صندوق بین‌الملل پول چگونه می‌تواند به ایران کمک کند؟

گروه بین الملل: یکی از راه ها این است که صندوق بین المللی پول وام ایران را به حسابی در اروپا واریز تا پول درنظام مالی اروپا خرج و در معرض نظارت قانون‌گذارانی باشد که می‌توانند نحوه هزینه توسط ایران را نظارت کنند.

به گزارش بولتن نیوز، اسفندیار باتمانگلیج در بلومبرگ نوشت: در 11 مارس 2020 آتش‌نشانان ایران خیابان‌ها در جنوب تهران را ضدعفونی کردند تا گسترش شدید ویروس کرونا را کاهش دهند. شیوع ویروس کرونا در ایران پس از چین خیلی کشنده بوده است که تاکنون بیش از 8000 نفر به این ویروس مبتلا شده‌اند و منجر به فوت 291 نفر شده است.

اپیدمی ویروس کرونا ضربه سختی به اقتصاد ایران وارد کرده است. همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه در سراسر جهان که با کاهش درآمدهای صادرات مواجه شده‌اند ایران نیز با کاهش تراز پرداخت‌ها مواجه شده است البته این کاهش توسط کمپین تحریم‌های «حداکثر فشار» از سوی ریاست ترامپ به صورت منحصربفردی تشدید شده است.

برایان هوک در راس وزارت خارجه بیان کرده است که ریاست ترامپ منجر به محدودسازی دسترسی جمهوری اسلامی به 90 درصد از ذخایر ارز خارجی خود شده است. حتی زمانی که ایران قادر به دسترسی به این سرمایه‌ها باشد، تهیه ملزومات پزشکی دشوار است. جان اسمیت رئیس سابق دفتر خزانه‌داری کنترل دارایی‌های خارجی عنوان کرده است که تحریم‌ها «احتمالاً بسیاری از شرکت‌ها را از صادرات دارو و دستگاه‌های پزشکی به ایران دلسرد کرده‌اند».

ایران به منظور نشان دادن این کاهش و هموارسازی مسیر واردات ملزومات پزشکی از طریق سند سرمایه‌گذاری سریع صندوق پول بین‌المللی درخواست وام فوریتی 5 میلیارد دلاری کرده است که یکی از تاسیساتی است که 50 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای کشورهای کم‌درآمد و در حال توسعه که با مشکلات تراز پرداخت‌ها مواجه می‌شوند، ارائه می‌کند.

با وجود اینکه ایران آخرین بار 60 سال پیش از IMF دریافت وام کرده است با این حال این کشور رابطه خوبی با این صندوق دارد. ایران در سال 2018 ماده 4 صندوق پول بین‌الملل را اتخاذ کرد و تمایل خود برای انجام اصلاحات شدید پیشنهادشده توسط اقتصاددانان این صندوق را اثبات کرده است که شامل کاهش هزینه‌ها برای مواردی است که در نوامبر سال گذشته منجر به اعتراضات فراوانی شد.

اما ایالات متحده احتمالاً تلاش کند تا دسترسی ایران به وام درخواست‌شده را منع کند. از آنجایی که قانون ایالات متحده در واقع ایران را به عنوان کشور حامی تروریست تعریف می‌کند از این رو ریاست ترامپ مجبور به رد درخواست ایران است. سهم رای ایالات متحده برابر با 16.51 درصد به این معناست که حق وتو در هیئت صندوق پول بین‌الملل ندارد اما حتی اگر قادر به بلوکه کردن این وام نباشد می‌تواند از قدرت تحریم خود برای منع پرداخت سرمایه‌ها استفاده کند.

اتحادیه اروپا بیان کرده است که از درخواست ایران پشتیبانی می‌کند و درخواست‌های رو به رشدی از ریاست ترامپ برای کاهش فشار اقتصادی خود بر ایران در این زمان بحران وجود دارد. مقامات ریاست ترامپ به دنبال کاهش پشتیبانی برای درخواست ایران به صندوق پول بین‌الملل هستند و استدلال می‌کنند که این ریسک وجود دارد که سرمایه‌ها از موضوع کوئید 19 منحرف شوند و اینکه ایران باید نیازهای مالی خود را با کاهش ثروت دولت‌مردان تامین کند؛ این اقدام سال گذشته توسط دولت ایران انجام شد زیرا بحران اقتصادی این کشور توسط سیلاب‌های ویران‌کننده تشدید شده بود.

صندوق پول بین‌الملل به منظور برآورده‌کردن نیاز مالی ایران می‌تواند اقداماتی اتخاذ کند تا نگرانی‌های ریاست ترامپ را نشان دهد. نخست این که صندوق پول می‌تواند نگرانی قانون‌گذاران امریکا را با حذف دلار برطرف کند که عموماً بخشی از سبد ارز حق برداشت ویژه (SDR) هستند که در آن وام‌ها ارائه می‌شوند. ایران حتی می‌تواند با تنها پذیرفتن وام یورو موافقت کند با توجه به این که اتحادیه اروپا تامین‌کننده اصلی کالاهای پزشکی است.

دوم اینکه این وام را می‌توان به حسابی در اروپا توسط بانک مرکزی ایران واریز کرد. این امر به این معناست که سرمایه‌ها درنظام مالی اروپا خرج می‌شوند و از این رو در معرض نظارت از سوی قانون‌گذارانی هستند که می‌توانند سوءاستفاده احتمالی را نظارت کنند.

ریاست ترامپ خود سیستم مشابهی به عنوان بخشی از توافق تجارت بشردوستانه سوئیس اجرا کرده است که یک کانال پرداخت اجراشده در ماه فوریه است که بانک مرکزی ایران را قادر به استفاده از دارایی‌ها در سوئیس برای پرداخت صادرات بشردوستانه از سوی شرکت‌های سوئیسی می‌کند.