جمع آوری معتادان این بار به دستور دادستان
«مرحله جدید جمع آوری معتادان تهران آغاز شد». خبر جدید است، اما راهکار همان راهکارهای قدیمی است؛ اینکه دوباره در گشت های خیابانی معتاد متجاهری که حدود یکی، دو ماه پیش از مراکز اجباری ترک اعتیاد رها شده را دوباره سوار ماشین می کنند و به مراکز ماده ١٥ می برند.
به گزارش بولتن نیوز، محمدرضا آذرنیا، رئیس شورای هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر، این خبر را به «شرق» می دهد. او می گوید فعلا بضاعت همین است و از آنجایی که جمع آوری معتاد متجاهر مطالبه ای ملی است، آنها باید با همین بضاعت به مبارزه بپردازند.
آذرنیا می گوید: «از پنجشنبه گذشته مرحله جدید جمع آوری و ساماندهی معتادان متجاهر با محوریت استانداری تهران و مشارکت دستگاه های ذی ربط از جمله نیروی انتظامی، بهزیستی، شهرداری و دانشگاه های علوم پزشکی در تهران آغاز شد و تا امروز هزارو ٥٧ معتاد متجاهر در شهر تهران جمع آوری شده و در مراکز درمانی ماده ١٥ و ١٦، تحت درمان قرار گرفته اند. در این طرح که از شمال شهر تهران آغاز شد، پاک سازی پایتخت از معتادان متجاهر، به مناطق مرکزی و جنوب تهران رسید و روز پنجشنبه ٥٠٠ معتاد متجاهر ساماندهی و جمع آوری شده و تحت درمان قرار گرفتند».
آذرنیا دلیل این اقدام ضربتی را این گونه بیان می کند: «وضعیت شهر دوباره مثل روز اول شده بود. مراکز هم آمادگی کامل برای جذب معتادان نداشتند و آنها دوباره به خیابان برگشته بودند. ما هم همان حرکت سابق را دوباره شروع کردیم و دوباره معتادان را به مراکز ماده ١٥ انتقال دادیم و البته بنا داریم تا جذب شش هزار نفر این کار را ادامه دهیم.
قرار است این بار شهرداری بدون پیش شرط های قبلی؛ مثل پذیرش نکردن معتادهای شهرستانی یا آنهایی که متادون مصرف می کنند، این معتادان را به مراکز بهاران جذب کند، شاید خیلی به این مسئله امیدی نباشد، اما امیدواریم شهرداری قول خود را زیر پا نگذارد».
لیلا ارشد، مددکار اجتماعی و مسئول خانه خورشید که جنب پارک حقانی قرار دارد، طرف دیگر این ماجراست. او می گوید: «کاش قبل از اجرای هر برنامه ای، کسی بود که کار ارزیابی طرح ها را به دست می گرفت تا ببیند کارها و هزینه هایی که کردند چه بازخوردی داشته است. آیا تابه حال هیچ ارگانی بررسی کرده است که در این سال چندین وچندبار این به قول دوستان جمع آوری اتفاق افتاده؟».
اما این تمام ماجرا نیست، رئیس شورای هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به این سؤال که این طرح های تکراری چه فایده ای دارند، می گوید: «تفاوت این بار با دوره های قبلی این است که به وسیله نرم افزاری که تهیه شده، این معتادان انگشت نگاری می شوند و تمام اطلاعات آنها ثبت خواهد شد. بعد از استقرار این افراد در مراکز ماده ١٥، این افراد را انگشت نگاری می کنیم. بنابراین اگر برای بار دوم آنها به این چرخه بیفتند، از لحاظ قانونی مجرم محسوب می شوند و باید به زندان بروند و برخورد شدید تری با آنها خواهد شد».
آذرنیا در پاسخ به این سؤال که شما فکر می کنید این طرح جواب می دهد، می گوید: «فعلا که جز این چاره ای نداریم. مراکز کاهش آسیب که فعلا کار خودشان را انجام می دهند و تعداد این مراکز هم بیشتر شده است. درعین حال هم نمی شود که معتادان متجاهر را رها کنیم و در سطح شهر حضور داشته باشند. بالاخره این یک مطالبه عمومی است، پاک کردن ظاهر شهر درحال حاضر یک مطالبه عمومی محسوب می شود. ما از روز پنجشنبه تاکنون حدود هزارو ٥٧ نفر را از سطح شهر جمع آوری و حدود هزار نفر را به مراکز شفق و اخوان منتقل کرده ایم. بقیه را هم به مراکز اقامتی ماده ١٥ منتقل کردیم. اینها بعد از ترک به مراکز بهاران تحویل داده می شوند. ما با مسئولان شهرداری جلسه گذاشته ایم و آنها پذیرفته اند که پیش شرط های خود را بردارند. آنها متعهد شده اند که حالا دیگر در جذب معتاد شهرستانی و تهرانی تفاوتی قائل نشوند و تیم دانشگاه علوم پزشکی هم در مراکز آن مستقر شده تا به وضعیت آنها رسیدگی کند. فقط هنوز در مورد جذب داوطلبانه این افراد در مراکز بهاران بحث وجود دارد».
به گفته آذرنیا، تاکنون ظرفیت جذب ٨٠ زن فراهم شده، اما در دوره اول این جمع آوری تکراری، هنوز هیچ زنی جذب نشده است، چون آنها می خواهند در جمع آوری زنان با ظرافت بیشتری عمل کنند و برای همین جمع آوری آنها را به بعد از مردان موکول کرده اند.
هنوز کسی به فکر بعد از تمام شدن دوره ترک اینها نیفتاده، انگار قرار است دوباره آنها به خیابان برگردند و منتظر طرح ضربتی بعدی بمانند یا به خانواده هایی تحویل داده شوند که از دستشان فرار کرده اند... آذرنیا پاسخ این شبهه را نیز این گونه می دهد: «ما سعی کرده ایم این افراد را به خانواده های دارای آسیب، باز نگردانیم. زنانی که در شفق بودند و پس از ترک جایی را نداشتند به بهترین مرکز ما یعنی شهریار منتقل شدند. یعنی ما به جز دوره سه ماهه ترک، آنها را چهار ماه دیگر هم نگه داشتیم و متادون آنها را هم ترک دادیم و بعد به مراکز ماده ١٥ فرستادیم، تاجایی که ممکن بود آنها را نگه داشتیم تا شرایط برای بازگشت آنها به جامعه مهیا شود. آنهایی که واقعا هیچ کس را نداشتند تا زمانی که تمایل به ماندن داشتند، بهترین شرایط را برایشان مهیا کردیم. درواقع با همه محدودیت های اعتباری موجود، اصراری به رفتن اینها از پیش ما نیست».
لیلا ارشد درباره صدور قرار مجرمانه برای معتادانی که دوباره به چرخه اعتیاد بازمی گردند، نیز می گوید: «این تجربه هم وجود دارد که معتادان در سال هایی به عنوان مجرم دستگیر شدند و به زندان رفتند. چه اتفاقی افتاد؟ آیا وقتی برگشتند سالم برگشتند؟ یا به اچ آی وی و هپاتیت مبتلا شدند؟ کسی فکر می کند به زندان انداختن آنها چه هزینه ای را بر دوش دولت گذاشت؟ همین الان اعلام می کنند بیش از ٦٠ درصد زندانی ها، متعلق به مواد مخدر هستند. می خواهم بگویم نمی شود که ما چرخ را دوباره اختراع کنیم. این اتفاق بارها افتاده و اگر قرار است برنامه اثربخش باشد، یک نگاه همه جانبه، نظرهای کارشناسی و استفاده از تجربیات کشورهای دیگر را می طلبد. تاوقتی که وضعیت اشتغال مناسب نیست، فقر هست، مهاجرت به خاطر نبود شغل هست، حاشیه نشینی با این گستردگی هست و بعد خرده فروشی و اینکه به اندازه اینها فروش مواد و جابه جایی و تولیدش وجود دارد، باور ندارم دستگیری و زندان بردن این افراد فایده ای داشته باشد».
ارشد اما به انگشت نگاری این افراد با دیده مثبت می نگرد، او می گوید: «اینکه آنها هویت پیدا کنند خوب است. خیلی از این افراد چون شناسنامه ندارند، هویت ندارند. شاید داشتن اطلاعات از این افراد مثل سن و توانایی های فردی، بتواند به آنها کمک کند. در واقع انگشت نگاری به تنهایی فایده ندارد، باید مشخص شود آنها چه خصوصیات و نیازهایی دارند و چه اتفاقی شرایطشان را بهتر می کند. خیلی خوب بود که مسئولان می گفتند نگاه استراتژیک شان چیست و دستگیری و رفتن به شفق در دوره های گذشته چه فایده ای داشته؟».
نگاه یک فعال آزاد اجتماعی با یک مقام مسئول همیشه تفاوت دارد، ارشد به دنبال نگاه استراتژیک است؛ اما آذرنیا صادقانه می گوید بضاعت ما همین است: «علی ای حال این اقدام چیزی است که از دست ما بر می آید. ما جلسات متعددی با جناب دادستان داشته ایم. روز سه شنبه آخرین جلسه بود و اعضای دانشگاه علوم پزشکی هم حضور داشتند و مصوب شد آنها سه هزار نفر ظرفیت مراکز دی ای سی خود را افزایش دهند و شرایطی مهیا شود تا معتادان بتوانند از صبح تا شش بعدازظهر در این مراکز بمانند و شب ها هم از ساعت شش به بعد به گرم خانه ها بروند. یعنی فرد اگر در مراکز کاهش آسیب می رود تا خدمات بهداشتی، دارویی و فرهنگی را دریافت کند، بتواند حداقل تا ساعت شش بعدازظهر آنجا بماند. دانشگاه علوم پزشکی اعلام کرد می تواند در پنج مرکز خود چنین شرایطی را مهیا کند. همه ابزار و اهرم هایی که موجود است همین است. مسئله این است که ما توان خود را برای اشتغال آنها هم به کار گرفتیم و برای افراد بهبودیافته، ٥٠٠ ظرفیت شغلی ایجاد کردیم؛ اما متقاضی نیست. در واقع بهبودیافته ای نداشته ایم که بخواهد سر کار برود».
ارشد، فایده انگشت نگاری و دانستن ظرفیت و استعداد معتادان متجاهر را در این می داند که می شود آنها را پس از بهبودی در محلی مشغول به کار کرد که استعداد آنهاست؛ او می گوید: «یکی از بهبودیافته ها را به شهرداری معرفی کردم و او قرار شد برای باغبانی به پارک برود؛ اما قبول نمی کرد، می گفت من نمی توانم درجایی که سال ها مصرف کرده ام و الان همه همتایان قبلی ام آنجا هستند، به گل ها آب بدهم. خطر مصرف، مسخره شدن و همه اینها را نمی توانم تحمل کنم... اگر بدانیم محدودیت و توانایی این افراد چیست، دیگر ٥٠٠ شغل بدون متقاضی نخواهیم داشت...»
به گفته سخنگوی شورای هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر، در سال گذشته درمجموع ٩هزارو ٧٦٠ معتاد خیابانی ساماندهی شدند. به نظر می رسد این ساماندهی نتیجه چندانی نداشته که در عرض یک سال، دوباره بنا برآن شده تا شش هزار نفر دیگر به مراکز ماده ١٦ برده شوند. شاید اگر سری به مراکز ترک اعتیاد ماده ١٥بزنیم و با هرکدام از آنها حرف بزنیم، شهادت بدهند از آخرین باری که روی تخت کمپ های مختلف دراز کشیده اند، بیشتر از پنج ماه نمی گذرد. انگار آنها هم عادت کرده اند به این چرخه تکراری... .
حالا فقط محیط مصرف تغییر می کند. راهکار شهرداری برای تغییر الگوی مصرف نرده کشی تمام دروازه غار بود، حالا مساجد و کوچه ها هم امنیت خود را از دست داده اند و معتاد از پارک به خیابان آمده و باید دید سه ماه دیگر دوباره به خیابان برمی گردند یا ترس از اقدامات امنیتی، فضا را کمی دگرگون می کند؟
آذرنیا می گوید: «از پنجشنبه گذشته مرحله جدید جمع آوری و ساماندهی معتادان متجاهر با محوریت استانداری تهران و مشارکت دستگاه های ذی ربط از جمله نیروی انتظامی، بهزیستی، شهرداری و دانشگاه های علوم پزشکی در تهران آغاز شد و تا امروز هزارو ٥٧ معتاد متجاهر در شهر تهران جمع آوری شده و در مراکز درمانی ماده ١٥ و ١٦، تحت درمان قرار گرفته اند. در این طرح که از شمال شهر تهران آغاز شد، پاک سازی پایتخت از معتادان متجاهر، به مناطق مرکزی و جنوب تهران رسید و روز پنجشنبه ٥٠٠ معتاد متجاهر ساماندهی و جمع آوری شده و تحت درمان قرار گرفتند».
آذرنیا دلیل این اقدام ضربتی را این گونه بیان می کند: «وضعیت شهر دوباره مثل روز اول شده بود. مراکز هم آمادگی کامل برای جذب معتادان نداشتند و آنها دوباره به خیابان برگشته بودند. ما هم همان حرکت سابق را دوباره شروع کردیم و دوباره معتادان را به مراکز ماده ١٥ انتقال دادیم و البته بنا داریم تا جذب شش هزار نفر این کار را ادامه دهیم.
قرار است این بار شهرداری بدون پیش شرط های قبلی؛ مثل پذیرش نکردن معتادهای شهرستانی یا آنهایی که متادون مصرف می کنند، این معتادان را به مراکز بهاران جذب کند، شاید خیلی به این مسئله امیدی نباشد، اما امیدواریم شهرداری قول خود را زیر پا نگذارد».
لیلا ارشد، مددکار اجتماعی و مسئول خانه خورشید که جنب پارک حقانی قرار دارد، طرف دیگر این ماجراست. او می گوید: «کاش قبل از اجرای هر برنامه ای، کسی بود که کار ارزیابی طرح ها را به دست می گرفت تا ببیند کارها و هزینه هایی که کردند چه بازخوردی داشته است. آیا تابه حال هیچ ارگانی بررسی کرده است که در این سال چندین وچندبار این به قول دوستان جمع آوری اتفاق افتاده؟».
اما این تمام ماجرا نیست، رئیس شورای هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به این سؤال که این طرح های تکراری چه فایده ای دارند، می گوید: «تفاوت این بار با دوره های قبلی این است که به وسیله نرم افزاری که تهیه شده، این معتادان انگشت نگاری می شوند و تمام اطلاعات آنها ثبت خواهد شد. بعد از استقرار این افراد در مراکز ماده ١٥، این افراد را انگشت نگاری می کنیم. بنابراین اگر برای بار دوم آنها به این چرخه بیفتند، از لحاظ قانونی مجرم محسوب می شوند و باید به زندان بروند و برخورد شدید تری با آنها خواهد شد».
آذرنیا در پاسخ به این سؤال که شما فکر می کنید این طرح جواب می دهد، می گوید: «فعلا که جز این چاره ای نداریم. مراکز کاهش آسیب که فعلا کار خودشان را انجام می دهند و تعداد این مراکز هم بیشتر شده است. درعین حال هم نمی شود که معتادان متجاهر را رها کنیم و در سطح شهر حضور داشته باشند. بالاخره این یک مطالبه عمومی است، پاک کردن ظاهر شهر درحال حاضر یک مطالبه عمومی محسوب می شود. ما از روز پنجشنبه تاکنون حدود هزارو ٥٧ نفر را از سطح شهر جمع آوری و حدود هزار نفر را به مراکز شفق و اخوان منتقل کرده ایم. بقیه را هم به مراکز اقامتی ماده ١٥ منتقل کردیم. اینها بعد از ترک به مراکز بهاران تحویل داده می شوند. ما با مسئولان شهرداری جلسه گذاشته ایم و آنها پذیرفته اند که پیش شرط های خود را بردارند. آنها متعهد شده اند که حالا دیگر در جذب معتاد شهرستانی و تهرانی تفاوتی قائل نشوند و تیم دانشگاه علوم پزشکی هم در مراکز آن مستقر شده تا به وضعیت آنها رسیدگی کند. فقط هنوز در مورد جذب داوطلبانه این افراد در مراکز بهاران بحث وجود دارد».
به گفته آذرنیا، تاکنون ظرفیت جذب ٨٠ زن فراهم شده، اما در دوره اول این جمع آوری تکراری، هنوز هیچ زنی جذب نشده است، چون آنها می خواهند در جمع آوری زنان با ظرافت بیشتری عمل کنند و برای همین جمع آوری آنها را به بعد از مردان موکول کرده اند.
هنوز کسی به فکر بعد از تمام شدن دوره ترک اینها نیفتاده، انگار قرار است دوباره آنها به خیابان برگردند و منتظر طرح ضربتی بعدی بمانند یا به خانواده هایی تحویل داده شوند که از دستشان فرار کرده اند... آذرنیا پاسخ این شبهه را نیز این گونه می دهد: «ما سعی کرده ایم این افراد را به خانواده های دارای آسیب، باز نگردانیم. زنانی که در شفق بودند و پس از ترک جایی را نداشتند به بهترین مرکز ما یعنی شهریار منتقل شدند. یعنی ما به جز دوره سه ماهه ترک، آنها را چهار ماه دیگر هم نگه داشتیم و متادون آنها را هم ترک دادیم و بعد به مراکز ماده ١٥ فرستادیم، تاجایی که ممکن بود آنها را نگه داشتیم تا شرایط برای بازگشت آنها به جامعه مهیا شود. آنهایی که واقعا هیچ کس را نداشتند تا زمانی که تمایل به ماندن داشتند، بهترین شرایط را برایشان مهیا کردیم. درواقع با همه محدودیت های اعتباری موجود، اصراری به رفتن اینها از پیش ما نیست».
لیلا ارشد درباره صدور قرار مجرمانه برای معتادانی که دوباره به چرخه اعتیاد بازمی گردند، نیز می گوید: «این تجربه هم وجود دارد که معتادان در سال هایی به عنوان مجرم دستگیر شدند و به زندان رفتند. چه اتفاقی افتاد؟ آیا وقتی برگشتند سالم برگشتند؟ یا به اچ آی وی و هپاتیت مبتلا شدند؟ کسی فکر می کند به زندان انداختن آنها چه هزینه ای را بر دوش دولت گذاشت؟ همین الان اعلام می کنند بیش از ٦٠ درصد زندانی ها، متعلق به مواد مخدر هستند. می خواهم بگویم نمی شود که ما چرخ را دوباره اختراع کنیم. این اتفاق بارها افتاده و اگر قرار است برنامه اثربخش باشد، یک نگاه همه جانبه، نظرهای کارشناسی و استفاده از تجربیات کشورهای دیگر را می طلبد. تاوقتی که وضعیت اشتغال مناسب نیست، فقر هست، مهاجرت به خاطر نبود شغل هست، حاشیه نشینی با این گستردگی هست و بعد خرده فروشی و اینکه به اندازه اینها فروش مواد و جابه جایی و تولیدش وجود دارد، باور ندارم دستگیری و زندان بردن این افراد فایده ای داشته باشد».
ارشد اما به انگشت نگاری این افراد با دیده مثبت می نگرد، او می گوید: «اینکه آنها هویت پیدا کنند خوب است. خیلی از این افراد چون شناسنامه ندارند، هویت ندارند. شاید داشتن اطلاعات از این افراد مثل سن و توانایی های فردی، بتواند به آنها کمک کند. در واقع انگشت نگاری به تنهایی فایده ندارد، باید مشخص شود آنها چه خصوصیات و نیازهایی دارند و چه اتفاقی شرایطشان را بهتر می کند. خیلی خوب بود که مسئولان می گفتند نگاه استراتژیک شان چیست و دستگیری و رفتن به شفق در دوره های گذشته چه فایده ای داشته؟».
نگاه یک فعال آزاد اجتماعی با یک مقام مسئول همیشه تفاوت دارد، ارشد به دنبال نگاه استراتژیک است؛ اما آذرنیا صادقانه می گوید بضاعت ما همین است: «علی ای حال این اقدام چیزی است که از دست ما بر می آید. ما جلسات متعددی با جناب دادستان داشته ایم. روز سه شنبه آخرین جلسه بود و اعضای دانشگاه علوم پزشکی هم حضور داشتند و مصوب شد آنها سه هزار نفر ظرفیت مراکز دی ای سی خود را افزایش دهند و شرایطی مهیا شود تا معتادان بتوانند از صبح تا شش بعدازظهر در این مراکز بمانند و شب ها هم از ساعت شش به بعد به گرم خانه ها بروند. یعنی فرد اگر در مراکز کاهش آسیب می رود تا خدمات بهداشتی، دارویی و فرهنگی را دریافت کند، بتواند حداقل تا ساعت شش بعدازظهر آنجا بماند. دانشگاه علوم پزشکی اعلام کرد می تواند در پنج مرکز خود چنین شرایطی را مهیا کند. همه ابزار و اهرم هایی که موجود است همین است. مسئله این است که ما توان خود را برای اشتغال آنها هم به کار گرفتیم و برای افراد بهبودیافته، ٥٠٠ ظرفیت شغلی ایجاد کردیم؛ اما متقاضی نیست. در واقع بهبودیافته ای نداشته ایم که بخواهد سر کار برود».
ارشد، فایده انگشت نگاری و دانستن ظرفیت و استعداد معتادان متجاهر را در این می داند که می شود آنها را پس از بهبودی در محلی مشغول به کار کرد که استعداد آنهاست؛ او می گوید: «یکی از بهبودیافته ها را به شهرداری معرفی کردم و او قرار شد برای باغبانی به پارک برود؛ اما قبول نمی کرد، می گفت من نمی توانم درجایی که سال ها مصرف کرده ام و الان همه همتایان قبلی ام آنجا هستند، به گل ها آب بدهم. خطر مصرف، مسخره شدن و همه اینها را نمی توانم تحمل کنم... اگر بدانیم محدودیت و توانایی این افراد چیست، دیگر ٥٠٠ شغل بدون متقاضی نخواهیم داشت...»
به گفته سخنگوی شورای هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر، در سال گذشته درمجموع ٩هزارو ٧٦٠ معتاد خیابانی ساماندهی شدند. به نظر می رسد این ساماندهی نتیجه چندانی نداشته که در عرض یک سال، دوباره بنا برآن شده تا شش هزار نفر دیگر به مراکز ماده ١٦ برده شوند. شاید اگر سری به مراکز ترک اعتیاد ماده ١٥بزنیم و با هرکدام از آنها حرف بزنیم، شهادت بدهند از آخرین باری که روی تخت کمپ های مختلف دراز کشیده اند، بیشتر از پنج ماه نمی گذرد. انگار آنها هم عادت کرده اند به این چرخه تکراری... .
حالا فقط محیط مصرف تغییر می کند. راهکار شهرداری برای تغییر الگوی مصرف نرده کشی تمام دروازه غار بود، حالا مساجد و کوچه ها هم امنیت خود را از دست داده اند و معتاد از پارک به خیابان آمده و باید دید سه ماه دیگر دوباره به خیابان برمی گردند یا ترس از اقدامات امنیتی، فضا را کمی دگرگون می کند؟
منبع: ایرنا
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
