شبهه علاقه به بازیگران

به گزارش بولتن نیوز، مهدی سجاده‌چی*: شگفتی‌های آدمی بی‌پایان است. میان موجودات دیگر، گیاهان و جانورانی هستند که بازیگری می‌کنند، ادا درمی‌آورند، گونه‌هایی وانمود می‌کنند برای خورده شدن خطرناکند و گونه‌هایی خطر خود را با اغراق و رنگ‌ها و اشکال تند نشان می‌دهند و گونه‌هایی هم هستند که وانمود می‌کنند موجوداتی شکارچی‌اند که نیستند. به این سه نوع رفتار میان موجودات زنده میمتیزم گفته می‌شود. «میم» به معنای دلقک. این رفتارها صرفا بر اساس غریزه و تغییرات ژنتیک و بدون آگاهی انجام می‌شود، اما انسان این مخلوق خارق العاده به شکلی حیرت‌آور و در اوج آگاهی عمل اکتینگ یا بازی کردن را انجام می‌دهد.

این رفتار انسانی به هیچ عنوان شباهتی به دروغ گفتن ندارد و درست برخلاف دروغگویی که گوینده سودی ولو متوهمانه برای خود متصور است، انسان در حین بازی و نمایش صرفا برای اهداف شرافتمندانه وانمود می‌کند شخص دیگری است و هرچه عمل وانمود کردن را ماهرانه‌تر انجام دهد، بازیگر بزرگ‌تری است و باز درست برعکس دروغگویی رفتارش ارزشمندتر دیده می‌شود. جالب اینجاست که در دروغگویی دروغگو بر نادانی طرف مقابل حساب می‌کند و متناسب با نادانی قربانی خود بر شدت ناراستی و دروغ خود می‌افزاید، اما در نمایش آن که اکتینگ می‌کند عملش را متناسب با دانش و معرفت مخاطب انجام می‌دهد، یعنی هرچه فرزانه‌تر باشد وانمود‌کردن بازیگر عمیق‌تر و جدی‌تر می‌شود.

مخاطب فهیم از فروغلتیدن بازیگر در ورطه وانمود کردن لذت بسیار می‌برد و نوعی از آگاهی ژرف دوطرفه میان اکتور و بیننده ایجاد می‌شود. این نوع آگاهی و لذت از ویژگی‌های منحصر به فرد انسان است و چه بسا بخشی از درخشندگی و عظمت نمایش در همین ویژگی باشد و شاید به همین دلیل هملت مهم‌ترین متن تاریخ نمایش به حساب می‌آید. میزان علاقه مردم به بازیگران به حدی است که بیشتر در آدم‌های معقول و حکیم ایجاد شبهه می‌کند. شبهه کم‌عقلی و سبکسری عوام در توجه به اداهای یک آدم معمولی و چه بسا پیش پا افتاده، اما راز این علاقه، احتمالا در ذات پدیده بازیگری است. آنجا که مخاطب با اعتماد فراوان به دیدار نمایشی آکنده از ناراستی و جعل می‌نشیند بی‌آن‌که از این ناراستی و جعل‌ها متضرر شود و همراه با بازیگر تجربیات روحی و نفسانی شگرفی را پشت سر می‌گذراند. تجربیاتی که بدون یاری نمایش شاید هرگز برای اکثریت بزرگی از مردم ممکن نباشد. رسانه‌های گوناگون هر کدام بنا به خصوصیات خود اهمیت دارند، اما اهمیت نمایش به دلیل ماهیت پیچیده انسانی و دو طرفه آن بی‌بدیل می‌نماید.

*فیلمنامه‌نویس