عربستان و امارات، هر روز دورتر از دیروز

گروه بین الملل- مصطفی مطهری*: روند عادی سازی روابط میان ریاض و دوحه و دو جانبه اعلام شدن هر گونه توافق در این باره، با واکنش ابوظبی مواجه شده است. بطوریکه این واکنش از سوی «عبدالخالق عبدالله» استاد دانشگاه و مشاور «محمد بن زاید» در قالب یک توئیت انجام شد و در آن مدعی شد«قطار صلح خلیجی(فارس)، بدون اطلاع و موافقت و استقبال امارات، یک میلیمتر هم حرکت نخواهد کرد».

به گزارش بولتن نیوز،اگرچه در توئیت دیگری «ترکی احمد» استاد دانشگاه عربستانی و از افراد نزدیک به محمد بن سلمان با این مضامین که«هیچ کشوری نمی‌خواهد امارات را در روند گفتگو‌ها جای ندهد و مشاور بن زاید نباید طوری سخن بگوید که در دیگران چنین شبهه‌ ای به وجود آید و مانعی در مسیر به ثمر رسیدن رایزنی‌ها شود»، به توئیت «عبدالخالق عبدالله» واکنش نشان داد و به تبیین موضوع و دلایل آن پرداخت؛ اما آنچه در این باره مهم به نظر می رسد کلید خوردن نشانه شکاف میان ریاض و ابوظبی و تَرک خوردن بسترهای اعتماد میان دو طرف است که در ادامه تلاش خواهد شد به مواردی از آنها اشاره کنیم.

1- مهجور ماندن ابوظبی از گفتگوهای دوجانبه میان ریاض و دوحه به ابتکار آمریکا، از نظر ابوظبی بر این امر دلالت دارد که شرایط در حوزه خلیح فارس در حال دگرگونی است؛ پس با توجه به این شرایط نحوه ایفای نقش و وقواعد بازی نیز با تغییراتی همراه خواهد شد. بنابراین ابوظبی در کشاکش شرایط ایجادی به واسطه آنچه با نام عادی سازی روابط میان ریاض و دوحه رخ خواهد داد، باید تغییراتی را در صفحه بازی شطرنج خود ایجاد کند.

2- ابوظبی بر این باور است که کنار گذاشتن آنها از سوی ریاض در گفتگوهای انجام شده علاوه بر آنکه پیشنهادی از سوی آمریکا در به نتیجه رساندن گفتگوها در کمترین بازه زمانی است، راهبردی مورد پذیرش از سوی ریاض بوده است که تلاش دارد تا مدیریت شرایط در این باره را در دست بگیرد. در واقع توجیهی که به نظر می رسد در این راستا از سوی ابوظبی مورد استفاده و استناد است، ترس ریاض از شرایط و چالش هایی است که با بایدن ممکن برای آنها بوجود بیاید.

3- اما در ارتباط با واکنش توئیتری «ترکی احمد» از نزدیکان بن سلمان به توئیت «عبدالخالق عبدالله»، بیم واکنش ها در این باره به اقدام ریاض از سوی دو کشور دیگر تحریم کننده دوحه(بحرین و مصر) در همراهی ریاض در سال 2017، می باشد. در واقع ریاض از این می ترسد که منامه و قاهره هم به تبعیت از ابوظبی به این اقدام ریاض در انجام مذاکره دوجانبه بدون لحاظ کردن حق آنها در این باره، واکنش نشان بدهند. نتیجه این واکنش قطعاً به ضرر ریاض خواهد بود و جایگاه رهبری آن در میان این سه کشور بویژه قاهره و ابوظبی تضعیف کند.

4- آنچه در این باره قابل توجه است آغاز گسست های عریان در اتحاد میان ریاض و ابوظبی است. اگر چه نمی توان این واکنش ها را به واسطه آنکه از سوی منابع رسمی – دولتی رخ نداده، مبنا قرار دارد، به علاوه اینکه ایجاد اختلافات میان طرفین در این باره صرفاً لفظی بوده و به عرصه میدانی – دیپلماتیک نرسیده است، اما با این حال باید توجه داشت که نوع کنش گری های ابوظبی در چند سال گذشته موجب شده است تا ابوظبی به این باور برسد که دیگر یک بازیگر وابسته به راهبردهای منطقه ای ریاض نیست و به صورت خودانگیخته می تواند به ایفای نقش کند. این رویکرد ابوظبی به عاملی تبدیل شده است تاریاض برای راضی نگه داشتن ابوظبی در این باره وارد گفتگوهای اقناعی شود.