برای مرگ طبیبی هست؟

به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، در مطلب روز 26 فروردین به آیه 27 سوره قیامت پرداخته شده و در آن آمده است:

 

وَ قِيلَ مَنْ رَاقٍ
سوره قيامت (75) آیه27

ترجمه
و گفته شد کیست که شفادهنده‌ باشد؟

 

معانی لغات
«راقٍ»
این کلمه در اصل «راقِیٌ» بوده است که از ماده «رقی» می‌باشد. گفته‌اند این ماده در سه معنا به کار می‌رود: صعود، حرز (چیزی که برای در امان ماندن از شرور و طلسمات و ... استفاده می‌شود)، و بقعه‌ای در زمین (معجم المقاييس اللغة، ج‏2، ص426)
در قرآن کریم در سه مورد مشخصا با تعابیر به معنای «بالا رفتن» به کار رفته (تَرْقى‏ فِي السَّماءِ وَ لَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِيِّك‏؛ اسراء/93؛  فَلْيَرْتَقُوا فِي الْأَسْبابِ؛ ص/10) ولی اینکه در آیه «قِيلَ مَنْ رَاقٍ» در کدام معناست،
هم معنای اول مطرح شده، یعنی: «چه کسی می‌خواهد روح تو را بالا ببرد»)؛
و هم معنای دوم، یعنی: «چه کسی می‌خواهد برای تو «رُقْیه»ای بیاورد تا از مرگ شفایت دهد؟»)
که در این معنای اخیر، برخی این را بر کار پزشک هم تطبیق داده‌اند، یعنی «چه طبیبی می‌خواهد بیاید که شفایت دهد؟» (مفردات ألفاظ القرآن، ص363؛ مجمع‌البیان، ج10، ص605؛ المیزان، ج20، ص13)

حدیث
1) از امام باقر ع درباره معنای آیات 27 تا 30 سوره قیامت سوال شد، که ان‌شاء الله توضیح هریک را در ذیل خود آن آیه خواهیم آورد.
در مورد «وَ قِيلَ مَنْ راقٍ: و گفته شد کیست که شفا‌بخش باشد؟» (قیامت/27) سوال شد.
فرمودند: این سخن فرزند آدم [= انسان] است هنگامی که مرگ نزد او حاضر می‌شود، می گوید آیا طبیبی هست، آیا شفادهنده‌ای هست؟
الأمالي( للصدوق)، ص307؛ الكافي ، ج‏3، ص259

2) امیرالمومنین ع در خطبه‌ای به توضیح انسان غافل و اینکه چگونه مرگ او را در برمی‌گیرد می‌پردازند که فراز قبلی این خطبه از خاطرتان گذشت. در فراز بعدی می‌فرمایند: ... نه به گفته بازدارنده از سوى خدا، خود را بازدارد؛ و نه پند آن كس را كه از سوى او پند دهد، در گوش آرد؛ حالى كه مى‏بيند گرفته‌شدگان در حین غفلت را که نه عفو و بخششی برایشان هست و نه راه بازگشتی؛ [می‌بیند که] چگونه بر آنان فرود آمد آنچه بدان جهالت می‌ورزیدند؛ و از فراق دنيا به نزدشان آمد آنچه خود را از آن ايمن می‌دیدند؛ و به آخرت در آمدند مطابق با آنچه بدیشان وعده می‌دادند.
آنچه به آنان فرود آمد، از مستیِ مرگ و حسرتِ «از دست دادن»، وصف ناشدنى است: اندامهایشان از آن سست شد، و رنگهاشان در اثر آن دگرگون گشت؛ سپس مرگ، بیشتر در آنها رخنه کرد تا جایی که بین هریک از آنها و سخن گفتنش فاصله انداخت ...
بقیه این خطبه ان شاء الله در بحث از آیه بعد خواهد آمد.
نهج‌البلاغه، خطبه109

 

حدیث
1️⃣ مقصود از «وَ قيلَ من راق» چیست؟
الف. «راق» از «رُقْیه» به معنای حرز و چیزی است که شفا دهد و بلا را دور کند. مقصود این است که «کیست طبیبی که بیاید و وی را از مرگ نجات دهد؟» (أبي‌قلابة و ضحاك و قتادة و ابن‌زيد، به نقل مجمع‌البیان، ج10، ص605)
و در این صورت هم دو حالت قابل فرض است:این جمله می‌تواند به صورت طلب باشد (آیا واقعا طبیبی پیدا می‌شود که ....) و یا به صورت استفهام انکاری و حاکی از ناامیدی گوینده (واقعا چه کسی می‌خواهد چنین انسانی را نجات دهد؟). (تفسیر کبیر، ج30، ص734)
ب. «راق» از «ارتقاء» است و وقتی او به لحظه مرگ می‌رسد می‌پرسند: چه کسی روح او را بالا می‌برد، ملائکه عذاب یا ملائکه رحمت؟ (ابن‌عباس و مقاتل، به نقل مجمع‌البیان، ج10، ص605)  ویا از این باب که فرشتگان از بردن روح کافر ابا دارند و ملک‌الموت خطاب به آنها می گوید: کدام از شما حاضر است که روح این کافر را ببرد؟ (تفسیر کبیر، ج30، ص734)

2️⃣ همه تعابیر قبلی به صورت فعل معلوم آمد، اما اینجا به صورت فعل مجهول؛ پس طبیعتا گوینده این سخن، خود شخص نیست؛ پس اطرافیانش وضعیت او برایشان مهم است.
یعنی، وقتی کسی در شرف مرگ قرار می گیرد، دیگران هم با او کار دارند، و نمی‌توانند نسبت به مرگ او بی‌اعتنا باشند.
نکته تخصصی انسان‌شناسی
انسان موجودی است که نه تنها زندگی، بلکه مرگش هم به دیگران مربوط است.