثل نمایش آرش عباسی، مرد خیانت میکند.
در ادامه این نشست آبتین گلکار گفت: ارتباط بین نمایش و رمان، ارتباط اقتباسی صرف نیست. نمایش موضوع مستقل خودش را دارد؛ اما به نوعی گفتوگویی با متن تولستوی برقرار میکند. هم در ادبیات نمایشی ایران و هم در ادبیات نمایشی جهان، یکی از جریانهای اصلی، همین رفتار با آثار بزرگ ادبی است. حتی یکی از شاخصهای هنر پستمدرنیستی، ارجاع دادن به آثار کلاسیک و قدیمی است. چنین چیزی در نیمه دوم قرن بیستم به بعد زیاد شده است. مرتب به آثاری قدیمی ارجاع داده میشود و این ارجاعها اغلب همراه با کنایه و آیرونی است؛ یعنی تغییری در آن به وجود میآورند و عین به عین آن را چه روی متن و چه روی صحنه تکرار نمیکنند.
به نوعی امروزی میکنند و به تعبیر پستمدرنیستها، از آن اعتبارزدایی میکنند و مرجعیت متن را زیر سؤال میبرند. این ها میگویند الان اگر ما بخواهیم آن متن را بنویسیم یا اجرا کنیم، چنین صورتی پیدا میکند. این فکر در آخرین مونولوگ هنرپیشه زن نمایش آنا کارنینا هم دیده میشود. آن جا همسر مجری تلویزیونی میآید و با یکی از شخصیتهای «آنا کارنینا» وارد گفتوگو میشود. او محتوای اثر تولستوی را عوض میکند. از این نظر کار وی انتخابی جسورانه محسوب میشود که کارگردان از عهده انجام آن به خوبی برآمده است.
منبع: روزنامه خراسان
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com