رسانه ملي ما نيازمند يك جراحي عميق ؟

به گزارش بولتن نیوز، چنانچه ابعاد اين نقدها را بررسي كنيم ، متاسفانه شاهدگستره وسيعي از موضوعات مي شويم كه به خودي خود شائبه هرگونه نگاه سياسي را ميزدايد واز طرف ديگر برعمق نگراني ها مي افزايد با اينحال اين سوال ممكن است در ذهن برخي متبادر شود كه چرا؟

پاسخ اين سوال را بايد در اهميت وجايگاه رسانه در دنياي امروز وجايگاه انحصاري رسانه ملي در ايران جستجو كرد .فضاي بي رقيبي كه براساس نظر قانون اساسي كشور براي رسانه ملي بوجود آمده باعث شده تا انتظارات عمومي از آن افزايش يافته واز طرفي مسئوليت هاي متنوعي براي آن تصور شود كه ظاهرا در توان آن هم نيست .امروز عملكرد صدا وسيما به شكلي باور نكردني در اوضاع سياسي ، اجتماعي ، فرهنگي واقتصادي جامعه گره خورده چيزي كه بي شك بيش از توان صدا وسيما آنهم با اين ساختار فرسوده وفشل است .بخصوص كه امروز رقبايي بسيار سرخت وقدر به مدد تكنولوژي ماهواره در خانه هاي مردم حضور يافته اند كه به هيچ وجه با هر گونه اقدام حذفي قابل بيرون راندن نيستند وهرروز جا را براي رسانه ملي در كنج خانه ها تنگ تر مي كنند .در اين بين جالب تر از همه عملكرد خود رسانه ملي است كه گويي با سرعت هرچه تمام تر مسير را وارونه ديده واز آن سوي ميدان مي دود!!!

سياست بد فرجام تكثر گرايي
اين روزها در حالي همچنان شاهد پيگري شتاب زده سياست تكثر گرايي رسانه ملي وافتتاح شبكه هاي مختلف هستيم كه روز به روز از ميزان مخاطبان شبكه هاي فعلي كم شده وحتي از ميزان اثر گذاري برنامه هاي توليدي كاسته مي شود ! ( براي اطمينان از اين نظر كافيست از لاي كاغذ هاي واحد هاي پژوهشي داخل صدا وسيما سرمان را بيرون بكشيم و سري به خيابانها بزنيم) و مهمتر اينكه رهبر معظم انقلاب بارها تاكيد داشته اند« گردشكار در سازمان صدا و سيما بايد در جهت رسيدن به كيفيت برتر در همه‌ى برنامه‌هاى آن باشد و گسترش كمى در درجه‌ى دوم قرار گيرد » جالب اينكه درحالي شبكه هاي جديد از هر گوشه سر برمي آورند كه مدتي است رسانه ملي ظاهرا دچار مشكلات مالي!! هم شده و بقول مسئولين اين رسانه بدليل كمبود بودجه!! توليد برنامه هاي فاخر دچار مشكل شده است كه البته بينندگان هم اوج آن را در فقر برنامه هاي فاخر وجديد در بيش از 40 شبكه صدا وسيما بخصوص در ايام دهه فجر ديدند .
سوال اصلي اينست كه اين شبكه هاي يكسان كه هيچ هم افزايي مثبتي در آنها ديده نمي شوند واكثرا با ماموريتهاي مشابه وتكرار برنامه هاي همديگر برروي كانالهاي 24 ساعته وپر هزينه ماهواره اي يا ديجيتالي قرار مي گيرند قرار است كدام هدف از پيش طراحي شده اي را تعقيب كنند ؟ اگر قرار است مثلا (آي فيلم) و(تما شا) و(نمايش) هرسه يك كار بكنند ( پخش آثار نمايشي تكراري ) پس چرا اينهمه هزينه براي سه شبكه ؟!!اگر قرار است شبكه موسوم به (شبكه شما) تمام خوراك خود را از شبكه هاي استاني تامين كند ! پس ماهيت خود شبكه هاي استاني چيست ؟!اگر قرار است شبكه قرآن فقط با برنامه هاي گفتگو محور وقرائت پر شود پس فرق آن با راديو قرآن چيست ؟واگر .....

جذب اسپانسر به بهانه مشكلات مالي

اين روزها اگر نگاهي به بيش از 30 شبكه استاني بياندازيم به معناي مطلق كلمه شاهدسياست آنتن فروشي ( قراردادن زماني از پخش شبكه به افراد يا شركتها يا ... در ازاي دريافت پول ) براي تامين هزينه هاي جاري هستيم .سياستي كه پيش از اين از سوي شبكه هاي سراسري بخصوص شبكه سه شروع شده بود ومشابه آن را فقط در شبكه هاي ماهواره اي بسيار نازل ودست چندم مي توانيم ببينيم .اين بي هيچ تعارفي به معناي چرخاندن چرخ شبكه ها با پول ديگران است .حال سوال اينجاست چگونه ممكن است افرادي كه به اين شكل وفقط با پرداخت پول وارد شبكه ها شده اند دلشان براي (افق رسانه !) بسوزد!؟ .بي شك عدم توجه به تفاوت ظريف سه واژه مهم «آنتن فروشي » و « اسپانسري » و « مشاركت » مطابق الگوي عملي شبكه هاي معتبر دنيا راه را براي ورود بي حد وحصر سودجويان با تمنيات سياسي و اقتصادي هموار مي سازد ( توجه داشته باشيم به اوضاع سياسي اقتصادي موجود وپيش رو). اين درحالي است كه رسالت صدا وسيما چيزي جز اين بوده وهست وهمه ما به ياد مي آوريم حضرت امام (ره) در سالهاي ابتدايي پيروزي انقلاب با درك درست وعميق از نقش صدا وسيما تاكيد داشتند « صدا وسيما بايد به معني واقعي كلمه مستقل باشد » . اكنون در پي سياست به اصطلاح جذب اسپانسراز سوي رسانه ملي ، تهيه كنندگان وبرنامه سازان آموزش ديده سازمان با روند تند تري نسبت به گذشته كنار گذاشته مي شوند وجاي آنها را دلال ها وكاسب كاران فرهنگي !! مي گيرند يا اينكه تهيه كنندگان وبرنامه سازان رسمي وآموزش ديده مجبور مي شوند تا قبل از طراحي برنامه اي پرمحتوا وجذاب به فكر اسپانسر برنامه وخواسته هاي او باشند .اين را مقايسه كنيد با شيوه برنامه سازي انديشه محور واستراتژي محور شبكه هاي ماهواره اي مهمي مثل بي بي سي فارسي ومن وتو و... كه قرار است در فرآيند جنگ نرم رسانه ملي با آنها مقابله كند .

صدا وسيما ، دانشگاهي براي جامعه
امام (ره ) بيش از هر كس ديگري به اهميت ونقش صدا وسيما در شكل گيري آينده جامعه واقف بود .اينگونه بود كه ايشان بارها جايگاه «دانشگاه» را براي رسانه ملي قائل بودند .پس از آنهم بارها رهبر معظم انقلاب به اين جايگاه صدا وسيما در فرآيند جنگ نرم تاكيد داشتند اما يك سوال مهمي كه اين روزها ذهن هر كسي را آزار مي دهد اينست كه مديران رسانه ملي تا چه حد به كاركرد دانشگاه گونه اين رسانه اعتقاد دارند وبه سوي تحقق آن گام بر مي دارند ؟! يك مقايسه ساده بين هاليوود وباليوود نشان دهنده اين حقيقت است كه كداميك به مثابه يك دانشگاه توليد ايده ونگاه وسبك مي كند وآن ديگري نهايتا توليد سرگرمي .حال رسانه ملي ما چقدر در توليد محتوا وايجاد جذابيت براي مخاطب موفق بوده؟ .بي شك تكرار آثار سينمايي غربي وپخش سريالهاي رنگارنگ كره اي مزيتي براي رسانه ملي در مديريت پيام نيست .توليدات خودمان هم كه اغلب نه آن جذابيت كافي را دارد تا مخاطب را جذب كند ونه از آن محتواي مهندسي شده برخوردار است كه نهايتا طي يك پروسه به هدفي از پيش طراحي شده بيانجامدوگرنه ما تا اين حد با تغييرات دلهره آور در سبك زندگي وفرهنگ عمومي مواجه نبوديم . پس خدا به داد ما برسد بخصوص با اين اساتيد جديد كه در قالب اسپانسر ومشاركت و... اين روزها مشكلات مالي رسانه ملي را بهانه قرارداده اند و به شبكه هاي بي پول ( بخصوص شبكه هاي استاني )حمله آورده اند .
*******
باري ... صدا وسيما امروز پيكر بيماري دارد كه مهمترين عامل آن بيماري را بايد در ساختار آن جستجو كرد .اين پيكر بيمار امروز به شدت نيازمند يك جراحي فوري است .ساختار مديريتي نا مناسب ، بدنه حجيم ، بروكراسي به شدت دولتي ، ايزوله بودن فضاي فكري ، عدم آشنايي با تكنيكها وساختارهاي جديد برنامه سازي ، عدم حضور كارشناسان وخبرگان كافي در كنار كادر مديريتي و ستادي ، غير متخصص بودن اغلب مديران اجرايي ، نبود مشاوران كارآمدبخصوص در شبكه ها ، بي توجهي نسبي به ميل ونياز مخاطب ودر عوض تكيه به عنصر مصلحت آن هم به فتواي شخصي ! وچشم پوشي از واقعيات موجود همگي باعث شده تا هرروز بيش از پيش اين پيكر عظيم ، فرسوده شده وفروريزد .اما اين سقوط لاجرم بسيار وحشتناك خواهد بودزيرا همانطور كه گفتيم خواسته يا ناخواسته بدليل شرايط استثنايي حاكم بر رسانه ملي وگره خوردن سرنوشت وعملكرد آن بر بسياري وجوه جامعه ، حذف شبكه هاي رسانه ملي از كانال هاي تلويزيوني خانه هاي مردم ويا عملكرد نا مناسب آنها تاثيرات بسيار بزرگي بر جامعه خواهد گذاشت .اين خطر اكنون كنار گوش ماست پس اگر جراحي لازم است بسم الله .بي شك فردا دير است .

*كارشناس رسانه