پیش بینی سود ، تیر خلاصی بر پیکر بی جان بازار سرمایه

گروه اقتصادی: عضو هیئت رئیسه مجلس با بیان اینکه یش بینی سود، بازگشت به گزارشاتی که عامل گمراهی بود، نوشت: یش بینی سود تیر خلاصی بر پیکر بی جان بازار سرمایه بود.

به گزارش بولتن نیوز، حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر، برخوار و میمه در مجلس شورای اسلامی در یاداشتی تحت عنوان «پیش بینی سود ، تیر خلاصی بر پیکر بی جان بازار سرمایه و بازگشت به گزارشاتی که عامل گمراهی بود» نوشت:

جناب آقای دکتر قالیباف اصل پایان دی ماه سال جاری مجددا اعلام پیش بینی سود هر سهم (EPS) را برای شرکت های تولیدی بورس اجبار کرد. در این خصوص بهتر بود قبل از ابلاغ این دستور، دلایل حذف گزارشات پیش بینی و جایگزین کردن آن با گزارش تفسیری مدیریت را که از سال 96 عملیاتی گردید، مورد بررسی قرار می گرفت.

همچنین تجربه چندین ساله انتشار گزارشات پیش بینی شامل انحراف عملکرد واقعی از پیش بینی های ارائه شده در این سال ها محاسبه و مورد نقد و بررسی قرار می گرفت.

لازم به ذکر است که طبق آمارهای موجود در اخرین سال مالی که پیش بینی های سود ارائه شد بیش از ۶۵ درصد شرکت ها موفق به تحقق آن نشدند و حتی انحراف های ۴۰۰ درصدی از سود پیش بینی شده مشاهده گردید که به نوعی شکست پیش بینی سود بوده و مسئولان وقت سازمان به درستی تصمیم به حذف آن گرفتند.

تعدادی از فعالین بازار سرمایه که موافق انتشار این گزارشات هستند ، پیش بینی های ارائه شده توسط شرکت ها را به عنوان سنگ بنای اولیه تحلیل های بنیادی خود در نظر می گرفتند که این کار اساساً اشتباه بوده و می تواند انحراف های قابل توجهی را در تحلیل های ارائه شده ایجاد کند.

دلیل آن نیز برخورد دو رویکرد متفاوت1- محتاطانه و 2- خوشبینانه در ارائه پیش¬بینی ها توسط مدیران شرکت ها می باشد و کمتر شرکتی طی سنوات گذشته وجود داشت که پیش بینی های دقیق با انحراف کمتر از 20% در سود خالص و بدون تعدیل مثبت یا منفی به سایت کدال ارائه می نمود.

دلایل ارائه پیش بینی های محتاطانه و خوشبینانه توسط شرکت ها به شرح زیر می باشد.

1-رویکرد محتاطانه:

این رویکرد اکثرا در مدیرهای شرکت های غیرخصوصی دیده می شود، این افراد عمدتاً تمایل دارند بودجه ای با بدبینانه ترین مفروضات ارائه دهند که ضمن پوشش 100 درصدی آن ، با هرگونه تغییر در مفروضات، تعدیلات مثبت در سود اعلام کرده و موجبات ثبات موقعیت شغلی خود را فراهم کنند. نکته نادرست این است که تحلیلگرانی که با استفاده از این بودجه ها اقدام به ارزش گذاری سهام می کنند، ارزش آنها را کمتر از ارزش واقعی آن تخمین زده و در قیمت های پایین تر از قیمت واقعی اقدام به فروش سهام می کنند و افراد سودجویی که غالبا با مدیران این شرکت ها رابطه نزدیکی داشته و از ارزش واقعی سهام با خبر می باشند اقدام به خرید آن در قیمت های پایین و فروش آن پس از مشخص شدن سود واقعی شرکت می کنند. در اینصورت انتشار اینگونه بودجه ها موجب تقویت تاثیر اخبار رانتی خواهد شد. به عنوان مثال در این روزها که اخبار جهانی و تحلیل های بین المللی حاکی از رشد قیمت فلز مس می باشد ، شرکت ملی مس ایران (فملی) موافق این موضوع نبوده و پیش بینی کمتر از واقع به بازار ارائه کرده است.

2-رویکرد خوشبینانه:

این رویکرد عمدتاً در شرکت های خصوصی مشاهده خواهد شد. در غالب این شرکت ها، سهامداران عمده مدیریت شرکت را نیز بر عهده داشته و تمایل دارند با اعلام بودجه های متحورانه و اعلام سودآوری بالا در شرکت، ارزش سهام خود را بیش از ارزش واقعی آن نشان داده و موجب تشکیل حباب قیمتی در سهم شوند. در این صورت مجددا این مردم عادی و تحلیل گران تازه وارد بورس هستند که متحمل ضرر های قابل توجه می شوند. سهامداران این شرکت ها بعد از هماهنگ کردن با سفته بازان بورسی و اعلام پیش بینی بالا در سود، قیمت سهام را افزایش داده و با فروش آن نقدینگی لازم را از فعالین بازار جمع آوری می کنند یا با اعلام پیش¬بینی های بسیار پایین در سود، ارزش سهام خود را بیش از اندازه پایین آورده و با نصف قیمت، سهام فروخته شده را از فعالین بازار خریداری می کنند. تجربه سهام کنتورسازی (آکنتور) می تواند گویای این موضوع باشد. این شرکت با وجود زیانده بودن به ازای هر سهم 2500 تومان سود اعلام کرده و موجب شد شرکتی که ارزش بازار آن در مجموع 160 میلیارد تومان باشد به میزان 500 میلیارد تومان سود اعلام کرده و قیمت سهم 10 برابر شود. یادآور می شود پس از فروش و خروج سفته بازار از این سهم و تحمیل زیان های قابل توجه به مردم، مدیران شرکت دستگیر و روانه زندان شدند.

از طرف دیگر انتشار این گونه گزارشات بر خلاف مطالعات و عرف جهانی بوده بطوریکه تنها در یک کشور ارائه این گزارشات اجباری بوده و حتی در بسیاری از کشور ها انتشار پیش بینی سود ممنوع است.آنچه که مهم است پیش بینی تحلیلگران بوده و این وظیفه در بورس های بزرگ دنیا بر عهده شرکت های تامین سرمایه(investment bank ) شرکت های مشاوره سرمایه گذاری ، شرکت های تحلیلگر و ... بوده و این شرکت ها ضمن پیش بینی سودآوری شرکت ها، قیمت سهام آن را نیز پیش بینی کرده و بر اساس صحت و دقت پیش بینی آنها از سود شرکت ها ، اعتبار آنها میان اهالی بازار سنجیده و نرخ گزارشات منتشره آنها نیز بر این اساس مشخص خواهد شد.

در پایان لازم است این سوالات پرسیده شود که:

1- آیا در شرایط فعلی اقتصاد که دیدگاه بسیار مبهمی در خصوص پارامترهای اصلی پیش بینی صورت های مالی شامل نرخ دلار ، نرخ محصولات جهانی ، وضعیت کسب و کار با توجه به ویروس کورونا ، بودجه کشور و ... وجود دارد آیا ارائه پیش بینی توسط شرکت ها و انتشار آن در سایت کدال مناسب است؟.

2-در سال تغییر دولت و به احتمال زیاد تغییر جناح سیاسی در کشور و متعاقباً تغییر عمده در مدیران کلیدی از جمله مدیرعامل شرکت های بورسی، آیا بودجه های ارائه شده منطقی خواهد بود؟.

پیشنهاد:

برای افزایش عمق بازار و کیفیت تحلیل های ارائه شده از روند آتی شرکت های بورسی پیشنهاد می گردد که ضمن حمایت از شرکت های تامین سرمایه، مشاوره سرمایه گذاری و تحلیل گری، این شرکت ها را تشویق به ارائه پیش بینی سود و قیمت سهام نموده و با ایجاد بازار رقابتی میان آنها، به افزایش کیفیت تحلیل های ارائه شده کمک نمود. لازم به ذکر است مردم و اهالی بازار سرمایه با مقایسه مستمر پیش بینی های ارائه شده با واقعیت ها، کیفیت پیش بینی های ارائه شده و متعاقباً ارزش گزارشات را مشخص خواهند نمود.

سازمان بورس نیز می تواند جهت حمایت از سهامداران خرد و بر اساس محاسبه انحراف عملکرد واقعی از پیش بینی های ارائه شده ، شرکت های فعال در این حوزه را رتبه بندی و گزارش آن را در اختیار فعالین بازار سرمایه قرار دهند.