در ماه مارس٬ عربستان ٬ امارات متحده عربی و بحرین سفرایشان را از دوحه بازگرداند. این اقدام در اعتراض به مخالفت قطر در پیوستن به پیمان امنیتی مشترکی بود که قرار بود در نوامبر ۲۰۱۳ امضا شود و از قطر میخواست از حمایت اخوان المسلمین و پناه دادن به چهرههای اپوزیسیون کشورهای خلیج خودداری کند.
گروه بین الملل، تفاوتی که در عرض یک سال در خاورمیانه ایجاد شدهاست٬ خارق العاده است. یک سال پیش امیر قطر٬ شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی با انتقال قدرت به پسرش شیخ تمیم٬ به جرگه معدود پادشاهانی که به نفع بستگانشان استعفا دادهاند پیوست.
به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، شیخ حمد در زمان کناره گیری از قدرت امپراتوری بزرگی از قدرت نرم و نفوذ در سرتاسر خاورمیانه را به جا گذاشت. تغییراتی بیشتر از آنچه در دوازده ماه گذشته روی داد را نمیتوان در هیچ شرایطی تصور کرد.
تنها ۷۲ ساعت بعد از اینکه شیخ تمیم بر تخت پادشاهی نشست٬ اخوان المسلمین- بزرگترین متحد منطقهای قطر که از جانب این کشور با میلیاردها دلار پول و تبلیغات رسانهای از شبکه الجزیره عربی حمایت میشد- در مصر از قدرت کنار گذاشته شد. جنبشی که تنها تا چند روز پیش از این رویداد ریاست جمهوری٬ نخست وزیری٬ پارلمان و پستهای مهم کابینه را در دست داشت٬ مورد تعقیب و جستجوی زیر زمینی قرار گرفت و اعضای آن بازداشت یا تبعید شدند.
محمد مرسی٬ رئیس جمهور مصر حتی زمان کافی برای فرستادن پیغام تبریک به امیر جوان نداشت. در جای دیگر٬ در تونس جنبش اسلامی النهضه - متحد نزدیک دیگر قطر -چند هفته بعد از سقوط اخوان المسلمین در مصر پذیریفت تا از قدرت کناره گیری کند و جای خود را به کابینهای انتقالی بدهد. در لیبی٬ جایی که قطر پول٬ قدرت نظامی و رسانهای خرج کرده بود٬ ژنرال خلیفه حفتر قول داده است کشورش را از اعضای اخوان المسلمین "پاکسازی" کند.
شورای ملی سوریه که توسط قطر حمایت میشد و تحت سیطره اعضای اخوان المسلمین بود دیگر نقش مهمی در اپوزیسیون سوریه بازی نمیکند. اپوزیسیون سوریه اکنون توسط احمد جربا٬ شخص مورد حمایت عربستان سعودی رهبری میشود. او در مورد نفوذ قطر گفتهاست :" از لحاظ سیاسی آنها در صندلی عقب نشستهاند -و حتی شاید اصلا داخل اتومبیل نباشند."
متحدین قطر در اخوان المسلمین پس از اینکه عربستان سعودی -موطن دو مرقد مهم اسلام- به مصر پیوست و این سازمان را گروهی تروریستی اعلام کرد بیش از پیش ضربه خوردند. ملک عبدالله٬ پادشاه عربستان سعودی کمتر از یک ساعت پس از اعلام رسمی پیروزی عبدالفتاح السیسی در انتخابات مصر در پیغام تبریکی که برای او فرستاد گفت: "هر گونه صدمهای که به مصر وارد شود٬ صدمهایست که به اسلام٬ اعراب و عربستان سعودی وارد شدهاست" و به سیسی نصیحت کرد "مراقب دوستان بد باشد." ملک عبدالله در اشاره مشخص دیگری به قطر گفت: "همه ما باید آگاه باشیم٬ اگر آنها می توانند به مصر کمک کنند ولی به جای انجام وظیفه شان تعلل میکنند٬ در آینده بین ما جایگاهی نخواهند داشت."
قطر به شکلی روز افزون در تصویری که از کشورش به خاطر مشکلات مربوط به برگزاری جام جهانی ایجاد شدهاست آسیب میبیند. از اتهاماتی مانند رشوه دادن به فیفا برای تعیین قطر به عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ گرفته تا اتهاماتی درباره شرایط کار بردگی در این کشور که مکررا گفته میشود. ایالات متحده در گزارش سالانهاش در مورد قاچاق انسان جایگاه قطر را پایینتر از سالهای قبل قرار داد و همه اسپانسرهای فیفا به جز امارات ایرلاین٬ خواستار تحقیقات درباره اتهاماتی که به "قطر گیت" معروف شده است شدهاند.
در ماه مارس٬ در اقدامی بی سابقه٬ عربستان سعودی٬ امارات متحده عربی و بحرین سفرایشان را از دوحه بازگرداند. این اقدام در اعتراض به مخالفت قطر در پیوستن به پیمان امنیتی مشترکی بود که قرار بود در نوامبر ۲۰۱۳ امضا شود و از قطر میخواست از حمایت اخوان المسلمین و پناه دادن به چهرههای اپوزیسیون کشورهای خلیج خودداری کند.
در ماههای اخیر امیر بازنشسته دیپلمات شده کویت تلاش کرده است بین قطر و کشورهای سهگانه (عربستان سعودی٬ بحرین و امارات متحده عربی) وساطت کند. امری که هنوز مانده تا به نتیجه برسد و باید بتواند چهره امیر قطر را برای سه گانه خلیج قابل پذیرش کند. به گفته یک منبع دیپلماتیک٬ اگر قطر شرایط این گروه را نپذیرد٬ آنها میتوانند اجلاس بعدی شورای همکاری خلیج فارس را که قرار است در ماه دسامبر در دوحه قطر برگزار شود تحریم کنند و باعث شوند تعداد شرکت کنندگان در اجلاس به حد نصاب نرسد.
رویدادهای چند ماه اخیر سال ۲۰۱۴ را به سال دهشتناک قطر تبدیل کردهاند. هر چند هنوز زود است که قطر را بازنده بازی بین این ملتها دانست. قطر هنوز پایگاه فرماندهی مرکزی نیروهای نظامی ایالات متحده است. قطر از ثروت طبیعی هنگفتی بهره مند است و با وجود اینکه الجزیره عربی در سایه قرار گرفته است٬ الجزیره انگلیسی توجه زیادی را در جهان به خود جلب کردهاست. شیخ تمیم در سفری که به فرانسه داشت در روز ۲۳ ژوئن(۲ تیرماه) داشت گفت: "ما همیشه نقش میانجی را بین کشورهای مختلف با اختلافات زیاد بازی کردهایم." با وجود همه این موارد٬ آزمون بزرگ امیر جوان این خواهد بود که آیا میتواند با وجود اختلافات با کشورهای سه گانه خلیج فارس با آنها همکاری کند و خود را در نشست ماه دسامبر از انزوا بیرون آورد یا خیر.