روز عاشورا ... هفتاد و ششمین سالروز درگذشت بنیانگذار آموزش پزشکی نوین و مدرن در ایران دکتر محمد حسین لقمان ادهم ( لقمان الدوله )

به گزارش بولتن نیوز، دکتر حسین شهزادی فوق تخصص قلب کودکان –مرکز قلب شهید رجایی نوشت: بی شک در تاریخ تحول و گسترش دانش پزشکی، سلامت و بهداشت این سرزمین، نام خاندان ادهم می درخشد. خانواده ایی که در طی چندین نسل، از طبیبان به نام و مشهور زمان خود بودند و نقشی بزرگ در بنیانگذاری و پیشرفت دانش نوین پزشکی در ایران را داشتند. اما از این شجره، نقش و اثر زین العابدین خان ادهم و سه پسرش که همگی از پزشکان و دانشمندان به نام و مشهور زمان بودند، در تاریخ پزشکی این سرزمین می درخشد.
پدر : زین العابدین خان ادهم ، ملقب به لقمان الممالک (1231 – 1296 شمسی در تهران)
پسر اول : محمد حسین لقمان ادهم ، ملقب به لقمان الدوله (1258 – 1329 شمسی در تهران)
پسر دوم : محمد حسن لقمان ادهم ، ملقب به حکیم الدوله (1263 – 1336 شمسی در تهران)
پسر سوم : عباس ادهم ، ملقب به اعلم الملک (1264 – 1348 شمسی در تهران)
 

 
 
 
 
 
محمد حسین لقمان ادهم در سال 1258 شمسی در تبریز متولد شد. او در خانواده ایی متولد شد که پدر و اجدادش همگی به کار طبابت مشغول بودند و از پزشکان مشهور دربار قاجاریه بودند. پدرش، زین العابدین خان ادهم و ملقب به لقمان الممالک (1231 – 1296 شمسی در تهران)، تحصیلات پزشکی خود را در دانشکده پزشکی پاریس گذرانده بود و پزشک مخصوص ولیعهد قاجار، محمد علی میرزا بود و همچنین بنیانگذار مدرسه لقمانیه تبریز و از اولین مدارس با آموزش نوین و مدرن در شهرتبریز بود.
محمد حسین پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در مدرسه لقمانیه تبریز، به فراگیری طب نزد پدرپرداخت و آنقدر سریع در طب پیشرفت کرد و حاذق شد که لقب معین الاطبا گرفت و شهرتش به تهران رسید و پزشک مخصوص دربار محمد علی شاه قاجار شد. وی سپس در سال 1280 شمسی جهت فراگیری طب مدرن به فرانسه رفت و در سال 1287 شمسی از دانشکده پزشکی پاریس فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت و پزشک مخصوص احمد شاه قاجار شد و ملقب به لقمان الدوله شد.
در سال 1295 شمسی، دکتر محمد حسین لقمان ادهم به ریاست کلاس طب در دارلفنون برگزیده شد و این سرآغاز تغییر و تحولی شگرف در ساختار آموزش پزشکی نوین در ایران است. او در سال 1297 شمسی ابتدا تشکیلات کلاس طب را از دارالفنون جدا کرد و مدرسه طب را در ساختمان جداگانه ایی بنا نهاد که 4 کلاس داشت. او آموزش طب را به دو قسمت علوم پایه و بالینی تقسیم کرد. در سال 1313 شمسی و با افتتاح دانشگاه تهران، او پایه گذار اولین دانشکده پزشکی ایران در دانشگاه تهران شد. راه اندازی و تجهیز بخش های مختلف دانشکده پزشکی از جمله تالار تشریح از اقدامات مهم ایشان است. وی تا سال 1318 شمسی ریاست دانشکده پزشکی را بر عهده داشتند.
او همچنین در سال 1298 شمسی به همراه برادر کوچکترش، دکتر محمد حسن لقمان ادهم که وزیر بهداری کابینه بود و در سفر اروپایی احمد شاه قاجار، در بازدید از انستیتو پاستور فرانسه، احمد شاه را ترغیب به تاسیس انستیتو پاستور در ایران کرد و این سرآغاز تحولی بزرگ در بهداشت و سلامت ایران بود.
در سال 1328 شمسی به پاسداشت 50 سال خدمات ارزنده ایشان در توسعه و آموزش پزشکی در ایران، نشان درجه یک دانش به ایشان داده شد. او همچنین نشان های معتبر علمی از کشورهای مختلف جهان را داشت.
دکتر محمد حسین لقمان ادهم در 1 آبان سال 1329 شمسی مصادف با روز عاشورای سال 1370 قمری ودر سن 71 سالگی در تهران چشم از جهان فروبست.
وزارت بهداری در سال 1330 شمسی، به پاسداشت وی، بیمارستان سیصد تختخوابی تهران را به نام او نامگذاری کرد (بیمارستان لقمان حکیم فعلی) و همچنین نام خیابانی در محله دروس تهران به نام لقمان ادهم نامگذاری شد.( خیابان باقری کماسایی فعلی)
بی شک در تاریخ تحول و گسترش دانش پزشکی، سلامت و بهداشت در ایران، نام خاندان ادهم می درخشد. علاوه بر محمد حسین لقمان ادهم ، برادر کوچکترش دکتر محمد حسن لقمان ادهم ملقب به حکیم الدوله (1263 – 1336 شمسی) از پزشکان تحصیل کرده در پاریس و بسیار مشهور بود و اولین وزیر بهداری ایران بود. وی در تاسیس انستیتو پاستور ایران نقش مهمی داشت و از اساتید مدرسه طب دارالفنون و دانشکده پزشکی تهران بود.
برادر دیگر آنها، دکتر عباس ادهم (1264 – 1348 شمسی) دانش آموخته رشته پزشکی از پاریس و ملقب به اعلم الملک و از پزشکان مشهور بود. اوهم سابقه وزارت بهداری و همچنیین از بنیانگذاران جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بود.

او در سال 1313 شمسی، رییس و بنیانگذار بیمارستان رازی، از اولین بیمارستان های نوین ایران است. این بیمارستان در کنار بیمارستان سینا که پایه گذار جراحی نوین بود، پایه گذار طب نوین کودکان، داخلی، اورولوژی و پوست شد.
 
امروز پس از گذشت حدود یک صد سال از آموزش نوین پزشکی در ایران، پزشکی ایران در سراسر جهان می درخشد و این یادی است از بزرگان تاریخ علم و پزشکی این سرزمین که با تلاش خود برای همیشه پزشکی ایران را در جهان جاودانه کردند.
 
تهیه و تنظیم : دکتر حسین شهزادی – فوق تخصص قلب کودکان – مرکز قلب شهید رجایی