چرا هوش مصنوعی قیمت ۴۵ هزار تومان را منطقی می‌داند، اما بازار دو برابر آن را نشان می‌دهد؟
گروه اقتصادی: در حالی که ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT و Grok با تحلیل ظرفیت‌های اقتصادی ایران و عوامل مؤثر بر نرخ ارز، قیمت منطقی دلار را حدود ۴۵ هزار تومان برآورد می‌کنند، بازار آزاد نرخ‌هایی نزدیک به دو برابر این مقدار را تجربه می‌کند. این تناقض میان تحلیل‌های تئوریک و واقعیت‌های بازار، سؤالات بسیاری را درباره علل و عوامل مؤثر بر نرخ ارز در ایران مطرح می‌کند.
به گزارش بولتن نیوز، نرخ ارز تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی قرار دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تورم، نرخ بهره، تراز تجاری و رشد اقتصادی اشاره کرد. در شرایط ایده‌آل، نرخ ارز واقعی با توجه به این متغیرها تعیین می‌شود. با این حال، در اقتصاد ایران، علاوه بر این عوامل، مسائل ساختاری و غیر اقتصادی نیز نقش بسزایی در تعیین نرخ ارز دارند.
تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده بر ایران، به‌ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی، دسترسی کشور به منابع ارزی را محدود کرده است. این محدودیت‌ها منجر به کاهش عرضه ارز در بازار و افزایش نرخ آن شده است. به‌عنوان مثال، کاهش ورود ارز به ایران به مولفه‌ای برای افزایش قیمت آن در داخل و کم‌ارزش شدن پول ملی تبدیل شده است.
انتظارات تورمی و رفتارهای روانی نقش مهمی در نوسانات نرخ ارز دارند. با افزایش نگرانی‌ها درباره آینده اقتصادی و سیاسی کشور، تقاضا برای ارزهای خارجی به‌عنوان دارایی امن افزایش می‌یابد. این افزایش تقاضا، بدون تغییر در عرضه، منجر به افزایش قیمت دلار می‌شود.
سیاست‌های پولی و مالی دولت، از جمله میزان نقدینگی، نرخ بهره و مدیریت بدهی‌ها، تأثیر مستقیمی بر نرخ ارز دارند. افزایش نقدینگی بدون پشتوانه تولیدی می‌تواند منجر به افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی شود. همچنین، عدم تعادل در بودجه و افزایش بدهی‌های دولتی می‌تواند انتظارات منفی را تقویت کرده و فشار بر نرخ ارز را افزایش دهد.
تغییرات مکرر در تیم اقتصادی دولت و بی‌ثباتی در سیاست‌گذاری‌ها می‌تواند اعتماد عمومی را کاهش داده و به نوسانات نرخ ارز دامن بزند. به‌عنوان مثال، برکناری وزیر اقتصاد به‌دلیل مدیریت نامناسب اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی، نشان‌دهنده چالش‌های مدیریتی در این حوزه است.
هرچند تحلیل‌های مبتنی بر ظرفیت‌های اقتصادی و مدل‌های تئوریک، نرخ دلار را حدود ۴۵ هزار تومان منطقی می‌دانند، اما واقعیت‌های موجود در اقتصاد ایران، از جمله تحریم‌ها، انتظارات تورمی، سیاست‌های پولی و مالی نامناسب و بی‌ثباتی مدیریتی، منجر به نرخ‌های بالاتری در بازار شده است که نشان می‌دهد قیمت فعلی ارز در ایران نسبتی با واقعیت‌های اقتصادی کشور نداشته و محصول یک فرایند سیاسی است. برای نزدیک کردن نرخ ارز به مقادیر منطقی، نیاز به اصلاحات ساختاری، بهبود روابط بین‌المللی و ایجاد ثبات در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
