تلویزیون، تغییر دهنده‌ترین عامل دنیای جدید، از کجا آمده و با ما چه می‌کند؟

گروه تلویزیون و سینما - تاریخچهٔ فناوری تلویزیون می‌تواند به دو بخش تقسیم شود: پیشرفت‌هایی که به اصول و قواعد الکترونیکی و مکانیکی وابسته هستند؛ و دیگر پیشرفت‌هایی که صرفاً وابسته به اصول الکترونیکی هستند. در دومین مورد، که در تمامی تلویزیون‌های مدرن به‌کار رفته شده، نیز نمی‌توان دیدگاه‌های مربوط به سیستم‌های مکانیکی و اختراعات آن را نادیده گرفت. کلمهٔ «تلویزیون» یک لغت ترکیبی است که از زبان‌های لاتین و یونانی برگرفته شده‌است. لغت tele در زبان یونانی به‌معنی «دور» و کلمهٔ vision در لاتین به‌معنای «دید» است. این لغت اغلب به‌طور مختصر به‌شکل TV نوشته می‌شود.

به گزارش بولتن نیوز، نهاد (ماهیت) اصلی سیستم تلویزیونی کنونی، از کشف قابلیت نوررسانی سلنیوم به وسیله «ویلوجی بای اسمیت» در سال ۱۸۷۳ و اختراع یک دیسک اسکن به وسیله پاول گاتلیب نیپکو در سال ۱۸۸۴ میلادی شکل گرفت. نیپکو یک دانش آموز آلمانی در سال ۱۸۸۴ نخستین سیستم تلویزیونی الکترومکانیکی را اختراع کرد. طرح چهارچوب شکل نیپکو، به عنوان نخستین تلویزیون مطرح شد. «کنستانتین پرسکی» لغت تلویزیون را در مقاله‌ای در «کنگره بین‌المللی الکتریسته» در نمایشگاه بین‌المللی جهان در پاریس در ۲۵ اوت ۱۹۰۰ مطرح کرد. مقاله پرسکی فناوری‌های موجود در بخش الکترومکانیکی را مورد بررسی قرار داد.

آشنایی با تاریخچه تلویزیون

در ۲۵ مارس ۱۹۲۵ یک مخترع اسکاتلندی با نام جان لوگی برد در فروشگاه زنجیره‌ای سلفریجز در لندن تصاویری متحرک به صورت سایه نما در تلویزیون را به نمایش گذارد. اما در صورتی که تلویزیون به معنای پخش تصاویر زنده، متحرک و تدام دار و نه تصاویر سایه نما و دو صوتی تعریف شود، بگیرد نخستین بار به این فناوری در دوم اکتبر ۱۹۲۵ دست یافت. وی سپس نخستین نمایش عمومی از یک سیستم تلویزیونی فعال را به اعضای مؤسسه سلطنتی و یک گزارشگر روزنامه در ۲۶ ژانویه ۱۹۲۶ در آزمایشگاه خود در لندن ارائه کرد. برخلاف سیستم‌های الکترونیکی با چندین هزار خطوط قابل تجزیه، در مورد قبل، تصاویر اسکن شده به طور عمودی با استفاده از یک دیسک اسکنر با لنزهای دوتایی مارپیچی، شکل اختراعی جان لاجی برد تنها ۳۰ خط قابل تجزیه برای ایجاد یک تصویر قابل درک از چهره انسان داشت.

جان لوگی برد در سال ۱۹۲۷ سیگنالی را برای خطوط تلفن در فاصله ۴۳۸ مایلی بین شهرهای لندن و گلاسگو فرستاد. در سال ۱۹۲۸ شرکت توسعه سینما و تلویزیون بِرد نخستین سیگنال تلویزیونی بین اروپا و آمریکا را بین لندن و نیویورک پخش کرد. وی همچنین یک تلویزیون با رنگ الکترود مکانیکی، مادون قرمز و سه بعدی را با استفاده از لنزها، دیسک‌ها و فیلترهای اضافی به نمایش گذارد و همچنین در کنار این تلویزیون یک سیستم ضبط ویدئویی را در سال ۱۹۲۷ ارائه کرد؛ که هنوز هم وجود دارد. وی در سال ۱۹۲۹ در نخستین «دفتر خدمات تجربی تلویزیون‌های الکترو مکانیکی» در آلمان حضور یافت و در سال ۱۹۳۱ نخستین برنامه پخش زنده «اسپوم در بای» را ساخت.

در سال ۱۹۳۲ دی تلویزیون با امواج مافوق کوتاه را ابداع کرد. سیستم الکترو مکانیکی بِرد در سال ۱۹۳۶ به بیشترین حد خود شامل ۲۴۰ خط در شبکه تلویزیونی BBC رسید؛ و سپس «مارکونی رامی» سیستم تلویزیونی با ۴۰۵ خط تجزیه الکترونیکی را ابداع کرد.

«چارلز فرانسیس جنکنیز» در ۱۳ ژوئن ۱۹۲۵ توانست در آمریکا با استفاده از یک اسکنر با دیسک لنزی شامل ۴۰۸ خط تجریه برای هر تصویر، در هر ثانیه ۱۶ تصویر از آسیاب بادی عروسکی را از یک ایستگاه رادیویی و ردیابی به آزمایشگاه خود در واشنگتن منتقل کند. آزمایشگاه‌های تلفنی بل در می ۱۹۲۵ تصاویر ترام دار از اسلایدها را تولید کرد.

با این وجود دراماتیک‌ترین نمایش تلویزیونی در هفت آوریل ۱۹۲۷ به وسیله «هربرت ای آیوس» ارائه شد. وی با استفاده از تصاویر در مقیاس کوچک (۵/۲ × ۱۲ اینچ) و در مقیاس بزرگ (۳۰ × ۲۴ اینچ) در مسیری بین واشنگتن و نیویورک و از ویپانی تا نیوجرسی، سیستم‌های تلویزیونی را آزمایش کرد. اشیاء به وسیله نوریک اسکنر حاوی یک دیسک با ظرفیت ۵۰ روشن می‌شدند که این دستگاه در هر ثانیه ۱۶ عکس برمی‌داشت.

در سال ۱۹۱۱ یک مهندس با نام «آلن ارشیبا لد کمپل سوئینتون» در خصوص جزئیات چگونگی شکل گیری یک تصویر الکترونیکی دور با استفاده از لامپ‌های اشعه کاتود مقاله‌ای در لندن ارائه کرد. این مقاله که بعدها در مقاله‌ای در سال ۱۹۰۸ در نشریه نیچر منتشر شد، نخستین مقاله توصیف سیستم‌های تلویزیون‌های الکترونیکی است که اکنون هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. سایر سیستم‌ها با استفاده از لامپ اشعه کاتود به عنوان گیرنده مورد آزمایش قرار گرفتند؛ ولی ارائه مفهوم استفاده از آنها به عنوان یک فرستنده بسیار طولانی است و در این متن نمی‌گنجد. در اواخر دهه ۲۰ زمانی که هنوز تازه تلویزیون‌های الکترومکانیکی معرفی شده بودند، فیلو فارنس و و لادمیروری گین همچنان به طور جداگانه بر روی گونه‌های مختلف لامپ‌های فرستنده الکتریکی کار می‌کردند. تلویزیونی که بر پایه انتشار الکترون با تجمع الکترون‌های ثانویه در طول دوره اسکن کار می‌کنند نخستین بار به وسیله یک مخترع مجاری به عنوان «کالمان یتهانیی» در سال ۱۹۲۶ ارائه شد؛ که بعدها در سال ۱۹۲۸ اصلاحاتی نیز روی آن صورت گرفت. در ۷ سپتامبر ۱۹۲۷ فیلو فارنس با دوربین خود نخستین عکس را در آزمایشگاه خود در خیابان گرین شماره ۲۰۲ برداشت که این عکس خط مستقیم ساده‌ای بود. در سال ۱۹۲۸ فارنس سیستمی را راه اندازی کرد که برای ارائه یک فیلم متحرک برای تلویزیون و مطبوعات کافی بود. در سال ۱۹۲۹ این سیستم به وسیله حذف یک موتور ژنراتور اصلاح شد به گونه‌ای که این سیستم تلویزیونی اکنون هیچ بخش مکانیکی متحرکی ندارد. در آن سال فیلو فارنس نخستین تصاویر زنده از انسان از جمله یک تصویر (۵/۰/۱۳) اینچی از همسرش با چشم‌های بسته را پخش کرد.

فیلو فارنس نمایش عمومی را از یک سیستم تلویزیونی تمام الکترونیکی برای نخستین بار، در جهان، در ۲۵ اوت ۱۹۳۴ در مؤسسه فرانکلین در فیلادلفیا ارائه کرد. سایر مخترعین پیش از آن اجزای چنین سیستمی را ارائه کرد؛ و یا سیستم الکترونیکی را با استفاده از تصاویر و یا فیلم‌های متحرک نشان داده بودند؛ ولی فیلو فارنس نخستین فردی بود که همزمان از دوربین‌های الکترونیکی و گیرنده‌های تلویزیونی الکترونیکی بهره جست و از آنها تصاویر زنده متحرک و ترام دار ساخت؛ ولی متأسفانه دوربین‌های وی به نور بسیار زیادی نیاز داشتند؛ و این باعث توقف در کار می‌شد. «ولادمیر وریکین» نیز برای ایجاد تصاویر، اشعه کاتود را مورد بررسی قرار داد در سال ۱۹۳۱ وی و گروه پژوهشیش در آزمایشگاه RCA نخستین دوربین الکترونیکی را با موقعیت ساختند. فیلو فارنس معتقد بود این اختراع، به اختراع دستگاه تجزیه تصویر وی در سال ۱۹۲۷ بسیار شبیه‌است؛ و این قضیه به دادگاه کشیده شود و حق به فیلو فارنس داده شد. در نوامبر ۱۹۳۹ پس از پایان جلسات دادگاه، گروه RCA به فیلو فارنس چکی به مبلغ یک میلیون دلار معادل (۸/۱۳ میلیون دلار در سال ۲۰۰۶) دادند. تاپدال وسیله به اختراعات وی مجوز داده باشند. در انگلیس «ایساک لوئینرک» از نظر «وری کین» برای ساخت دوربین‌های امیترون استفاده کردند؛ که اکنون در دوربین‌های مورد استفاده در شبکه BBC، بکار گرفته می‌شود بدین وسیله در دوم نوامبر ۱۹۳۶ یک سروین متشکل از ۴۰۵ خط از استودیوها در «الکساندراپلس» راه اندازی شد و از یک دکل مخصوص بر بالای یکی از برج‌های ویکتوریا برای مدت کوتاهی پخش شد. این سیستم، مشابه سیستم مکانیکی بِرد ولی بسیار معتبرتر و واضح‌تر از آن بود. بدین ترتیب نخستین سرویس پخش برنامه منظم در جهان راه اندازی شد که این دکل هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اکثر پژوهشگران خدمات تلویزیونی، به وسیله ارائه نخستین سیستم تلویزیونی رنگی مکانیکی در سال ۱۸۸۹ در روسیه به اهمیت رنگ در این سیستم پی بردند. جان لوگی بِرد نخستین سیستم پخش رنگی برنامه‌های تلویزیون را با استفاده از دیسک‌های اسکن، در ۳ ژوئیه ۱۹۲۸ ارائه کرد. این دیسک‌های گیرنده و فرستنده به رسید پیچ‌های spiral سه دانه‌ای قطع می‌شوند که هر یک فیلتر و رنگ اولیه خاص خود را داشت. این سیستم شامل سه منبع نور در انتهای گیرنده و یک تغییر دهنده جریان برای تغییر نور دهی در آنها بود. در سال ۱۹۳۸ فناوری پوشش سایه (shadow mask) برای تلویزیون‌های رنگی به وسیله در «ورنر فلچسیگ» در آلمان اختراع شد. تلویزیون رنگی در سال ۱۹۳۹ «در نمایشگاه بین‌المللی رادیوئی» در برلین به نمایش گذارده شد در ۱۶ اوت ۱۹۴۴ بِرد یک نمایش تلویزیونی تمام رنگی الکترونیکی را در معرض نمایش گذارد که در این سیستم با ۶۰۰ خط رنگی بافت سه تائی با استفاده از شش اشکن برای ساخت هر تصویر بکار گرفته شده بود.

نخستین پخش برنامه رنگی در اروپا بوسیله شبکه دوی BBC در اول ژوئیه ۱۹۶۷ با گیرنده PAL آغاز به کار کرد. نخستین پخش در غرب آلمان در ماه اوت در پی فرانسه در ماه اکتبر صورت گرفت. سیستم PAL اکثر کشورهای اروپای شرقی و انگلیس، پرتقال، بلژیک، هلند، اتریش، مجارستان و امپراطوری چین و اتومن منتشر شد.

آشنایی با تاریخچه تلویزیون در ایران

در دهه 30 هجری شمسی، وقتی دولت وقت سرگرم تدارک زمینه و طرح‌ریزی برای ایجاد تلویزیون بود «حبیب‌الله ثابت پاسال» از بخش خصوصی پیشدستی کرد و پیشنهاد تأسیس یک ایستگاه فرستنده تلویزیونی را ارائه داد. از آنجا که پاسال از اعتماد دربار برخوردار بود، با پیشنهاد او موافقت شد و مجلس شورای ملی در تیرماه سال 1337 ماده‌ای با چهار تبصره مصوب کرد که به موجب آن اجازه داده می‌شد یک فرستنده تلویزیونی زیر پوشش وزارت پست و تلگراف و تلفن در تهران ایجاد شود. این فرستنده تا پنج سال از پرداخت مالیات معاف بود و تمامی برنامه‌های آن از مقررات اداره کل انتشارات پیروی می‌کرد.

نخستین فرستنده تلویزیونی ایران ساعت پنج بعد از ظهر جمعه یازدهم مهرماه 1337 اولین برنامه خود را پخش کرد. این فرستنده که "تلویزیون ایران" نامیده می‌شد، ابتدا هر روز از شش بعد از ظهر تا 10 شب برنامه داشت. تلویزیون ایران به صورت خصوصی اداره می‌شد و متکی به درآمد خود از آگهی‌های تجارتی و تبلیغاتی بود. این سازمان پس از یک سال فعالیت برنامه‌های روزانه خود را در تهران به پنج ساعت افزایش داد و در سال 1340 فرستنده دیگری در آبادان و یک فرستنده تقویتی در اهواز تأسیس کرد.

رونق کار تلویزیون ایران تصمیم حکومت را در تأسیس یک شبکه تلویزیونی سراسری قطعی‌تر کرد. بنابراین در سال 1343 یک گروه فرانسوی از سوی سازمان برنامه و بودجه مأمور بررسی و طراحی یک مرکز تلویزیونی شد. سرانجام پس از تصویب طرح ایجاد "تلویزیون ملی ایران"، یک ایستگاه کوچک به وجود آمد و با امکاناتی ساده پخش برنامه‌های آزمایشی را از سال 1345 آغاز کرد.

امکانات فنی تلویزیون در آن زمان به یک استودیو، سه دوربین و دو دستگاه ضبط مغناطیسی محدود می‌شد و از آنجا که فرستنده تلویزیون ایران با سیستم 525 خطی آمریکایی کار می‌کرد و سیستم تلویزیون ملی 625 خطی اروپایی بود، تلویزیون ملی با نصب یک فرستنده دو کیلو واتی با سیستم 525 خطی بر بالای ساختمان هتل هیلتون، امکان استفاده از این شبکه را برای همه دارندگان تلویزیون با سیستم‌های مختلف، امکان‌پذیر کرد.

مدتی کمتر از دو سال از تأسیس تلویزیون ملی نمی‌گذشت که در 17 مرداد 1347 نخستین مرکز شهرستانی تلویزیون ملی در ارومیه گشایش یافت و چندی بعد مرکز تلویزیونی بندرعباس به کار افتاد. مراکز تلویزیونی به تدریج یکی بعد از دیگری در شهرهای مختلف شروع به فعالیت کردند و پیام‌های سیاسی، فرهنگی و تفریحی را طبق ماموریت‌هایی که برنامه‌ریزان حکومت تعیین کرده بودند، به قشرهای وسیع‌تری از مردم رساندند.

از آغاز شکل‌گیری تلویزیون عده زیادی از فیلمسازان به علت امکانات مالی بیشتری که تلویزیون در اختیار سازندگان و تهیه‌کنندگان قرار می‌داد جذب آن شدند. در نتیجه تلویزیون به صورت یکی از مراکز مهم فیلم‌سازی در بخش دولتی درآمد و تعداد زیادی فیلم داستانی و مستند از جمله مستند خبری (که درصد بیشتری را نسبت به دیگر انواع فیلم‌ها داشت) و سریال‌های گوناگون در آن ساخته شد، به گونه‌ای که حاصل کار فیلمسازان تلویزیونی تا قبل از انقلاب نزدیک به هزار فیلم کوتاه و بلند بود.

در ایران از همان سال‌های اولیه کار تلویزیون سریال‌سازی نیز پا گرفت. "امیرارسلان نامدار" از نخستین سریال‌های ایرانی است که از تلویزیون ملی پخش شد. تلویزیون ملی ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی با تغییر نام به سیمای جمهوری اسلامی ایران در قالب دو شبکه برنامه‌های خود را پی گرفت. در سال‌های آغازین پس از انقلاب بیشترین زمان برنامه‌های سیما به مستندهای سیاسی تبلیغاتی و اخبار سراسری اختصاص داشت.

مستندهایی از پرونده‌های سیاسی عوامل رژیم سابق، عوامل گروهک‌های منافقین، مجاهدین و اعترافات آنها از آن جمله بود. به تناسب وضع بحرانی جامعه پس از انقلاب و به تبع آن آغاز جنگ ایران و عراق این روند به سوی فیلم‌های مستند از جنگ و جبهه تغییر مسیر داد و تا سال‌ها بعد این روند همچنان ادامه داشت. برنامه‌هایی مانند "روایت فتح" محصول این دوران هستند. در این سال‌ها مجموعه‌های نمایشی و داستانی چون "سلطان و شبان" به کارگردانی داریوش فرهنگ، "سربداران" به کارگردانی محمدعلی نجفی، "هزاردستان" به کارگردانی علی حاتمی، "کوچک جنگلی" به کارگردانی داریوش بحرانی و بهروز افخمی و ... ساخته شدند.

فواید و مضرات تماشای تلویزیون

تماشای تلویزیون می‌تواند باعث افزایش مهارت‌های گفتگو، همکاری با کودکان دیگر، بازی تخیلی، فهم داستان‌ها و آگاهی و هم حسی از مشکلات انسان دیگر شود. این مزیت‌ها به طور تصادفی اتفاق نمی‌افتد، اما می‌توان آن‌ها را پرورش داد. ما باید یاد بگیریم که چطور از تلویزیون استفاده کنیم تا بیشترین بهره را از آن ببریم و باید به کودکان خود نیز یاد بدهیم که این طور عمل کنند.

یک برنامه خوب تلویزیونی ویژگی‌های زیر را دارد:

- بچه حوصله‌اش سر نمی‌رود

- او را به گوش دادن و سؤال پرسیدن تشویق می‌کند

- به او کمک می‌کند تا لغات بیشتری یاد بگیرد

- احساس خوبی نسبت به خودش پیدا می‌کند

- عقاید، نظرات و چیزای خوبی به او یاد می‌دهد

- با توجه به سن فرزندتان برنامه‌ای را برایش انتخاب کنید. تلویزیون می‌تواند بر کودکان تأثیر داشته باشد و تأثیر دارد. تأثیر آن بسته به نحوه استفاده از آن، می‌تواند مثبت یا منفی باشد. تلویزیون همیشه برای کودکان بد نیست بلکه انتخاب آگاهانه والدین می‌تواند به رشد مهارت‌های هوشی کودکان کمک کند.

- زمان تماشای تلویزیون را برای فرزندتان محدود کنید. تماشای زیاد تلویزیون فرصت کتاب خواندن، بازی با دوستان و صحبت با اعضای خانواده را از بین می‌برد. تلویزیون باید به شکل کنترل شده و منظم مورد استفاده قرار گیرد (نه این که به صورت اتفاقی و بی نظم)

- هر وقت فرصت داشتید در کنار کودکتان به تماشای تلویزیون بنشینید و با او درباره آنچه می‌بیند صحبت کنید. به سوالاتش پاسخ دهید. به چیزهایی که به زندگی روزمره فرزندتان شباهت دارند اشاره کنید. کمک کنید تا داستان را توضیح دهد و رفتار شخصیت برنامه را تعبیر و تفسیر کند. این روش باعث می‌شود، کودکان منفعلانه تمام آن چه را که در برنامه‌ها نشان داده می‌شود، نمی‌پذیرند بلکه یاد می‌گیرند که سؤال کنند و با دیدی انتقادی به تماشای تلویزیون بنشینند. علاوه بر آن کودک را نسبت به اثرات زیانبار تلویزیون هم مقاوم می‌کند.

- اگر برای تماشای تلویزیون در کنار او فرصت ندارید حداقل نگاه سریعی بیندازید تا ببینید او چه برنامه‌ای را نگاه می‌کند. بعد از اتمام برنامه از او سوالاتی بپرسید. ببینید چه چیزهایی را یاد گرفته و به خاطر می‌آورد، یا چه چیزهایی او را به هیجان آورده یا نگران کرده است.

- اگر دیدید به موضوع یا برنامه خاصی علاقمند شده است به کتابخانه بروید و کتاب‌هایی با همان موضوع بیابید. یا این که به او کمک کنید تا با استفاده از نقاشی‌های خودش و یا عکس‌هایی که از مجلات می‌برد، کتابی بر اساس یک برنامه تلویزیونی درست کند.

منابع:

ویکی پدیا

جام نیوز

همشهری