گزارش سنا در مورد سازمان سیا امری نادر بود

این بررسی‌ها همچنان نشان دهنده نادر بودن چنین بازرسی‌ها و تحقیقاتی است و این سئوال را مطرح می‌کند: دیگر برنامه‌های سازمان سیا چگونه راهبری می‌شوند؟ مواردی همچون کشتن هدفمند با استفاده از پهپادها یا تلاش‌های محرمانه برای آموزش و تسلیح "شورشیان سوری"؟

کمیته‌های اطلاعاتی کنگره آمریکا همیشه متهم می‌شدند که اسیر دستان سازمان‌هایی هستند که باید بر آن‌ها نظارت کنند. وقتی این کمیته‌ها مشکلات را آشکار کرده و به دنبال اصلاح آن‌ها هستند، اغلب اوقات این کار را در پشت درهای بسته انجام می‌دهند. خلاصه 518 صفحه‌ای گزارش سنا که در ماه دسامبر گذشته در اختیار عموم قرار گرفت، یک مثال نادر در مورد یک کمیته ناظر است که تلاش دارد تا سازمان سیا را در مقابل عامه مردم پاسخگو کند.

آنچه در این گزارش به طور خاص غیرعادی می‌نماید این است که یافته‌های ارائه شده از بررسی 6 میلیون صفحه از اسناد داخلی سازمان سیا به دست آمده است که تنها برخی افراد خارج از این سازمان، شامل کارکنان این کمیته توانسته‌اند به آن نگاهی بیاندازند.

این گزارش از سوی دموکرات‌ها نگاشته شده است و نتیجه‌گیری رئیس این کمیته مبنی بر اینکه بازجویی‌های بی‌رحمانه این سازمان در تولید اطلاعات امنیتی خاص ناکام مانده است، از سوی اغلب جمهوری‌خواهان و سازمان سیا مورد مناقشه قرار گرفته است. از آنجا که بیشتر اسناد سازمان سیا محرمانه باقی‌مانده‌اند، همیشه بر سر این موضوع که آیا بازداشت‌شدگان پس از اینکه شکنجه شده‌اند، اطلاعات مهمی را ارائه کرده باشند که برای شکار اسامه بن‌لادن مهم بوده است، محل نزاع و عدم توافق است. برای مثال، حتی اگر مشخص باشد که سیا بیشتر اطلاعاتی امنیتی خود را درباره این موضوع از دیگر منابع کسب کرده باشد.

بازرسان و محققان دموکرات سنای آمریکا با استفاده از اسناد محرمانه، ایمیل‌ها، یادداشت‌های داخلی و محتوای چت‌ها، این نهاد جاسوسی را مجبور کردند تا در ملاءعام اذعان کند که برنامه بازجویی‌های به‌صورتی "بد" مدیریت شده، و در تنبیه (مجازات) سوءرفتارها ناکام مانده و افرادی بازداشت شده‌اند که نمی‌بایست دستگیر می‌شدند. گزارش سنای آمریکا شامل ده‌ها مثال و نمونه در مورد اغراق سازمان سیا درباره نتایج حاصل از بازجویی‌ها برای توجیه کردن اقدامات خود است، که شامل ادای شهادت غیرصحیح به کنگره در مورد بن‌لادن است.

جان برنان، مدیر سازمان سیا در دسامبر گذشته و خطاب به خبرنگاران گفت که این سازمان "در پایبندی به استانداردهایی که ما برای خود تعیین کرده‌ و مردم آمریکا از ما انتظار دارند، ناکام مانده است."

به گفته یک مقام کنگره آمریکا که نخواست نامش فاش شود، همان کمیته‌ای که به صورتی عمیق به موضوع شکنجه‌ها ورود کرد، هرگز رویکرد مشابهی را نسبت  به موضوعات روزی همچون تلاش‌های ضدتروریسم اولویت‌دار و برنامه پهپادهای سازمان سیا نداشته است.

کارکنان (کمیته‌های کنگره) اجازه یافته‌اند که ویدئوهای حملات موشکی پهپادهای سازمان سیا را ببینند تا بتوانند بر ادعاهای این سازمان مبنی بر اینکه تلفات غیرنظامیان محدود است نظارت کنند. اما آن‌ها به اسناد عملیاتی، پیام‌های منتقل شده، متن مصاحبه‌ها و دیگر مواد خام به عنوان مبنایی برای تصمیم‌گیری در مورد تلاش برای کشتن یک مظنون تروریستی، دسترسی ندارند.

هیچ‌کدام از کمیته‌های اطلاعاتی کنگره آمریکا قادر به بررسی اسناد، ایمیل‌ها و گزارش‌های خام برای تحقیق در مورد لغزش‌های اخیر اطلاعاتی - همچون اینکه چرا سازمان سیا نتوانست سرنگونی ناگهانی دولت‌های عرب، حرکت روسیه به سمت اوکراین یا پیشرفت سریع نظامی گروهک داعش را پیش‌بینی کند - نبوده‌اند.

تحقیق انجام شده از نظر عمق بررسی‌ها یگانه بود.

در دهه 1970 کمیته‌های منتخب اطلاعاتی سنا و مجلس نمایندگان آمریکا نیز چنین بررسی‌های سفت و سختی را در مورد سازمان سیا انجام دادند. اما این تحقیقات که سوءرفتارهای گسترده این نهاد اطلاعاتی را - در چارچوب یک تلاش ابتدایی که بعدها زمینه‌ساز نظام مدرن نظارتی کنگره شد - مستند‌سازی کرد هم به این عمق نبودند. آن‌ها به جای یک برنامه، بررسی‌هایی را در مورد صدها برنامه محرمانه انجام دادند و در دورانی پیش از پیدایش چت‌ها و ابزارهای جستجوی دیجیتال فعالیت کردند.

مایکل کولارسی، استاد علوم سیاسی داشنگاه ایالتی میشیگان که که در زمینه کنترل نهادهای جاسوسی از سوی نظامی‌های دموکراتیک غربی آثاری را نوشته است، می‌گوید که دسترسی به اسناد داخلی این سازمان باید بخشی از ویژگی‌های عام نظارت کمیته‌های اطلاعاتی باشد. ایالات متحده برای یکبار اجازه داد که در مورد جاسوس‌هایش بررسی‌هایی صورت گیرد، اما هم‌اکنون بسیاری از کشورهای غربی نظارت کامل‌تری را در مورد سازمان‌های اطلاعاتی خود اجرا می کنند. به گفته وی "نظارت بر فعالیت‌های اطلاعاتی یک امر ضروری است تا به عامه مردم این اطمینان داده شود که اگر سیاست بدی در پوشش محرمانه‌بودن اجرایی شود، آشکار (افشا) خواهد شد."

اما کمیته‌های نظارتی اطلاعات کنگره نه نیروی انسانی کافی و نه زمان لازم را برای اجرای تحقیقات عمیق و مرتب را در اختیار ندارند. بحث نظارت شامل نشست‌های محرمانه شنود هفتگی است که در آن‌ها قانون‌گذاران یا دستیاران آن‌ها به سخنان مقامات سازمان سیا گوش می‌دهند. اعضای کمیته‌های اطلاعاتی همچنین به این گرایش دارند که حامیان بزرگی برای نهادهای اطلاعاتی باشند.

دیان فاین‌استاین، سناتور دموکراتی که پیشتر رئیس کمیته اطلاعاتی سنایی بود که گزارش شکنجه‌های سیا را منتشر کرد، نمایانگر این تناقض بود. وی برای سال‌ها به عنوان یک مدافع سرسخت سیا شناخته می‌شد. وی در گفتگو با آسوشیتدپرس گفت که تحقیق در مورد شکنجه‌ها "دیدگاه من را در مورد مدیریت سازمان سیا تغییر داد. همچنین دیدگاه من را در مورد ماهیت دوستانه سازمان سیا تغییر داد. من بر این باورم که شما به کمیته ناظر خود دروغ نمی‌گویید."

وی گفت که بر این باور است که سازمان سیا به دروغ‌گویی در مورد اثرگذار بودن شکنجه‌ها ادامه می‌دهد. وی گفت: "قطعا؛ سئوال این است که شما در مورد آن چه کاری می‌توانید انجام دهید؟" اما سازمان سیا از اظهار نظر در مورد سخنان وی خودداری کرد.

فاین‌استاین در پاسخ به این سئوال که در ماجرای عملیات‌های کشتن با پهپادها شما به هرحال محور دفاع از این سازمان بوده‌اید، پاسخ داد: "سیا برای این کار وقت کافی صرف می‌کند. آن‌ها در مورد شناسایی افراد غیرنظامی خیلی دقیق هستند."