جای خط و زبان ملی خالی است؛ حتی در تولید ملی
این پدیده زشت که از ده های پیش گریبانگیر بخشی از افراد جامعه شده و همچنان ادامه دارد . هم اینان ، تیشه بر داشته و به جان خط و زبان فارسی افتاده اند و بسان بختکی بد هیبت بر پیکر فرهنگ ملی و خط و زبان فارسی سنگینی می کنند . علت اصلی شکل گیری و تداوم این عادت ناپسند را نمی توان چیزی جز خود باختگی و خود کم بینی در برابر بیگانگان دانست .
با هزم اندیشی و همت مسؤلین نظام و به ویژه با تأکید مقام معظم رهبری و در سایه تلاش وزارت آموزش و پرورش و نیز فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و با احساس مسؤلیت و دلسوزی وافر اساتید زبان فارسی و دانشجویان رشته های مرتبط با زبان فارسی و دیگر ادیبان فرهیخته ، اقدامات خوب و امید بخشی برای پالایش زبان وزین و فاخر فارسی از واژگان غربی و بیگانه آغاز شده است . صدا و سیمای کشورمان نیز می تواند با برداشتن گام های بلند تر ، سهم بیشتری را در این حرکت به خود اختصاص دهد .
با این وجود و در کنار تلاش اهل فرهنگ و ادبیات فارسی و دلسوزان میراث ملی کشور ، برای پاسداشت زبان فارسی و صیانت از آن در برابر شبیخون بی رحمانه اصطلاحات و کلمات بیگانه ، اما بخش صنعت و تولید کشور ، از این حرکت عقب مانده است . ما همچنان شاهد هستیم که در تولیدات کشور و در زمان درج مشخصات و اطلاعات مربوط به کالا ، از خط و زبان و نمادها و علایم بیگانه به وفور استفاده می شود . کنکاش در هر یک از تولیدات داخلی برای یافتن نشانی از خط و زبان فارسی ، همواره بی نتیجه است و هر چه که به چشم می خورد ؛ خط انگلیسی و واژ گان انگلیسی است . در موارد بسیار ، حتی عبارت " ساخت ایران " نیز جای خور را به MADE IN IRAN داده است .
اگر چه برخی از علایم و نماد های بکار رفته در تولیدات داخلی ، دارای مفهوم یکسان بین المللی و برای سهولت در استفاده است و به طور مثال در همه کشور ها از KM به جای کیلو متر ، در سرعت سنج خودرو استفاده می شود ؛ لیکن نباید فراموش کرد که استفاده از این علایم اختصاری به زبان انگلیسی ، الزام آور نمی باشد و می توان با معدل سازی و نماد سازی های مناسب ، عبارات و علایم فارسی و بومی را جایگزین آنها ساخت . اگر کاربرد حروف اختصاری پر کاربردی مثل KM قابل توجیه باشد ؛ استفاده از خط و زبان غیر فارسی برای نوشتن اعداد و هزار و یک واژه و کلمه و جمله دیگر در جای جای تولیدات داخلی ، پسندیده و قابل قبول نیست . تولید کننده داخلی باید بداند نه فقط از حیث فرهنگی ، بلکه از منظر زیبایی شناختی نیز استفاده از خط و زبان فارسی بهتر است و مصرف کننده ایرانی با این محصول بهتر و زودتر ارتباط برقرار می کند . تولید کننده ایرانی باید مطمئن باشد که اگر در تولید خودرو به جای استفاده از اعداد انگلیسی از اعداد فارسی استفاده کند ، سرعت خودروی تولید شده کاهش پیدا نخواهد کرد . تولید کننده داخلی یققین داشته باشد که در آشفته بازار خودرو ، اگر به جای " SAIPA , NASIM " روی تولیدات خو بنویسد " نسیم ، سایپا " هیچ مشکلی در میزان فروش او به وجود نخواهد آمد .
شاید به نظر خیلی ها مهم نباشد اما واقعاً مهم است که تولید کننده لوازم اداری در کشور به این نکته توجه کنند که چون پرونده ها و کتاب ها و هر مجلدی که به خط فارسی است ازسمت راست به سمت چپ ورق زده می شود و نوشته های مجلدات انگلیسی ازچپ به راست ، لازم است تا در تولید زونکن ها و پوشه های اداری و نیز لوازمی مثل جای مخصوص قرار گرفتن تقویم رومیزی ، محل منگنه شدن و نگهداری و استفاده بعدی از اوراق را به گونه ای طراحی کنند که تداعی کننده کاربرد ایرانی آن باشد . موضوعی که تا کنون از آن چشم پوشی شده است .
تولید کنندگان عزیز و دلسوز و پر تلاش ایرانی ، حتی می توانند در حد امکان با استفاده از خط و زبان فارسی در تولیدات صادراتی خود ، به ترویج دوباره خط و زبان فارسی نیز کمک کنند ، همانگونه که تجار و تولید کنندگان قدیمی موفق شدند از مسیر تولید و تجارت ، خط و زبان و فرهنگ ایرانی – اسلامی را به نقاط دور دست از جمله چین و هند و تانزانیا ، برسانند . همچنان که در دوره معاصر ، کشور های اروپایی و امریکا ، از رهگذر کالاهای صنعتی و محصولات دیگر ، در صدد ترویج و تحمیل واستیلای فرهنگی بر کشور های هدف هستند .
نه تنها در تولید داخلی ، بلکه در واردات کالاهای ساخته شده در خارج و محصولاتی که ضرورتاً وارداتی است نیز می توان بر رعایت استفاده از خط و زبان فارسی تأکید نمود . تولید کننده خارجی ، بر اساس سفارش مشتری و مطابق با سلیقه و نیاز او عمل می کند . همانطور که تعداد ، اندازه ، رنگ و شکل محصول بر اساس سفارش مشتری طراحی و تولید می شود ، این امکان به سادگی وجود دارد تا از تولید کننده خارجی خواسته شود تا کلیه نوشته هاو اعداد و ارقام و همه علایم موجود روی کالا را با استفاده از خط و زبان فارسی ، تولید نمایند .
راه ها و فرصت های بسیاری برای حفاظت از زبان فارسی در جامعه وجود دارد ، هر چند در مواردی و به علت محدودیت های فنی و نرم افزاری دشواری هایی در این زمینه وجود دارد. یکی از اقدامات قابل تحسین ، اقدام سازمان ارتباطات رادیویی در تقلیل تعرفه پیامک های فارسی در مقایسه با پیامک های انگلیسی و فنگلیش است . این اقدام در نگاه اول ابتدایی و ساده به نظر می رسد اما همین اقدام به ظاهر ساده در بلند مدت موجب حفاظت از خط فارسی در مقابل خط انگلیسی می شود .
ابتلاء به این بیماری خطرناک فرهنگی ، فقط به تولید و صنعت محدود نمی گردد بلکه در دیگر بخش های جامعه و در شهر و خانه و زندگی خود شاهد هجوم و نفوذ خط و کلمات بی شمار غیر فارسی هستیم و در این میان شهرداری ها و سازمان زیبا سازی آن و وزارت ارشاد و ادارات کل استانی آن در غفلتی عمیق به سر می برند . با نگاهی به نوشته های خیابان ها و فروشگاه ها ، متوجه حجم گسترده استفاده از کلمات و خط غیر فارسی و متوجه غفلت مسؤلین ذیربط می شویم . کاربرد خط انگلیسی آنقدر شیوع پیدا کرده است که همگان برای زندگی در ایران -- کشور تمدن ساز و دارای فرهنگ کهن – باید انگلیسی بداند و قادر به خواندن انگلیسی باشد . این غفلت در مواردی خنده دار نیز هست . مثلاً نیروی انتظامی کشور ، به جای استفاده از کلمه POLIS از اصطلاح ناجا که همان مخفف نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است استفاده می کند . این اقدام در جای خود مفید و قابل تقدیر است . اما هنگامی که ناجا ، به NAJA تبدیل می شود و با حروف درشت تر از ناجا روی لباس عوامل انتظامی نقش می بندد ، اقدام مفید اولیه ناکار آمد می شود .
در سفر کوتاهی که به بنگلادش و پایتخت آن داکا داشتم ، علیرغم سابقه استعماری انگلیس در این کشور ( قبل از جدا شدن از هند و استقلال از پاکستان ) اما چون مردم و دولت آن در پاسداری از خط و زبان بنگالی بسیار جدی بودند به ندرت کلمه ای به زبان انگلیسی روی تابلو ها و در خیابان ها و معابر ، جلب توجه می کرد و هر چه بود خط و زبان بنگالی بود ، وضعیتی که گویای اهتمام عموم مردم برای پاسداشت خط و زبان ملی و ممانعت از هجوم خط و زبان بیگانه به آن سرزمین بود ، تو گویی مردم بنگلادش خط خود را خط مرزهای خود می دانستند و نیک می دانستند که در صورت غلبه خط و زبان بیگانه بر خط و زبان بومی و ملی ، چه بسا فرهنگ آنها تبدیل به فرهنگ مغلوب و فرهنگ بیگانه تبدیل به فرهنگ غالب شود . نادر بودن موارد استفاده از خط انگلیسی در داکا ، این تصور را ایجاد می کرد که استفاده از خط غیر بنگالی روی تابلو و معابر مستلزم پرداخت عوارض هنگفت است . جالب آنکه زبان انگلیسی زبان دوم بنگلادش می باشد اما در همان حال ، تظاهر به خط و زبان انگلیسی مذموم شمرده می شد .
زبان و خط فارسی ، میثاق فرهنگی و تاریخی همه اقوام ایرانی و میراث به جای مانده از پیشینیان ماست و از همین رو همه ما در حفظ و صیانت از آن دارای مسؤلیت مشترک هستیم .ضروری است تا هرکس به سهم خود از این یادگار پر ارزش ملی ، حفاظت و حمایت نماید . خواه یک نویسنده فهیم و با سواد ، خواه یک خطیب توانا و یک ادیب فرهیخته ، خواه یک معلم و استاد دلسوز ، خواه یک دانشجوی کوشا و خواه یک صنعتگر و تولید کننده زحمتکش و غیور .
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
فرهنگستان زیان هم انچنان به خواب عمقی فرو رفته که فریاد من و شما و نگارنده این مطلب ره به جائی نخواهد برد انگار کسانی کمر قتل این زبان را بسته اند . زمانی که لغات بیگانه در یک زیان جا افتاد حارج کردنش از محالات است درست مانند همین مرسی که از زبان فرانسوی وارد زبان ما شد جا افتاد و دیگر نمیتوان ان را از زبان خارج کرد .فاجعه بزرگتر که استفاده از لغات بیگانه از محاوره هم فراتر رفته و وارد نوشتار ما شده این دیگر فاجعه است هر روز که به سایت های مختلف مراجعه می کنیم این لغات لعنتی بیگانه را بیشتر و بیشتر می بینیم
صدا و سیما که دیگر شورش را در اورده حال ادم را بهم میزنند از مجریان گرفته تا مهمانان اصلا انگار افتخاری شده و نشانه و روشن فکری و کلاس بالا ادمها شده غافل ار اینکه درست نقطه مقابل روشن فکری و ارزشمندی است . این یک طرف قضیه طرف دیگرش تسلط نداشتن بچه های ایران به زبان خودشان است حصوصا نوشتار اکثرا فارسی محاوره ای و فارسی شکسته مینویسند که بسیار دردناک است از غلط های املائی که دیگر نمی خواهم این قصه دردناک را ادامه دهم . در خاتمه از نگارنده این مقاله و دلسوزی ایشان به زبان والای فارسی نهایت تشکر را دارم و امیدوارم این موضوع را رها نکنند امیدبیشتر اینکه ایشان اینگونه نامه ها را به فرهنگستان و اقای حداد عادل بفرستند و از انها بخواهند اقدامی فوری و کارساز برای این معضل که گریبانگیر ما شده انجام دهند تا بیشتر از این دیر نشده است وگرنه هم باشگاهی پاکستان و فیلیپین خواهیم شد .در خاتمه انچه حیرت اور است از مردمان خودمان وقتی خبری در مورد خودشیفته فرهانی یا امثال ان بولتن میگذارد همه حمله ور میشود و صدها نفر مطلب را میخواند و نظر میگذارد ولی در مورد مطالب مهم و حیاتی مردم بی تفاوت هستند و انرا نمیخوانند و نظر هم نمیگذارند حقیقتا حیرت اور است مثلا برای این مطلب مهم دو نفر بیشتر نظر نگذاشته اند !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
با سپاس از شما ، پیشنهاد میکنم که با شناخت وطن دوستی و فرهیختگی که از شما هست و دستاندرکاران عزیز بولتن صفحه ای به زبان ملی اختصاص داده شود تا پیوسته و از روی احساس وظیفه به چگونگی درست نویسی و درست گویی بپردازیم
میخواهم بگویم که نباید همیشه به فرهنگستان و یا مقامهای رسمی چشمداشت همه ما برای نگاهداشت و بهسازی زبان ملی مان "فارسی" وظیفه داریم ،
و در پاسخ به "هادی " این روزها از دیدگاههای گوناگون در روزنامه ها دریافته ام که مشکل مردم تنها در درست نویسی زبانی نیست بلکه آنها ساختار منطقی درست و روشنی در ذهن ندارند برای همین نمیتوانند منظورشان را بخوبی بازگوکنند و شگفت اینکه بسیاری از آنها به اصطلاح دانشگاه رفته نیز هستند و من مطمئن ام که همینها به هر زبانی هم که سخن بگویند منطقی سست و سخنی گنگ دارند که شاید آنرا بتوان فرجامی از ترجمه خوانی ایشان دانست زیراکه مترجم های ما نیز بزبان ملی آشنایی چندانی ندارند و اصلا آنرا جدی نمیگیرند و همینها روش گفتاری نخراشیده و عجیبی از به هم دوختن چند زبانی آفریده اند که اثر آنرا میتوان در نوشته های روشنفکران باز یافت که حتی خودشان هم نمیفهمند که چه میگویند.
برای نمونه :
"... پارادوکس درونگفتمانی را نباید با دگمهای انتزاعی قیاس کرد بلکه در جامعه مدنی ..."
و مردم کوچه بازار هم که تنها به دلار و سکه ویورو فکر میکنند که توقعی از آنها نیست .
در پایان بر پایه پژوهش دانشمندی انگلیسی( بله ما هم بلدیم ) "مردم امروزی در مقایسه با نسلهای پیشین خنگ تر وکمهوش تر شده اند و میشوند"، و هنگامی که من یک خط نوشته سعدی را با پایان نامه تز دکترای نسل نوین مقایسه میکنم درستی این نظریه دانشمند اینگلیسی برایم استوار میگردد.
البته از این طنز خواستم بگویم که مشکل زبان فارسی امروزی در یک کلام است "پول پرستی" نسل نوین سطحی نگر و مادی گرا ، چون از زبان فارسی پول در نمی آید در حالیکه از انگلیسی تضمینی پول میشود درآورد حتی نظام آموزشی ما نیز دانشجویان را تشویق میکند تا پایان نامه شان را به اینگلیسی بنویسند و آنرا منتشر بکنند ،در حالیکه اگر از خارج کسی نیاز به خواندن نوشتارهای ایرانی را داشت اومشکل خودش است و او خودش باید برود فارسی یاد بگیرد .
هرچند که زبان بیگانه آموختن عیبی ندارد بلکه از خودبیگانگی نارواست و نیز صد البته فینگلیش از حالت خط دارد به زبان فینگلیشی تبدیل میشود که آنرا زبان چرندبافی و آنرا از بزرگترین گزندها به درست گویی و درست اندیشی باید شمرد،
دیگر اینکه بارها گفته ام مدرک زبان فارسی (و اصلا هر مدرکی داشتن) دلیلی بر این نیست که کسی در زبان فارسی خبره باشد و فرهنگستان زبان ما افسوس گردهمایی کسانی است که نه دلشان چندان برای زبان ملی سوخته و نه آنرا جدی میگیرند بلکه تنها عبارتهای اینگلیسی را ترجمه لغوی میکنند بی انکه با همتراز آنها در ادبیات فارسی آشنایی داشته باشند و یا به ساختار درونی زبانمان نگریسته باشند، بدیگر سخن ایشان اینگلیسی را اصل میگیرند و تنها فارسی را فراخور و هماهنگ آن میکنند .
نکته دیگر اینست که فارسی تنها شعر نیست بلکه نثر استواری دارد و در کتابهای آموزشی بجای پرداختن به شعر باید به نثر توجه بیشتری شود که برای بازگو کردن منظور و شناساندن مفهوم کار آیی بیشتری دارد .
حال اگر عزیزان در بولتن موافق پیشنهاد شما باشند من در حد خود هر چه در توان دارم انجام خواهم داد .
ولی شما فرمودید نباید از فرهنگستان توقع داشته باشیم اجازه بفرمائید در این مورد با شما مخالفت کنم چون این وظیفه فرهنگستان است اصلا ماهیت وجودی انها در همین است با یک استاد زبان پارسی صحبت میکردم او که عمری را در فرهنگستان و تلاش در حفظ و صیانت این زیان والا کرده است میگفت در حکومت گذشته ایشان و دیگر دوستانشان در فرهنگستان چه زحماتی کشیدند برای سالیان سال وازه سازی کردند و هر انچه که میتوانستند برای پالایش و زنده کردن لغات اصیل فارسی انجام دادند که شامل چندین کتاب قطور میشد زمانیکه قرار بود انرا منتشر کنند به انها اجازه نداده بودند و گفته بودند برای انتشار ان بابد شاهنشاه!!!اریامهر !!!انرا امضا کنند تا قابل انتشار شود سالها انها نقاضا میکردند که شاه انرا امضا کند ولی او هرگز اینکار را نکرد و استاد ما با چشمان اشکبار میگفت انقدر ان کتابها در زیرزمین ساختما ماند تا اب باران امد و همه انها را خمیر و نابود کرد . جالا چرا شاه باید انرا امضا میکرد کسی نفهمید مگر او استاد و کارشناس زبان فارسی بود مسلما که نبود قسمت مضحک ان هم همین است که ان مردک به چه مناسبت باید زحمات استادان بزرگ زبان پارسی تائید کند در حیطه تخصص ان کودتاگر نبود ولی ضربه حود را بع زبان پارسی زد .
.
این از گذشته متاسفانه در ایران امروز هم این زبان مورد بی مهری قرار گرفته اگر در حکومت گذشته انگونه بود توقعی از حکومت کودتای ننگین نمیتوان داشت دست نشانده بیگانه بود ولی بسیار دردناک است که این زبان هنوز هم مورد بی توجهی قرار دارد . در مصاحبه ای با وزیر اموزش و پرورش خود با گوشهای خود شنیدم که زبان فارسی را کم اهمیت شمرد . سواد فارسی فرزندان ایران بسیار بسیار ضعیف حنی بد است این معلمان برای چه حقوق میگیرند قرزندان ایران گناهی ندارند به نظر شما گناه از کیست ؟؟ پدران و مادران . معلم هایمان یا سیستم اموزش و پرورش ما لطفی به زبان پارسی ندارد اگر ندارد چرا ؟؟ از وزیر و وکیل و مجری و هنرمند و پزشک و مغازه دارد و.....................همه لغات انگلیسی را مانند نقل و نبات مصرف میکنند و حیلی هم احساس برتری و متمدن بودن میکنند . اگر میخواهند انگلیسی حرف بزنند یا بنویسند مشگلی نیست اینکار بکنند مقاله ای کاملا انگلیسی بنویسند ولی این زبان را مورد هجوم زبان بیگانه قرار ندهند مشگل اینجاست و من هراس ان دارم که اینکار برنامه ریزی دشمن باشد و بسیار اهسته ولی پیوسته این زبان را نابود کنند . بسیاری زبانها در دنیا از بین رفته اند اصلا سازمان ملل اعلام کرده که بسیاری زبانها دنیا روزانه از بین میروند زبان ما هرگز مانند این زمان الوده نبوده است . با تشکر از شما و عزیزان دلسوزمان در بولتن خداوند حفظشان کند .