سفر معنادار امیرعبداللهیان به مسکو

هادی محمدی – در حالی که این روزها مذاکرات وین متوقف شده و به قول مسئولان ایرانی در دوران تنفس به سر می بریم که البته به گفته خطیب زاده چندان طولانی نخواهد بود، همچنان موضوع درخواست تضمین روسیه از جمله موضوعاتی است که مسئولان غربی و آمریکایی سعی دارند آن را مشکل اصلی توقف مذاکرات معرفی کنند. در چنین شرایطی امروز حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه کشورمان به مسکو رفت تا ضمن دیدار با مقامات روس، آخرین وضعیت مذاکرات را نیز مرور کند. روز گذشته پایگاه خبری نورنیوز، رسانه نزدیک به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در تحلیلی در خصوص سفر امیرعبداللهیان به روسیه نوشت: روسیه در مذاکرات وین نقشی سازنده و تسهیل گر برای عبور طرف ها از موضوعات پرچالش و همچنین در این مسیر همکاری و رایزنی موثری با هیئت مذاکره کننده ایرانی داشته است. اکنون مذاکرات وین به دلیل تعلل واشنگتن در اتخاذ تصمیمات سیاسی ضروری به آهستگی پیش می رود و تاثیر واقعی عوامل دیگر در شتاب گرفتن مذاکرات تقریبا صفر است. سفر حسین امیر عبداللهیان به مسکو و رایزنی مقامات دو کشور می تواند شرایطی را فراهم کند که ضمن خنثی شدن فرافکنی و عملیات روانی آمریکا در مقصر معرفی کردن طرف های دیگر در ایجاد شرایط موجود، زمینه لازم برای انجام وظایف و تکالیف آمریکا در فرایند مذاکرات وین مهیا شود. همچنین علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در توییت مهمی که به نظر می رسد چکیده موضع ایران در خصوص ادامه یا توقف مذاکرات وین باشد، نوشت: همه ارکان کشور فارغ از فضاسازی‌های هدفمند داخلی و خارجی صرفا برای حفظ و ارتقای منافع ملی تلاش می‌کنند. تا زمان تامین مطالبات قانونی و منطقی خود و دستیابی به «توافق قوی» در مذاکرات می مانیم.

امیرعلی ابوالفتح - وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت، اگر کرملین از خواسته ‌های لحظه آخری خود در قبال مذاکرات وین عقب ‌نشینی نکند، واشنگتن تلاش می‌کند به توافقی جایگزین دست یابد که روسیه را مستثنا کند اما برجام بدون روسیه برای ایران منافعی ندارد، همان طور که برجام بدون آمریکا برای ایران منفعتی نداشت. 

چرا؟ 1 – به لحاظ قانونی، امکان اخراج هیچ عضو برجام وجود ندارد و برجام بدون روسیه یعنی نوشتن متن جدیدی که فقط آمریکا، فرانسه، آلمان، بریتانیا، چین و ایران به همراه نماینده اتحادیه اروپا، آن را تایید  می کنند. 2 – نوشتن متن جدید به جای متن برجام چند مخاطره دارد:الف) زمان بر است.ب) زمینه را برای تغییر در جداول زمانی محدودیت های ایران موسوم به «غروب برجام» فراهم می کند.ج) تضمینی نیست که مزایای ایران از توافق جدید، بیش از برجام کنونی باشد.د) امکان پیوند خوردن توافق جدید به یک قطعنامه شورای امنیت - مانند قطعنامه 2231 شورای امنیت که برجام را تایید کرد- با توجه به حق وتوی روسیه، تقریبا غیرممکن است. 3– توافق احتمالی غرب با ایران برای کنار گذاشتن روسیه از برجام، دیگر بخش های برنامه هسته ای ایران، نظیر نیروگاه اتمی بوشهر و سوخت مورد نیاز آن را در معرض خطر قرار می دهد.  4 – روسیه در برجام به عنوان مبادله کننده اورانیوم غنی شده مازاد ایران با کیک زرد تعیین شده است. بدون حضور روسیه در برجام، این مبادله در ابهام قرار می گیرد. 5– هر توافقی میان ایران و غرب بر سر برجام، عمری کوتاه خواهد داشت زیرا با بازگشت جمهوری خواهان به قدرت، برجام یا توافق های تکمیلی آن، بار دیگر از سوی دولت آمریکا نقض یا بی اثر می شود. 6– مشکل ایجاد شده بر سر روند مذاکرات وین، همگی به موضع جدید روسیه مربوط نیست و حتی با کنار گذاشتن روسیه از مذاکرات، آمریکایی ها همچنان اصرار خواهند داشت که تمامی تحریم های اعمال شده بعد از 8 مه 2018 را تعلیق نکنند. 7– ایران بارها اعلام کرده است که «برجام نه یک کلمه بیشتر و نه یک کلمه کمتر»؛ از این رو، کنار گذاشتن هر عضوی از برجام – حتی آمریکا – به منزله تغییر در محتوای برجام است؛ رخدادی که ایران طی چند سال اخیر همواره با آن مخالفت کرده است.  

هادی محمدی – آخرین نشست خبری سخنگوی وزارت امور خارجه در سال 1400 و قرن چهاردهم شمسی در حالی روز گذشته برگزار شد که خبرنگاران حوزه سیاست خارجی بیشترین سوالات خود را به موضوعات مذاکرات وین و حمله موشکی سپاه به مقر موساد در کردستان عراق اختصاص دادند . در این میان بحث پیشنهاد تضمین های برجامی مسکو و توقف موقت مذاکرات وین یکی از موضوعات مورد پرسش خبرنگاران بود که خطیب زاده با  تاکید بر این که مسائل کلیدی و محدود باقی مانده که باید در واشنگتن تصمیمات مربوط به آن اتخاذ شود، افزود :  آن چه که درباره درخواست روسیه مطرح می‌شود به صورت رسمی، علنی و شفاف گفته شده است و ما نیز آن را دریافت کرده‌ایم،این موضوع باید در کمیسیون مشترک برجام بحث و گفت‌وگو شود .وی ادامه داد  : مذاکره‌کنندگان ارشد در تماس هستند و در ادامه این رایزنی‌ها فردا(امروز سه شنبه ) آقای امیرعبداللهیان راهی مسکو می‌شوند و ان شاءا... این رایزنی‌ها ادامه خواهد داشت. نکات مهم این نشست خبری را به گزارش خراسان در ادامه می خوانید .

*علت لغو مذاکره تهران و ریاض در بغداد : تاریخی توسط دوستان ما در عراق برای انجام دور پنجم گفت‌وگوها بین ایران و عربستان اعلام شده بود. من هفته قبل هم اعلام کردم که رفت و برگشت‌هایی برای اعلام یک تاریخ وجود داشته اما همزمان اعلام کردم و می‌توانم بگویم که این تاریخ قطعی نیست. به محض این که این تاریخ قطعی شود و دو طرف درباره تاریخی توافق کنند این موضوع اعلام خواهد شد.

*آخرین وضعیت مذاکرات وین :  آن چه که در وین امروز با بازگشت هیئت ها به پایتخت‌های خود انجام شده یک تنفس و توقف کوتاه است. برخی البته از لفظ بن بست و اتمام مذاکرات نام بردند که من در این ارتباط توضیح دادم. این تنفسی است که به درخواست هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام انجام شده است.

*‌ فرو کاستن آن چه که در وین اتفاق می‌افتد به یک یا دو عامل، روشن کننده وضعیت نیست. ما اکنون در نقطه اعلام توافق قرار نداریم آن هم به این دلیل که برخی مسائل کلیدی و محدود باقی مانده که باید در واشنگتن تصمیمات مربوط به آن اتخاذ شود، به محض اتخاذ تصمیمات لازم در واشنگتن در نقطه‌ای هستیم که به وین برگردیم و توافق نهایی را صورت دهیم. اکنون منتظر شنیدن پاسخ آمریکا هستیم. البته رایزنی‌ها در سطوح مختلف ادامه دارد.

* مذاکره‌کنندگان ارشد در تماس هستند و در ادامه این رایزنی‌ها فردا آقای امیرعبداللهیان راهی مسکو می‌شوند و ان شاءا... این رایزنی‌ها ادامه خواهد داشت.

* من الان نمی‌توانم تاریخی برای بازگشت هیئت‌ها به وین بگویم چرا که تاریخ را آقای بورل و مورا اعلام می‌کنند. ما این آمادگی را داریم که اگر همین امروز آمریکا به مباحث باقی مانده در این مذاکرات پاسخ دهد فردا به وین برگردیم.‌ برداشت و پیش‌بینی من این است که این توقف طولانی نخواهد بود.

* ما امیدواریم که پیام گرفته شده باشد. ما به صورت سیاسی، دیپلماتیک و غیراعلامی نیز قبلا پیام‌هایی را برای عراق فرستاده بودیم ولی در نقطه‌ای قرار گرفتیم که به این پیام‌ها بی‌توجهی می‌شد و امنیت مرزهای ما خدشه‌دار شده بود.

*درخصوص  اظهارات آمریکایی ها که اگر روسیه درخواستش را پس نگیرد از برجام خارج می شود : آمریکا باید اول برادری خود را ثابت کند و بعد ادعای ارث و میراث کند. آمریکا خود عضو برجام نیست که بخواهد درباره برجام، چگونگی برجام و اعضای برجام تصمیم بگیرد. بهتر است اول عضو متعهد برجام شود و بعد در خصوص اعضای دیگر صحبت کند.آمریکا می‌داند اگر درخواستی بدهد همیشه به صورت غیرمستقیم به کمیسیون مشترک می‌آید و معمولا آن جا بحث می‌شود.

* آقای امیرعبداللهیان ابتدا عازم روسیه خواهند شد و بعد عازم تعدادی از کشورهای منطقه در حوزه شامات خواهند بود. ایشان چند سفر منطقه‌ای دیگر نیز در دستور کار دارند. ما دعوت برای شرکت در نشست سازمان همکاری‌های اسلامی در پاکستان را نیز داریم.

*درخصوص  پیش شرط های طرف روسی در مذاکرات وی و نقش این کشور در توقف مذاکرات گفت:‌ ما طرف ثالثی در برجام نداریم. چهار کشور عضو برجام هستند. به علاوه ایران،‌ کمیسیون مشترک برجام هم با حضور تمامی اعضا شکل می‌گیرد. همان طور که پیش از این نیز اعلام کرده‌ایم آن چه موضوع مذاکره بوده تعهدات آمریکا بوده است. اگر در نقطه توافق قرار بگیریم این موضوع را با صدای رسا و شفاف به ملت ایران بیان می‌کنیم و همان طور که پیش از این گفتم موضوعات و مباحث باقی مانده بین ما و آمریکا نیازمند تصمیمات سیاسی در واشنگتن است که هنوز این تصمیمات به ما اعلام نشده و اگر اعلام شود به وین برمی‌گردیم.

*‌ آن چه که درباره درخواست روسیه مطرح می‌شود به صورت رسمی، علنی و شفاف گفته شده است و ما نیز آن را دریافت کرده‌ایم. این موضوع باید در کمیسیون مشترک برجام بحث و گفت‌وگو شود مانند درخواست‌های درست و غلطی که پیش از این نیز توسط برخی از طرف‌های برجامی مطرح شده و در کمیسیون مشترک برجام مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از این درخواست‌ها تعدیل و برخی رد شده است. رویکرد روسیه و چین تا به امروز در مذاکرات سازنده بوده و در بین مذاکره‌کنندگان در وین در 11 ماه گذشته نزدیک‌ترین و حمایت‌گونه‌ترین بوده است و ما اطمینان داریم این مسیر تا پایان ادامه می یابد.

* آخرین گام‌ها همیشه سخت است. همه موضوعات در سبد آمریکاست و اگر امروز پاسخ مناسب بدهد و تصمیمات سیاسی درباره مسائل باقی مانده که کلیدی هستند بگیرد، هیئت‌ها فردا می‌توانند به وین برگردند.‌ مقامات روسیه در گفت‌وگوهای خصوصی و در کمیسیون مشترک به این موضوع اشاره کرده‌اند که مانع هیچ توافق خوبی نمی‌شوند. اجازه ندهیم روایت‌های دیگر این وضعیت را به گونه‌ای دیگر تصویر کند...