پول پاشی عجیب شاه؛ از خرید ماشین برای پادشاه افغان تا ساخت شهر در سنگال!

گروه اقتصادی: شبهه‌ای از سوی معارضین نظام و بقایی رژیم پهلوی همواره مطرح می‌شود که جمهوری اسلامی ثروت ایران را در جیب لبنان، فلسطین، عراق و سوریه می‌ریزد. وجه مشترک این چهار کشور و ایران نیز ضدیت با رژیم صهیونیستی است و این موضوع نشان می‌دهد که سرچشمه اصلی این شبهه پراکنی‌ها کجاست. سه نکته درباره این شبهه وجود دارد:

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خط بازار، اول؛ پشتیبانی ایران از محور مقاومت علیه رژیم صهیونیستی از بودجه دفاعی ایران است. مجموع آن نیز عدد بسیاری پایینی است. معاون هماهنگ کننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دی ۱۳۹۹ فاش کرد که جمهوری اسلامی ایران در مجموع ۱۷ میلیارد دلار طی ۳۰ سال برای همه فعالیت‌های خود در حوزه دیپلماسی، فرهنگی و دفاعی در منطقه هزینه کرده است. به عبارتی دیگر، هزینه منطقه‌ای ایران در سال ۵۰۰ الی ۶۰۰ میلیون دلار بوده است.

این عدد حتی با آمارهای غربی نیز هماهنگ است. شبکه تروریستی اینترنشنال به نقل از رژیم صهیونیستی نوشته است که ایران طی ۶ سال فقط ۱۵۴ میلیون دلار به حماس کمک کرده است. این عدد درحالی است که پول راه‌اندازی و تاسیس اینترنشنال، به نقل از گاردین،  بالغ بر ۲۵۰ میلیون دلار بوده است.

دوم؛ هزینه منطقه‌ای ایران لزوماً از روی لطف نیست بلکه از سر ضرورت بوده است. ایران در نبردهای یک دهه گذشته غرب آسیا دو راه مقابل خود داشت: یا نظاره‌گر سقوط بغداد و دمشق و متعاقب آن، تشکیل یک رژیم تکفیری هم مرز خود باشد که از خلیج فارس تا مدیترانه وسعت سرزمینی دارد، یا اینکه به کمک دولت‌های عراق و سوریه برود تا ارتش تکفیری را سرکوب کنند. ارتشی که دروازه‌های ایران را دروازه‌های بهشت خود می‌دیدند.

سوم؛ مادر خرج بودن ایران برای کشورهای عربی شبهه مضحکی است. عراق کشور پولداری است. با استناد به موسسه واشنگتن، بودجه حشدالشعبی از ۲.۱۶ میلیارد دلار در بودجه ۲۰۲۱ میلادی به ۲.۶ میلیارد دلار افزایش یافته است. بودجه سپاه در بودجه ۱۴۰۲ کشورمان ۱۱۹ هزار میلیارد تومان بود. معادل دلاری این عدد (با دلار ۵۰ هزار تومانی) حدود ۲/۴ میلیارد دلار است. یعنی بودجه حشدالشعبی عراق بیشتر از بودجه سپاه پاسداران ایران است!

اما دلیل این شبهه افکنی از سوی معارضین نظام چیست؟

دلایل زیاد است. اما شاید یکی از مهمترین آن‌ها مصداق این ضرب المثل باشد که «کافر همه را به کیش خود پندارد!». رژیم پهلوی ید طولایی در بذل و بخشش ثروت ایرانی‌ها به کشورهای خارجی داشت. یک نمونه عجیب آن، خرید ماشین برای پادشاهان اسبق افغانستان و یونان بود!

«اسدالله عَلَم» نزدیک‌ترین فرد به شاه پهلوی در خاطرات روز ۲۴ فروردین ۱۳۵۵ خود نوشت: «عرض کردم پادشاه افغانستان باز یک اتومبیل در رم خریده به ۱۰ هزار دلار و پولش را از شاهنشاه می‌خواهد. فرمودند، البته بده، چه باید کرد؟ خدا به ما می‌رساند که ما به دیگران بدهیم. ولی فرمودند، ضمناً تحقیق کن عبدالولی [داماد پادشاه افغانستان] از چه [طریق] زندگی می‌کند. نمی‌تواند سرباز زنش که باشد و از حقوقی که ما به پرنسس بلقیس [دختر پادشاه افغانستان] می‌دهیم توقعی بکند؟»

محمد ظاهر شاه آخرین پادشاه افغانستان بود که طی کودتای پسرعموی خود «داودخان» در سال ۱۳۵۲ از قدرت خلع شد. محمد ظاهر شاه در زمان کودتا ایتالیا بود و همانجا نیز ماند. «عَلَم» در خاطرات روز ۲۸ فروردین ۱۳۵۵ خود نوشت: «صبح شرفیاب شدم. به حمدالله شاهنشاه کاملاً سرحال بودند. عرض کردم پولی که ماهانه برای والاحضرت بلقیس حواله می‌کنیم ۲۵۰۰ دلار است. فرمودند پس از ۱۰۰۰ دلار هم علیحده به عنوان پولی توجیبی برای عبدالولی خان بفرست. عرض کردم، توقع خانه‌ای که خریده‌ایم و در آن جا زندگی می‌کنند هم دارند. فرمودند، خب اگر رفتنی از رم نشدند، چاره نیست، باید بدهیم و خواهیم داد!»

این موضوع درباره پادشاه سابق یونان نیز رخ داده است. در نامه‌ای از وزارت دربار پهلوی به هویدا نخست وزیر وقت آمده است:

    «حسب‌الامر مبارک شاهنشاه آریامهر از آبان ماه ۱۳۵۲ ماهیانه مبلغ ـ ۲۰،۰۰۰لیره و  ۲۰،۰۰۰ دلار برای پادشاه یونان حواله که جمع آن تا پایان سال ۱۳۵۲ طبق صورت ضمیمه بالغ بر ـ ۲۲،۶۰۰،۵۰۰ ریال گردیده است. خواهشمند است دستور فرمائید مبلغ فوق را چک در وجه امور مالی دربار شاهنشاهی صادر و ارسال فرمایید. خواهشمند است دستور فرمائید مبلغ فوق را چک در وجه امور مالی دربار شاهنشاهی صادر و ارسال فرمایند. ضمناً امر و مقرر فرمودند ماهیانه علاوه بر ده هزار دلاری که برای پادشاه سابق افغانستان حواله می‌گردد ده هزار دلار دیگر در اختیار امور مالی دربار شاهنشاهی بگذارند تا برای پادشاه سابق یونان حواله گردد و بعد از این هم مقرر فرمودند که به ماهیانه پادشاه سابق افغانستان مبلغ ۹۵۰ دلار اضافه گردد با این ترتیب در اجرای اوامر مطاع مبارک شاهنشاه آریامهر مقرر فرمایند همه ماهه هم ارز ۲۰۹۵۰ دلار به شرح فوق در اختیار امور مالی دربار شاهنشاهی گذارده شود تا به مصرف مقرر برسانند. ضمناً اوامر مبارک شاهنشاه آریامهر شرف صدور یافت که یک دستگاه اتومبیل از پادشاه سابق افغانستان به مبلغ ۸۰۵۶ دلار خریداری شد که ضمن نامه شماره ۴ ـ ۱۷۰/م به استحضار آن جناب رسید که مقرر فرمایند هم ارز ریالی آن به امور مالی دربار شاهنشاهی پرداخت گردد. این اتومبیل فعلاً در اختیار سفیر شاهنشاه آریامهر در رم است. علاوه بر این مقرر فرمودند که خانه‌ای در رم به مبلغ یک میلیون و نیم تومان برای ایشان خریداری که جزء مخارج سال ۱۳۵۳ خواهد آمد در پایان صورت ریز وجه ارسالی جهت پادشاه افغانستان برای استحضار آن جناب به ضمیمه ارسال می‌گردد.»

امه دربار پهلوی جهت اعطای حقوق ماهانه به پادشاه سابق افغانستان و یونان
خرید خانه برای پادشاه سابق افغانستان در پایتخت ایتالیا

«خسرو معتضد» تاریخ پژوه درباره دلایل سرنگونی رژیم پهلوی می‌گوید: «علت سقوط شاه خودش، دربار، خانواده و بریز و بپاش های بی حد و حصر او بود و هر کسی که از خارج می آمد به او پول می دادند. ایدی امین رییس دولت اوگاندا به ایران آمد و یک شب ماند صبح که می رفت ۲۰۰ میلیون دلار به او پول داد و یا به موبوتو سسکو رییس دولت کنگو نیز ۲۰۰ میلیون دلار پول دادند. شاه پول مملکت را به سومالی و افغانستان هدیه می داد و این کمک ها در حدی بود که رییس جمهور وقت افغانستان؛ محمد داوود می گفت ما نمی توانیم یک میلیارد دلار را پس بدهیم به ما کمک نکنید.»

معتضد در نمونه دیگر گفت که شاه می‌خواست به سنگال پول بدهد، سنگالی‌ها گفتند که به پول احتیاجی نداریم ولی شاه گفت من در سنگال می‌خواهم یک شهر یک میلیارد دلاری بسازم! شاه در اقدامی دیگر ۵۰۰ میلیون دلار به ونیز ایتالیا کمک کرد تا زیر آب نرود! یک میلیارد دلار به لندن کمک کرد تا فاضلاب آنجا اصلاح شود در حالی که مردم ایران به آب لوله کشی دسترسی نداشتند.
پاکستان از جمله موارد حاتم بخشی شاه پهلوی بود. این پول پاشی شامل تخفیف ویژه فروش نفت و بعضا مجانی آن، کمک مالی ایران به شکل کمک نقدی بلاعوض(!) و وام بدون بهره به این کشور برای سرکوب شورش بلوچستان، تحویل مجانی تسلیحاتی نظیر هواپیمای C-۱۳۰، جنگنده و تانک M-۴۷ از مهم‌ترین حاتم بخشی شاه به اسلام آباد بود.

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شیراز، وام ۳ میلیاردی به ایتالیا، وام ۲ میلیاردی برای راکتور اتمی فرانسه، کمک ۱/۲ میلیاردی به شهرک‌های صنعتی انگلیس، کمک ۲ میلیارد دلاری به افغانستان، کمک ۲ میلیارد دلاری برای نوسازی کانال سوئز مصر، کمک ۲ میلیاردی برای شبکه فاضلاب لندن، کمک ۲۵۰ میلیون دلاری به پاکستان، کمک ۲۵۰ میلیون دلاری به هند، کمک ۱۰۰ میلیون دلاری به بنگلادش از جمله پول پاشی پهلوی از جیب ملت بود.

لازم به ذکر است که ارزش دلار در دهه ۷۰ میلادی (۵۰ شمسی) برابر با سال ۲۰۲۳ میلادی نیست. با استفاده از شاخص تبدیل «CPI Inflation Calculator» در سایت «in2013dollars»، به عنوان مثال، ۱ میلیارد دلار در سال ۱۹۷۰ میلادی معادل ۷/۸۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ میلادی است.

شاه در مصاحبه‌ای با NBC آمریکا پس از آغاز درآمد نفتی دهه ۵۰ شمسی صراحتاً اعلام کرد که معادل ۷% از کل اقتصاد ایران را در قالب وام و کمک به کشورهای خارجی اعطا کرده است! محمدرضا پهلوی گفت:

    «ما بخشی از نیاز نفت هندوستان را با قیمت کمتر دنبال می‌کنیم، ما فقط قسمتی از بهای نفت را از آن‌ها می‌گیریم و مابقی را طی اقساط چندین ساله به ما باز پرداخت می‌شود. کمک‌ها به هندوستان بالغ بر یک میلیارد دلار خواهد شد و به پاکستان نیز به همین میزان کمک می‌کنیم.  به مصر و چندین کشور خاورمیانه نیز به همین ترتیب کمک می‌کنیم، حتی اعتبارهایی تا مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار برای احداث کارخانه کود شیمیایی به اندونزی دادیم. به بسیاری از کشورهای آفریقایی نیز کمک می‌کنیم. در سال اول اتفاق غیرمنتظره‌ای در درآمد افتاد. فکر می‌کنم برای اولین بار در تاریخ جهان ما تا ۷% تولید ناخالص ملی خود را به صورت کمک بلاعوض و وام به کشورهای خارجی و حتی کشورهای پیشرفته جهان مانند انگلستان و فرانسه دادیم.»

موارد مذکور غیر از هزینه‌های نظامی و منطقه‌ای تحت عنوان ژاندارمی ادعایی است. اکنون، بقایای همان رژیم در رسانه‌های خود نظیر منوتو، حضور غیرقابل اجتناب ایران در نبردهای منطقه‌ای غرب آسیا را تحت عنوان «ریختن پول کشور در جیب عرب‌ها» پوشش می‌دهند.