بازیِ انصراف
گروه فرهنگی - میلاد نجفی: دو روز پیش و کمی پس از اعلام رسمی اعضای هیأت‌داوران چهلمین جشنواره فیلم فجر، پولاد کیمیایی، بازیگر و سپس مسعود کیمیایی، کارگردان فیلم «خائن‌کشی» در بیانیه‌هایی مجزا از حضور و رقابت در جشنواره فیلم فجر انصراف دادند.
به گزارش بولتن نیوز، به نقل از صبح نو، این اتفاق باعث سروصدای زیادی بین اهالی رسانه شد. باتوجه به سبقه کیمیایی در این اقدام و همچنین مجموعه مسائل دیگر، غالب واکنش‌ها سمت‌وسویی انتقادی نسبت به کارگردان «قیصر» داشت. آنچه از محتوای بیانیه پدر و پسر برمی‌آمد به‌خوبی بیانگر علت این تصمیم بود. این تصمیم معطوف به حواشی و اختلافات آن‌ها با شهاب حسینی در جشنواره دوسال پیش بود. بااین‌حال برخی معتقدند که این تصمیم را نباید محدود به این مساله دانست و آن را کلان‌تر نگاه کرد؛ اقدامی که شاید در نگاه اول یک تصمیم و اختیار شخصی باشد اما در نگاهی عمیق‌تر در مقابل مهم‌ترین رویداد فرهنگی کشور است و حرمتی که نگه داشته نمی‌شود.
در این گزارش قرار نیست کارنامه متنوع مسعود کیمیایی را بررسی کنیم. جایگاه دیروز و امروز او در سینمای ایران کاملا مشخص و محترم است. در این گزارش، صرفا به حواشی مرتبط به او اشاره می‌کنیم. ظاهرا ماجرا دوسال پیش و در همین ایام آغاز شد.
در آستانه سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر، مسعود کیمیایی، فیلمنامه‌نویس و کارگردان، با انتشار ویدیویی اعلام کرد که از حضور در این دوره جشنواره فیلم فجر انصراف خواهد داد. کیمیایی عنوان کرده است که «من امسال فیلمی ساختم به نام «خون شد» که در جشنواره فجر هست. من هیچ‌وقت اهل جشنواره نبودم و سمت‌وسویم همیشه مردم هستند و نگاه می‌کنم می‌بینیم که مردم روزگار سختی را می‌گذرانند و روزی نیست که خبرهای بد نشنویم. دلم نمی‌خواهد فیلمم در جشنواره فجر نشان داده بشود به‌دلیل تسلیتی که به این همه آدم دارم. مردمی که مسافر بودند.»
اما مدتی بعد و با آغاز جشنواره فجر، اتفاق جالب رخ داد. شهاب حسینی در بخشی از نشست خبری پس از نمایش فیلم «شین» به موضوعاتی پرداخت که در چند وقت اخیر برای او خبرساز بوده‌اند. او که از ابتدا علیه تحریم جشنواره فیلم فجر موضع گرفته بود، این‌بار انتقادات تندی را مطرح کرد که مخاطبش کسی غیر از مسعود کیمیایی نیست. او بدون نام بردن از کارگردان «خون شد»، گفت: «جشنواره فیلم فجر مثل هر فستیوال دیگری در دنیا یک امکان است.
من کاری به فیلمسازان خیلی پرسابقه یا پیشکسوت ندارم. من با فیلمسازان جوانی کار دارم که قرار است پتانسیل و داشته‌های آینده این کشور باشند. من نمی‌توانم ساکت بنشینم که استاد پیشکسوت سینما که سال‌هاست روند کاری‌اش پیش چشم تماشاگر مشخص است و هر ساله تماشاگر برخورد ناراحت‌کننده‌ای با فیلم‌های ایشان دارد، می‌آید و امسال هم فیلمی را می‌سازد که مطمئن است برخورد بدی با فیلمش اتفاق می‌افتد و بنابراین می‌آید و آن روغن ریخته را اصطلاحا نذر امامزاده می‌کند و سنگ‌بنایی را می‌گذارد که نتیجه‌اش جز نفاق، تفرقه و نفرت‌پراکنی چیز دیگری نیست.
بقیه را در یک آمپاس اخلاقی قرار می‌دهد. کسانی که با یک دنیا عشق، امید و آرزو آمده‌اند فیلمی را ساخته‌اند که قرار است با آن آینده خودشان و سرزمین‌شان را رقم بزنند. این بی‌انصافی است که آدم اینقدر خودخواه باشد که طوری حرف بزند که ملاحظه هیچ‌کس دیگری را در آن نکند.» بازیگر «آن شب» در ادامه گفت: «اگر ۱۷۶عزیز را در سانحه از دست دادیم و این اتفاق وحشتناک رخ داده است. اینکه حالا نوک پیکان‌مان را سمت یک‌سری نخبه دیگر بگیریم و امید و آرزوی آن‌ها را هم ساقط کنیم، شد راه‌حل؟!»
چند روز بعد و در حاشیه نشست خبری فیلم «خون شد» و درحالی‌که مسعود کیمیایی در این مراسم حضور نداشت، جواد نوروزبیگی، تهیه‌کننده این فیلم به صحبت‌های حسینی واکنش نشان داد. نوروزبیگی تاکید کرد: «اگر عزیزی اینجا می‌آید و بزرگ سینما را تخریب می‌کند، به نظرم شما خبرنگاران هم کوتاه آمده‌اید. من تهیه‌کننده این فیلم هستم و پای آن می‌ایستم اما این وسط آقای کیمیایی نباید تخریب شود. آقای کیمیایی آزرده است و دیشب داشتند تصمیم می‌گرفتند که بیایند اما همین ویدیوهای آقای حسینی که پخش شد، ساعت یک شب به من زنگ زدند و گفتند با این وضعیت من بیایم؟ ببین چه کسی این وضعیت را به وجود آورده که کیمیایی را تخریب کند؟ من چطور به چنین مراسمی بیایم؟»
بیانیه کیمیایی‌ها
اما پس از حدود دو سال از حواشی به‌وجودآمده و درحالی‌که «خائن‌کشی» برای حضور در جشنواره معرفی شده بود، ناگهان پس از معرفی اعضای هیأت داوران جشنواره، کیمیایی‌ها تصمیم عجیبی گرفتند. ابتدا پولاد وارد معرکه شد. پولاد کیمیایی با انتشار یادداشت کوتاهی از حضور در جشنواره فیلم فجر انصراف داد. متن منتشرشده ازسوی پولاد کیمیایی به‌صورت تلویحی حاوی این مساله است که انصراف او به‌خاطر حضور شهاب حسینی در هیأت داوران بخش سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر است. پولاد کیمیایی نوشت: وقتی حقیقت آزاد نیست، آزادی حقیقت ندارد. قضاوت‌های بزرگ کار آدم‌های کوچک نیست. من پولاد کیمیایی، فرزند گیتی پاشایی و مسعود کیمیایی، بازیگر سینما و کارگردان با افتخار انصراف خود را از شرکت در جشنواره فیلم فجر اعلام می‌کنم.
کمی پس از پسر، پدر هم واکنش نشان داد. مسعود کیمیایی، کارگردان فیلم سینمایی «خائن‌کشی» در واکنش به حضور شهاب حسینی در هیأت داوران از جشنواره فجر انصراف داد. مسعود کیمیایی که با فیلم «خائن‌کشی» در چهلمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد، با انتشار بیانیه‌ای از این رویداد انصراف داد. در نامه او آمده است: «به نام خدا، درود سرزمین کهن ایران، درود به مردم قدرندیده و هنرمندان؛ با احترام، به هنرمندان و زحمت‌کشیدگان فیلم «خائن‌کشی»، با موضوع ملی شدن صنعت نفت ایران و مقوله قرضه ملی به‌وسیله دکتر محمد مصدق در سال‌های ۱۳۳۰ که با مردم انجام شد، این دوست در 81سالگی برای قضاوت شدن در سینما خودم را کنار می‌بینم و به این خط و نوشته از قضاوت بیرون می‌آیم. دیگر هنرمندان فیلم خائن‌کشی به جای خود می‌مانند. در این سن بسیار زحمت کشیده، برای قضاوت شدن درباره فیلمی به مفهوم آزادی نفت، ایران، مقوله نفت، انگلیس و دکتر محمد مصدق تردید بسیار دارم. عدالت همیشه نگران قضاوت است. مسعود کیمیایی»
مهندسی رفتار کیمیایی
در جایگاه چشمگیر مسعود کیمیایی و تاثیرش در سینمای ایران شکی نیست. او فیلم‌های مشهوری در سینمای ایران ساخته که موافق و مخالف را وادار به برخوردی محترمانه کرده است. او «قیصر»، «سفرسنگ» و «سرب» را ساخته که هرکدام برای سنگین کردن وزن کارنامه حرفه‌ای یک فیلمساز کافی است اما... مسعود کیمیایی در 80سالگی و پس از چند دهه فعالیت مستمر در سینمای ایران، امروز که نه، در دهه اخیر چه کارنامه‌ای از خودش برجای گذاشته است؟ «متروپل»، «قاتل اهلی» و «خون شد» سه فیلم آخر استاد تا قبل از «خائن‌کشی» است. کافی است که این سه فیلم را دیده باشید یا حداقل واکنش منتقدان به آن‌ها را مرور کنید. اینکه آیا دوره حرفه‌ای کیمیایی تمام شده یا نه را به اختیار خودش و البته مخاطبانش می‌سپاریم اما خروجی آثار او در بیش از یک دهه اخیر به‌خوبی گویای وضعیت است. پربی‌راه نیست که بخشی از رفتارهای فرامتنی کیمیایی را در قالب این وضعیت حرفه‌ای تحلیل کنیم. رفتاری که به نظر می‌رسد ازسوی برخی اطرافیان مدیریت شده و کارگردان «گوزن‌ها» به سمتی رفته که در شأن این معلم سینما و از طرفی جایگاه مهم‌ترین رویداد فرهنگی کشور، یعنی جشنواره فیلم فجر نیست؛ جشنواره‌ای که به‌عنوان جشن سالانه سینمای ایران است و در این 40دوره تاکنون منجر به معرفی ده‌ها فیلم و فیلمساز و شور و اشتیاق میلیون‌ها مخاطب شده است. کیمیایی محترم است اما جشنواره هم حرمت دارد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
