گروه اقتصادی -تامین خوراک صنایع معدنی در سال های آینده با قیمت مناسب و در زمان کوتاه و هزینه کمتر، نه تنها به تامین مالی سرمایه گذاری ها در سال های آینده برای تکمیل طرح های نیمه تمام، زنجیره ارزش و تولید محصولات با قیمت بالاتر و کاهش خام فروشی، کمک می کند و جایگاه صنایع معدنی ایران در بازار جهانی را تقویت خواهد کرد. بلکه اطمینان صنایع به تامین مواد اولیه را جلب کرده و به رشد صنایع با ارزش افزوده بالاتر و کاهش خام فروشی کمک می کند و صنایع به تدریج به سمتی حرکت می کنند که آنچه در کشور تولید می شود را به ارزش افزوده صنعتی تبدیل کنند و از خام فروشی آن جلوگیری شود.

به گزارش بولتن نیوز، دولت نیز برای کاهش مشکلات خود و اقتصاد ایران، به افزایش نقش این صنعت در صادرات،  بورس و بازار سهام، تامین نیازصنایع پایین دستی و تحولات بزرگ صنعتی مرتبط با صنایع معدنی نیاز دارد و برای حفظ این رابطه دو طرفه بین دولت و صنایع معدنی، باید اقدامی اساسی در جهت کاهش هزینه های تولید صنایع معدنی صورت گیرد.

در ماه های اخیر، دلایل متعددی برای ضرورت اصلاح  هزینه مواد اولیه و قیمت خوراک مطرح شده که مهمترین آنها، تامین مالی مورد نیاز صنایع معدنی، جهت ارتقای قدرت رقابتی و جایگاه ایران در بازار جهانی طی یک دهه آینده و رضایت سهامداران است. اکنون این پرسش مطرح است که برنامه دولت در مسیر آینده نگری و بهبود جایگاه صنایع معدنی در بازار جهانی و افزایش صادرات، و رضایت سهامداران در بورس چیست؟

بررسی عملکرد متولیان و مدیران بخش معدن و صنایع معدنی کشور در آستانه 1402 یک ضرورت است

برخی صاحب نظران این پرسش را مطرح کرده اند که دولت سیزدهم، چه برنامه ای برای رفع دغدغه نگین صادرات کشور دارد تا میزان صادرات صنایع معدنی افزایش یابد و در شرایط کنونی به تامین نیازهای کشور در شرایط فشار تحریم ها کمک کند؟ زیرا دولت  نیز به افزایش نقش این صنعت در صادرات، صنعت، بورس و بازار سهام، تامین نیازصنایع پایین دستی و تحولات بزرگ صنعتی مرتبط با صنایع معدنی نیاز دارد و برای حفظ این رابطه دو طرفه بین دولت و صنایع معدنی، باید اقدامی اساسی در جهت کاهش هزینه های تولید صنایع معدنی صورت گیرد.

در نتیجه  دولت، علاوه بر توسعه  معادن کشور، آزادسازی پهنه های معدنی و افزایش اکتشاف و استخراج، باید اصلاح قیمت خوراک  و مواد اولیه را به عنوان یک ضرورت همه جانبه برای همه بخش های اقتصاد ایران انجام دهد.

چرا در نقاط مختلف کشور مجتمع ایجاد شده و چرا همه مجتمع ها در مناطق ویژه ایجاد نشده است؟ آیا تعداد بالای مجوزهای تولید در یک دوره درست بوده است یا نه؟ اکنون برای تبدیل محصولات پایه ای فولاد و غیر فولادی به محصولات با ارزش افزوده بیشتر، تکمیل زنجیره ارزش، چه برنامه ها و سرمایه گذاری هایی در دستور کار قرار دارد؟

براین اساس، مدیریت بازار صنایع معدنی و تأمین خوراک و بازار مصرف داخلی و خارجی موضوعی است که به دغدغه تولید کنندگان و سرمایه گذاران تبدیل شده است.

اکنون باید دید که شرکت های بزرگ صنایع معدنی، تولیدکنندگان، دولت و متولیان این صنعت و هلدینگ های بزرگ صنایع معدنی چه برنامه ای برای تکمیل زنجیره ارزش و کاهش خام‌فروشی و حرکت به سمت صنایع پایین‌دستی، و مدیریت تقاضای محصولات در داخل کشور و کشورهای همسایه دارند؟ تا از این طریق، آینده این همه شرکت صنایع معدنی پراکنده در کشور و محصولات تولیدی آنها و همچنین رشد هزینه های تولید آنها مدیریت شود و بحران مجوزهای بی حساب و کتاب در برخی صنایع مانند صنایع غذایی، در بخشی از صنایع معدنی تکرار نشود.

ایران برای رشد تنوع محصولات معدنی و صنعتی در بازار جهانی چه برنامه ای دارد ؟

سرمایه گذاری کشورهای صنعتی در تولید آلیاژهای سبک و ورق های خاص، لیتیوم و آلومینیوم در کنار صنایع فولاد روبه افزایش است و سوال این است که ایران برای رشد تنوع محصولات معدنی در بازار جهانی چه برنامه ای دارد ؟ در کنار تولید فولاد، برای تقاضای روبه رشد کدام محصولات آماده می شویم؟ زیرا بازار جهانی علاوه بر فولاد، تقاضای زیادی برای پتروشیمی، آلیاژها و محصولات متنوع خواهد داشت

پیش بینی تحلیلگران در رسانه های معتبر جهان حکایت از رشد بالای تولید محصولات کامپوزیت و سبک، آلومینیوم، آلیاژهای مختلف در 10 سال آینده دارد و اگرچه فولاد همچنان یکی از مواد اولیه اصلی صنایع معدنی است اما به دلایل مختلف از جمله استفاده از محصولات پتروشیمی و رشد آلومینیوم و... تولید فولاد در کشورهایی مانند چین از 800 میلیون تن سالانه به 560 میلیون تن و کمتر ازآن کاهش خواهد یافت. اما قیمت فولاد همچنان روند افزایشی بین 5 تا 10 درصد خواهد داشت.

صنایع معدنی کشور در 1402 به‌دنبال تنوع، تکمیل زنجیره ارزش و اطمینان در تأمین خوراک و مواد اولیه معدنی

بازار جهانی در آینده به دنبال کالاهای با ارزش بالاتر است. به عنوان مثال با رشد صنایع صوتی و تصویری و گوشی های موبایل و رشد صنایع باطری موبایل و خودروهای الکترونیکی، معادن لیتیوم مورد توجه قرار گرفته و جا دارد که معادن لیتیوم ایران نیز به سرعت به بازدهی و بهره برداری برسد و با نفوذ در بازارهای جهانی مواد اولیه، مواد میانی و کالاهای نهایی صنایع لیتیوم و باطری های موبایل و خودروها را تامین کند و سهم ایران را در این بازارها رشد دهد

اگرچه صنایع معدنی از مزیت های بسیاری برای افزایش قدرت رقابتی تولید، صادرات و حضور در بازار جهانی، برخوردار است. اما متناسب با این مزیت ها از جمله ذخایر عظیم معدنی، نفت وگاز و بازارهای مختلف،  باید تحولات  بازار جهانی نیز پیگیری شود و ضمن ایجاد اطمینان در تهیه مواد اولیه، افزایش تولید مواد معدنی، آزادسازی پهنه های معدنی کشور، برای تکمیل زنجیره ارزش و تولید کالاهایی با ارزش افزوده بالاتر و محصولات نهایی با ارزش افزوده بالاتر و مورد استقبال بازار جهانی نیز برنامه ریزی شود.

بازار جهانی در آینده به دنبال کالاهای با ارزش بالاتر است. به عنوان مثال با رشد صنایع صوتی و تصویری و گوشی های موبایل و رشد صنایع باطری موبایل و خودروهای الکترونیکی، معادن لیتیوم مورد توجه قرار گرفته و جا دارد که معادن لیتیوم ایران نیز به سرعت به بازدهی و بهره برداری برسد و با نفوذ در بازارهای جهانی مواد اولیه، مواد میانی و کالاهای نهایی صنایع لیتیوم و باطری های موبایل و خودروها را تامین کند و سهم ایران را در این بازارها رشد دهد.

در سال های آِینده که تولید جهانی افزایش خواهد یافت. مجتمع های معدنی در سراسر جهان انواع محصولات با فناوری های جدید و ارزش افزوده بالا را عرضه می کنند، ایران نیز باید متناسب با این تحولات، برای تولید رقابتی، سرمایه گذاری کند و از حالا باید با تامین مالی مورد نیاز، زنجیره های ارزش را تکمیل نماید و نباید تنها به دنبال تولید مواد اولیه و خام فروشی محصولات سنتی و قدیمی بازارمعدن باشیم.  

 اگرچه برخورداری از ذخایر عظیم معدن و گاز و نفت در کشور، موقعیت ویژه بین المللی در خلیج فارس و دریای عمان، به ما کمک خواهد کرد که مشکلات کمتری در صادرات معدنی ها شاهد باشیم. اما احتمالایجاد مشکل در برخی شرکت ها که ارزش افزوده و ظرفیت پایین و فناوری قدیمی دارند، وجود دارد، و از حالا باید آماده مواجه شدن با بحران تقاضای برخی محصولات باشیم.

همچنین رشد هزینه تمام شده تولید، نبود بهره وری و کارایی و ضعف مدیریت در برخی شرکت ها،  می تواند برخی شرکت ها را در بازار رقابتی و قیمت های جهانی با مشکل مواجه کند. برخی شرکت ها به دلیل قیمت های پایین تر خوراک در گذشته، نسبت سود و عملکرد مدیریتی و بهره وری بهتری داشته اند. اما اکنون و احتمالا در سال های آینده با رشد هزینه های مالی، تولید، خوراک و یوتیلیتی و... ممکن است که دیگر کارایی گذشته را نشان ندهند.

براین اساس، اولا دولت باید نسبت به اصلاح قیمت سوخت، گاز، مواد اولیه و خوراک اقدام نماید و برای افزایش تولید مواد معدنی و محصولات نهایی برنامه ریزی کند تا هم شرکت های معدنی و هم بورس و بازار سرمایه و سهام وضعیت بهتری پیدا کنند و دوم این که شرکت های معدنی، فرصت کافی و درآمد بهتری برای تکمیل زنجیره های ارزش و طرح های خود، توسعه فازها، و رقابتی کردن تولید داشته باشند تا در سال های آینده به جای خام فروشی و مواد اولیه، محصولات با ارزش افزوده بالاتر را در بازار عرضه نمایند. لذا شرکت های بزرگ و پر بازده باید شرکت های کوچک را حمایت کنند.

 گفته می شود که دولت سیزدهم، برای حمایت از صنایع معدنی برنامه دارد و به دلیل حمایت معدنی ها از بازار ارز و کنترل بازار و قیمت دلار از طریق پذیرش فروش ارز توافقی،  نوعی همکاری مطلوب بین دولت و معدنی ها ایجاد شده است. از این رو، لازم است که دولت برای حمایت از نگین صنایع و اقتصاد کشور که اکنون بار اصلی صادرات، درآمد ارزی و تامین نیازهای ارزی کشور و صنایع پایین دستی را به دوش می کشد، اقدامی اساسی انجام دهد و نسبت به اصلاح فرمول تعیین قیمت  سوخت و خوراک معدنی ها اقدام مناسب را انجام دهد تا چند تیر را همزمان به هدف بزند. مهمترین هدف این طرح، می تواند حمایت از صنایع معدنی در آینده بازارجهانی باشد و در شرایطی که تولید محصولات معدنی تا 2030 افزایش می یابد، محصولات و قیمت های محصولات معدنی ایران، با ارزش افزوده بالاتر و قابل رقابت با بازار جهانی باشد.

سهم معدنی‌ها از گاز طبیعی، مواد اولیه، سنگ آهن و مواد معدنی قابل توجه است و هرسال به مقدار آن افزوده می‌شود. اما لازم است که مصرف داخلی خانه ها و بخش تجاری کاهش یابد تا سهم بیشتری برای معدنی ها باقی بماند و به ارزش افزوده بیشتری تبدیل شود و به درآمد و صادرات ایران کمک کند.در نتیجه قیمت گاز و سوخت و مواد اولیه مصرفی باید به صورت پلکانی رشد کند تا بتواند از این برنامه توسعه ای حمایت کند.