یادداشت دکتر حسین شهزادی بمناسبت هفته جهانی تغذیه با شیر مادر

به گزارش بولتن نیوز، دكتر حسين شهزادي  فوق تخصص قلب كودكان  مركز قلب شهيد رجايي به مناسبت هفته جهانی تغذیه با شیر مادر با اعلام اینکه " تغذيه با شير مادر٬ اثرات مثبت حياتي ٬ طولاني اثر و هميشگي روي سلامتي كودكان و زندگي آينده آنها دارد و باعث مي شود جوامع سالم تر و توانمند تر در آينده داشته باشيم "، نوشت:

سازمان بهداشت جهاني٬ هفته اول ماه آگوست (17 - 11 مرداد) را هفته جهاني تغذيه با شير مادر اعلام كرده است. اعلام جهاني و نامگذاري 7 روز به اين مناسبت٬ نشان دهنده اهميت بسيار زياد تغذيه كودكان با شير مادر است.

45 درصد از مرگ و مير كودكان جهان با سوء تغذیه و عوارض آن ارتباط دارد. در سال 2022 ٬ حدود 200 ميليون كودك زير 5 سال در جهان دچار كاهش رشد قدي و وزني بودند و 37 ميليون كودك دچار اضافه وزن و چاقي بودند.

متاسفانه كمتر از نيمي از كودكان با سن كمتر از 6 ماه در جهان٬ به صورت انحصاري با شير مادر تغذيه مي شوند و تعداد کمی از کودکان بالاي 6 ماه٬ تغذيه کمکی مناسب٬ کافی و ایمن دریافت می کنند. در بسیاری از کشورهاي جهان٬ کمتر از یک چهارم كودكان 6 تا 23 ماهه٬ شاخص هاي تنوع غذایی و دفعات تغذیه مناسب را دارند.

تغذيه كودكان زير 2 سال بسيار مهم است. اگر همه كودكان زير 2 سال در جهان به صورت مطلوب از شير مادر تغذيه شوند٬ مي توان از مرگ بيش از 820000 كودك زير 5 سال در جهان جلوگيري كرد. همچنين تغذیه با شیر مادر باعث بهبود ضریب هوشی كودكان و عملكرد تحصيلي و يادگيري آنها مي شود و در بزرگسالي باعث موقعيت شغلي٬ اجتماعي و فرهنگي بهتر و همچنين درآمد مالي و اقتصادي بالاتري مي شود. تغذيه با شير مادر باعث بهبود رشد و تكامل کودکان و کاهش هزینه های بهداشتی٬ درماني و اقتصادي خانواده و جامعه مي شود.

توصيه سازمان بهداشت جهاني :

• شروع زودهنگام شیردهی با شير مادر در عرض 1 ساعت اول پس از تولد
• تغذیه انحصاری با شیر مادر برای 6 ماه اول زندگی
• شروع غذاهای كمكي مناسب٬ کافی و ایمن در 6 ماهگی٬ همراه با ادامه شیردهی با شير مادر تا 2 سالگی یا بیشتر.

تغذیه انحصاری با شیر مادر در 6 ماه اول زندگي٬ فواید زیادی برای نوزاد و مادر دارد. مهمترین اثر آن٬ محافظت كودك در برابر عفونت های مختلف٬ خصوصا عفونت هاي گوارشی و اسهال است. شير مادر باعث تقويت سيستم ايمني كودك مي شود. خطر مرگ و میر ناشی از اسهال و سایر عفونت‌ها در نوزادانی که تغذيه انحصاري با شیر مادر ندارند٬ افزايش مي يابد.

شیر مادر٬ منبع مهم انرژی و مواد مغذی در کودکان 6 تا 23 ماهه است و می تواند نیمی از انرژی مورد نیاز کودکان  در سنین 6 تا 12 ماهگی و یک سوم انرژی مورد نیاز کودکان با سن 12 تا 23 ماهگی را تامین کند. همچنين کودکان و نوجوانانی که در دوران نوزادی با شیر مادر تغذیه شده اند کمتر در معرض اضافه وزن یا چاقی قرار دارند.

همچنين مدت زمان طولانی‌تر شیردهی به سلامت و تندرستی مادران هم کمک می‌کند و خطر ابتلا به سرطان تخمدان و سینه را کاهش می‌دهد و از بارداری‌ مجدد با فاصله كم و سريع جلوگيري می‌کند.

بايد مادران و خانواده ها حمایت و تشويق به شيردهي با شير مادرشوند و اجراي سياست هاي بهداشتي مناسب٬ به اين كار كمك زيادي مي كنند. تا جایی که ممکن است، مادران و نوزادان باید در کنار هم بمانند و از حمایت لازم برای اعمال مناسب ترین گزینه تغذیه در دسترس برخوردار شوند. تقریباً در همه شرایط سخت و دشوار، تغذیه با شیر مادر روش ارجح برای تغذیه نوزادان است. در نوزادان کم وزن یا نارس٬ کودکان خردسال که دچار سوء تغذیه هستند٬ مادران مبتلا به بيماري هاي مزمن٬ مادران كم سن و همچنين زندگي در شرايط اجتماعي سخت و بحراني٬ تغذيه با شير مادر ارجح است.

همه كشورها٬ دولت ها و جوامع بايد از تغذيه با شير مادر حمايت كنند. ما بايد از مادراني كه به فرزند خود شير مي دهند٬ قدردانی کنیم و اطمینان حاصل کنیم که حمایت مورد نیاز خود را دریافت می کنند. مادران در همه جاي جهان حق دارند در هر زمان و مكان و در هر شرايطي بدون نگراني و مشكل به فرزند خود شير بدهند.

متاسفانه ميزان شیردهی مادران به كودكان پس از بازگشت آنها به محيط کار٬ به میزان قابل ‌توجهی کاهش می‌یابد. محيط كار٬ كارفرمايان و قوانين بايد پشتيبان و حامي مادران باشند و مادران نباید بین شیر دادن به فرزندان و شغل خود یکی را انتخاب کنند. در حال حاضر بيش از نيم ميليارد مادرشاغل در جهان٬ بدون حمايت قانوني كارمي كنند و فقط در 20 درصد كشورهاي جهان ٬ قانون الزام كارفرمايان براي دادن وقت استراحت و تسهيلات به مادران براي شيردهي و يا دوشيدن شيروجود دارد.

مادران بايد از قوانین و سیاست هایی مانند مرخصی زایمان با حقوق (حداقل 18 هفته و ترجیحاً بیش از 6 ماه) و مرخصی با حقوق در هنگام بازگشت به محل کار٬ نداشتن تبعيض شغلي و گزینه های بازگشت به کار انعطاف پذیر(دور كاري ٬ كار نيمه وقت و ... ) برخوردار شوند.

تغذيه با شير مادر٬ اثرات مثبت حياتي ٬ طولاني اثر و هميشگي روي سلامتي كودكان و زندگي آينده آنها دارد و باعث مي شود جوامع سالم تر و توانمند تر در آينده داشته باشيم.

تهيه و تنظيم :

دكتر حسين شهزادي - فوق تخصص قلب كودكان - مركز قلب شهيد رجايي