حزب الله، عامل شکاف در روابط عربستان با جهان عرب

گروه بین الملل: اقدامات ایذایی عربستان سعودی علیه حزب الله لبنان وارد فاز تازه ای شده است. بعد از شکست تلاش های عربستان برای تعیین رئیس جمهوری متمایل به خود در لبنان اکنون ریاض احساس سرخوردگی می کند و می خواهد به هر ترتیبی این کار را به نوعی تلافی کند. مقامات عراقی به وقایع اتفاقیه می گویند که لبنان اوج شکست های عربستانی ها در برابر ایران در منطقه است. به اعتقاد آنها عقیم ماندن تلاش هایشان برای انتخاب سلیمان فرنجیه، به عنوان چهره ای مرضی الطرفین که هم متمایل به حزب الله است و هم دوست نزدیک بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه برای سمت ریاست جمهوری لبنان به دلیل پافشارهای ایران و حزب الله برای انتخاب میشل عون است که چند سالی است به شدت علیه عربستان شده و به ایران و حزب الله نزدیک شده است، به گونه ای که حمایت تمام و کمال این دو را پشت سر خود دارد.

بعد از این که عربستان تصمیم گرفت کمک 4 میلیارد دلاری نظامی خود به ارتش لبنان را لغو کند تا به این ترتیب اعتراض خود را به نفوذ روزافزون حزب الله در لبنان نشان دهد، اکنون با فشار به اعضای شورای همکاری خلیج فارس طرح افزودن حزب الله به فهرست گروه های تروریستی را به تصویب رسانده است. اقدامی که با بی میلی کویت و عمان صورت گرفته است. بعد از این اقدام عربستان تلاش هایی را برای پیش بردن هدفی مشابه در اتحادیه عرب آغاز کرده است.

مخالفت کشورهای عربی با اقدامات عربستان

این که عربستان از ایران خشمگین باشد و حزب الله را سدی مهم در برابر جاه طلبی ها و نفوذ خود در منطقه و جهان عرب و حتی جهان اسلام بداند، برای بسیاری از مقام های عربی قابل درک است. خالد ابراهیم عماره، حافظ منافع مصر در ایران یک بار به خبرنگار وقایع اتفاقیه گفت که عربستان از ایران می ترسد برای همین رفتارهایی از خود نشان می دهد تا ترس خود را نشان دهد. اگر ایران نگرانی های عربستان را برطرف کند، اقدامات ایذایی عربستان فورا متوقف خواهند شد. اما تازه ترین اقدام عربستان در وارد کردن حزب الله در فهرست گروه های تروریستی چیزی نیست که رهبران عرب بتوانند به راحتی با آن کنار بیایند. به اعتقاد آنها حزب الله جریان سیاسی مشروع در لبنان است که در چارچوب قوانین این کشور فعالیت می کند و بر همین اساس به دنبال کسب قدرت است. الجزایر، مصر، کویت، تونس و عراق به فاصله 24 ساعت بعد از تصویب افزودن حزب الله به جمع فهرست گروه های تروریستی شورای همکاری خلیج فارس نسبت به این اقدام واکنش نشان دادند و آن را اقدامی تحریک آمیز در جهت تقویت فتنه طایفه ای و افزایش شکاف میان گروه های مختلف سیاسی در منطقه دانستند و به صراحت گفتند که این حرکت تفرقه آمیز را بر نمی تابند. الباجی قائد السبسی، رئیس جمهوری تونس که خود چهره ای سکولار و از متحدان امریکا در جهان عرب است، اقدام شورای همکاری خلیج فارس علیه حزب الله را محکوم کرد و آن را اقدامی تحریک آمیز دانست که می تواند امنیت و ثبات جهان عرب را بیش از پیش تهدید کند.

الجزایر نیز اقدام شورای همکاری خلیج فارس در افزودن نام حزب الله به فهرست گروه های تروریستی را غیر قابل قبول خواند و اعلام کرد از انجام اقدامی مشابه خودداری خواهد کرد. عراق نیز با صدور بیانیه ای اعلام کرد که اقدام شورای همکاری خلیج فارس را نکوهش می کند و آن را اقدامی تحریک آمیز می داند که می تواند باعث عمیق تر شدن شکاف های داخلی در جهان عرب شود.

با وجود این که نام کویت در زیر امضا کنندگان بیانیه افزودن حزب الله به فهرست گروه های تروریستی دیده می شود، شبکه خبری المیادین گزاش داد که مقامات کویتی از این که تحت فشار عربستان مجبور به انجام این کار شده اند خرسند نیستند. احساسی که عمانی ها نیز دارند و آن را مغایر با تلاش ها برای کاستن از تنش های منطقه ای می دانند.

شکاف میان مصر و عربستان

در این میان شاید کشوری که مخالفتش بیش از همه تعجب و حتی عصبانیت عربستان را برانگیخته، مصر است. قاهره اعلام کرده است که از انجام اقدامی مشابه اقدام شورای همکاری خلیج فارس علیه حزب الله خودداری می کند و این اقدام را اقدامی تحریک آمیز و مغایر با منافع جامعه عربی می داند. اگر چه وزارت امور خارجه مصر اعلام کرده است که مخالفت مصر باعث ایجاد تنش در روابط ریاض با قاهره نخواهد شد و ریاض درک می کند که منافع مصر ایجاب نمی کند که حزب الله را به فهرست گروه های تروریستی بیفزاید اما منابع خبری عربی گزارش می دهد که عربستانی ها از مصر دل خور شده اند و این مساله سبب شده تا فاصله دو کشور از یکدیگر بیش از پیش افزایش یابد.

نزدیک به یک سال است که روابط مصر و عربستان همانند سابق نیست. با روی کار آمدن ملک سلمان بن عبدالعزیز و لغو بسیاری از قراردادها و کمک های مالی عربستان به مصر و نرم شدن ریاض نسبت به اخوان المسلمین، جنبشی که عبدالفتاح السیسی آن را دشمن وجودی حکومت خود می داند و به شدت علیه آنها وارد عمل شده است، سبب شده تا اعتماد قاهره به ریاض کاهش یابد و دو طرف از یکدیگر فاصله بگیرند.

روابط دو طرف زمانی بیشتر رو به سردی گرایید که مصر بر خلاف عربستان اقدام به برقراری روابط حسنه با سوریه کرد و حتی عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر هیئتی امنیتی - سیاسی از سوی خود به سوریه فرستاد و به بشار اسد تاکید کرد که امنیت حکومت و کشور سوریه را امنیت خود می داند و برای نجات این کشور از دست تروریست ها کمک می کند. بعد از آن سیسی دستور داد تا ارتباطات دائمی میان سازمان امنیت مصر با سازمان امنیت سوریه برقرار شود. اقداماتی که ناراحتی عربستانی ها را برانگیخت و آن را مغایر با روح روابط دوستانه دو کشور دانستند.

با حمله عربستان به یمن، ریاض انتظار داشت که مصر در کنار عربستان قرار بگیرد و در این ماجراجویی شرکت کند. اما عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر به صراحت اعلام کرد مصر در وضعیتی نیست که بتواند هم پای عربستان وارد جنگ یمن شود. مساله ای که بر ناراحتی عربستانی ها از مصری ها افزود.

تنش در روابط دو کشور در روزهای اخیر تشدید شده است. نزدیک به دو هفته پیش مقامات مصری اعلام کردند که گروهی وابسته به حزب الله را در مصر دستگیر کرده اند. عربستانی ها خواستار استرداد آنها به عربستان شدند که دولت مصر با این خواسته مخالفت کرد. هفته گذشته و در پی درگذشت محمد حسنین هیکل، روزنامه نگار مشهور مصری هیئتی از سوی حزب الله برای شرکت در مراسم خاک سپاری این روزنامه نگار مشهور به قاهره سفر کرد و دیدارهای مهم سری ای را با مقامات مصری انجام داد. برخی منابع خبری مصری از جمله پایگاه خبری مصریون گزاش می دهند که پس از این دیدار افراد دستگیر شده منسوب به حزب الله در مصر آزاد شدند و دولت مصر از جمله دستگاه امنیتی این کشور کار بررسی همکاری با حزب الله را در دستور کار خود قرار داده است. اقدامی که با نگرانی توام با خشم عربستان همراه شده است.

حالا با مخالفت مصر با انجام اقدام مشابه شورای همکاری خلیج فارس علیه حزب الله پیش بینی می شود روابط مصر و عربستان بیش از پیش تیره شود و دو کشور دیگر آن ماه عسل سابق را در روابط یکدیگر نداشته باشند.

منبع: دیپلماسی ایرانی
نویسنده: علی موسوی خلخالی