فرصت احیای بازار قیر ایران در سال ۲۰۱۷/معاملات آتی قیر راه اندازی می شود

پیش‌بینی شده که تقاضای قیر در سال ۲۰۱۷ به واسطه رشد تقاضا در چین و دیگر کشورهای در حال توسعه افزایش یابد؛ براین اساس ایران به عنوان یکی از بزرگ ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان قیر دنیا باید برنامه‌ریزی مدونی را برای کسب بازارهای جدید و توسعه بازار جهانی صادرات این کالای پر سود داشته باشد.

به گزارش بولتن نیوز، صنعت قیر یکی از حلقه‌های تکمیل زنجیره ارزش و ایجاد تنوع در محصولات نفتی و از جمله صنایعی است که در توسعه زیرساخت‌های کشور در بخش‌های مختلف از جمله راهسازی نقش کلیدی دارد. از طرفی همجواری با کشورهای در حال توسعه مانند کشورهای حوزه آسیای میانه (CIS)، افغانستان، ترکیه و همچنین نزدیکی به بازارهای مصرف جهانی مانند چین و برنامه‌های این کشورها جهت توسعه زیرساخت ها، باعث افزایش تقاضای قیر به عنوان یک کالای استراتژیک شده است. پیش‌بینی شده است که تقاضای قیر در سال ۲۰۱۷ با برخورداری از رشد سالانه ۳.۶ درصدی نسبت به سال پایه ۲۰۱۲ به ۱۲۱ میلیون تن معادل ۷۳۵ میلیون بشکه رسد. این افزایش به ویژه به واسطه رشد تقاضا در چین و دیگر کشورهای در حال توسعه ایجاد خواهد شد. بر این اساس به نظر می‌رسد ایران به عنوان یکی از بزرگ ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان قیر دنیا باید برنامه‌ریزی مدونی را برای کسب بازارهای جدید و توسعه بازار جهانی صادرات این کالای پر سود داشته باشد. در حالی عنوان می‌شود که بازار قیر ایران متولی ندارد که بعضاً شاهد عرضه قیر بی‌ کیفیت از سوی برخی از فروشندگان ایرانی به بازارهای خارجی شده‌ایم به ‌طوری ‌که حامد سلطانی نژاد مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران معتقد است که قیر تولیدی ایران جزء برترین کیفیت‌های جهانی است که در بازارهای جهانی مشتریان خاص خود را دارد. اما در سال‌های اخیر حضور واسطه‌های ناکارآمد و برخی از اقدامات بر کمیت، کیفیت و قیمت این محصول اثر گذاشته است؛ در حوزه قیمت با گسترش بازار و بازیگران آن و همچنین استفاده از ابزارهای نوین مالی به سمت مرجعیت قیمتی پیش خواهیم رفت.

اما در حوزه کیفیت دستگاه های مربوط باید اقدامات لازم را انجام دهند.

برخی از شنیده ها حکایت از آن دارد که قیر با سایر مواد نظیر پلاستیک، شن و ماسه و... مخلوط شده و در نهایت قیر با کیفیت پایین صادر می‌شود که اعتراضاتی را در برخی از کشورها نیز ایجاد کرده و سبب از بین رفتن بازارهای صادراتی شده است. قطعا حفظ و ارتقاء کیفیت سبب حفظ و همچنین گسترش بازارهای صادراتی ایران خواهد شد.

سلطانی نژاد با توجه به معامله قرارداد های آتی قیر در بورس‌های جهانی نظیر بورس شانگهای عنوان کرد؛ بورس کالا نیز در آینده نزدیک قراردادهای آتی قیر را رونمایی خواهد کرد که در این مسیر از تجربه سایر بورس‌های دنیا نیز استفاده خواهد شد.

اما در حوزه بازار نقد جهانی مدیرعامل بورس کالای ایران معتقد است که قیر ایران نیازمند برخی سازوکار ‌هایی است که از جمله آن می‌توان به ایجاد انبارهایی به منظور صدور قیر به بازارهای جهانی یا انبارهایی در کشورهای مصرف‌کننده محصول اشاره کرد تا به این واسطه، تولیدکنندگان یا تجار، قیر را در این انبارها ذخیره و پس از فروش آن از طریق رینگ صادراتی بورس کالای ایران، قادر به تحویل این کالای استراتژیک در نزدیک محل بازارهای مصرف خود باشند.

وی تصریح می‌کند: این مسأله باعث می‌شود که با حذف واسطه ‌های غیرضروری این محصول، قادر به مدیریت قیمت آن باشیم. همچنین با توجه به بالا بودن کیفیت قیر تولیدی کشور، این اقدام سبب تضمین کیفیت آن شده و همان قیر تولیدی، به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

سلطانی نژاد که تحقق این مسأله را نیازمند حمایت تولیدکننده و مصرف‌کننده از برنامه‌های بورس کالا می‌داند معتقد است با راه اندازی بازار آتی قیر واسطه گران وارد این بازار شده و اقدام به کسب سود نمایند و قطعاً این امر به توسعه بازار فیزیکی بورس کالا نیز که در سال جاری حجم و ارزش معاملات قیر داخلی و صادراتی بیش از ۳.۹ میلیون تن و به ارزش حدود ۲۸ هزار میلیارد ریال بوده است کمک شایانی خواهد کرد.

آمار معاملات قیر در سال ۹۴ و ۹۵

از ابتدای سال ۹۵ تا هفته منتهی به ۲۴ دی ماه، بیش از ۱۰۸۷۲ هزارتن قیر در رینگ داخلی و صادراتی عرضه شده که ۴۰۶۶ هزارتن آن به ارزش ۲۹۵۹۳ میلیارد ریال معامله شده است. با توجه به نمودار زیر به رغم افزایش ۴ درصدی حجم معامله، ارزش آن ۱۸‌ درصد کاهش ‌یافته که در نتیجه کاهش قیمت نفت خام است.

نمودار ۱: مقایسه حجم و ارزش معاملات قیر در سال ۹۴ و ۹۵ تا ۲۴ دی ماه