ترامپ علاقه ای به آفریقا ندارد

به گزارش بولتن نیوز، ظاهرا ترامپ بر خلاف رئیس جمهوری های پیشین امریکا ، همچون بیل کلینتون، جرج بوش (پسر) و باراک اوباما، سیاست های اقتصادی خود را به گونه ای تنظیم کرده که بیشتر بر روسیه، خاورمیانه اسلامی، چین و خاور دور و اروپا متمرکز است.

این درحالی است که سیاست های این کشور از قبل بر آفریقا تکیه داشته و طی یک دهه گذشته همواره مورد حمایت کنگره و سنای آن کشور قرار داشت و لذا تا جایی که ممکن بود این کشور از این قاره حمایت و البته بهربرداری لازم را هم کرد.

آن گرایش سیاسی و اقتصادی آمریکا به آفریقا به ویژه به دلیل آنکه باراک اوباما، رئیس جمهور سابق خودش خواستگاهی آفریقایی داشت، تا حدود زیادی برجسته هم بود.

بر خلاف روسای جمهوری پیشین امریکا ، ابهام در سیاست های دونالد ترامپ، در قبال قاره آفریقا همچنان بر مخالفت های آفریقایی نسبت به وی می افزاید؛چرا که این سیاست های غیر قطعی به ویژه در زمینه اقتصادی و حقوق بشر همچنان مبهم، بی ثبات و برای دول و ملل آفریقایی همچنان سوال برانگیز است.

تحلیلگران سیاسی معتقدند که ادامه این روند نه تنها ممکن است قاره آفریقا را علیه سیاست های آمریکا بد بین و بسیج کند، بلکه هر دو طرف را نیز از مواهب دوجانبه ای که می تواند از تعامل آنها حاصل شود، محروم سازد.

'کیج اسکید مور' معاون سابق آفریقای وزارت خارجه آمریکا در این خصوص معتقد است که اگرچه آفریقا در راس برنامه های رییس جمهور جدید قرار ندارد، اما به نظر می رسد برای نیل به اهداف خود در این قاره باید جاده پر سنگلاخی را بپیماید'.

وی پنج شنبه گذشته گفته بود: 'به نظر می رسد آفریقا هنوز در اولویت های سیاست خارجی ترامپ، رییس جمهور قرار ندارد، اما خود قاره آفریقا مطمئن است که از سیاست های جدید او تاثیر منفی خواهد پذیرفت به همین دلیل هم بود که افتتاحیه اجلاس سران این اتحادیه با انتقاد شدید از سیاست های رییس جمهوری آمریکا نسبت به کشورهای مسلمان از جمله 3 کشور آفریقایی همراه بود.

اما دونالد ترامپ چه در کارازهای انتخاباتی و چه بعد از روی کار آمدنش، هیچ علاقه ای به قاره آفریقا، مسائل و مواهب آن نشان نداد؛ به همین دلیل پیش بینی می شود سیاست خارجی یک دهه گذشته آمریکا در این قاره به تدریج به محاق برود.

شواهد حاکی است که دستیاران و مشاوران ترامپ نیز علاقه ای به آفریقا ندارند و خود او نیز فقط در یک مورد در زمان مبارزات انتخاباتی و آن هم برای حذف هیلاری کلینتون، رقیب از مبارزات انتخاباتی، به آفریقا و آن هم صرفا به کشور لیبی و حادثه بنغازی پرداخت.

وی پیش از ریاست جمهوری اش نیز به عنوان یک بازرگان و سرمایه گذار بین المللی صاحب هتل ها، شرکت های بزرگ گردشگری و سرمایه گذاری های مختلف، هیچ سرمایه گذاری در سطح آفریقا نکرده بود.

به اعتقاد تحلیلگران، تنها موردی که شاید بتواند رئیس جمهور آمریکا را با آفریقا گره بزند، 'رکس تیلرسون' وزیر خارجه او است.

زیرا او هرچند اندک، اما تجاربی در زمینه تجارت نفتی در شرکت 'اگزان موبیل' در غرب آفریقا دارد، شاید همین امر تاحدودی موجب گرایش سیاست های این وزیر به آفریقا شود.

اگرچه بیشتر مراودات تجاری این شرکت نفتی بین المللی با رهبران خودکامه در غرب آفریقا و نیز با صاحبان فاسد شرکت های اقتصادی این قاره بوده است، اما چنانچه تیلرسون نماینده ویژه و خبره ای را برای این قاره برگزیند، بعید نیست که این قاره در دوره زمامداری ترامپ بطور کامل از سیاست خارجی آمریکا حذف نشود.

*** افریقا ابزاری برای مقابله امریکا با چین

از سوی دیگر، از آنجایی که رئیس جمهور آمریکا بارها به سیاست های جهانی چین حمله ور شد و حتی در منافع آن کشور به ویژه در هنگ کنگ دست اندازی کرد، بعید نیست روزی بخواهد برای مقابله با نفوذ روز افزون چین در قاره آفریقا نیم نگاه و یا نگاه کاملی به این قاره بیاندازد تا بتواند بازوهای اقتصادی رقیب را ضعیف و حتی آنرا در اختیار خود بگیرد.

بنابراین نوع مقابله با چین در آفریقا نیز هنوز مبهم است و حتی هنوز زود است در باره فعالیت پایگاه های نظامی آمریکا در سطح قاره آفریقا نیز اظهار نظر کرد، پایگاه هایی که وجود آنها مورد انتقاد بسیاری از مقامات و نخبگان آفریقایی نیز قرار دارد.

البته تحلیلگرانی هم هستند که معتقدند سیاست خارجی آمریکا در دوره ترامپ، قاره آفریقا را به فراموشی خواهد سپرد.

مثلا 'پیتر فابریسیوس' متخصص روابط بین الملل در اندیشکده ای در ژوهانسبورگ در این خصوص ‌گفت: 'آفریقا قاره‌ای است که ترامپ آن‌قدر آن را بی‌اهمیت می‌داند که از آن تحت عنوان 'آنجا'یاد کرده است، یعنی جایی پرت و دورافتاده و لذا به ایجاد تغییرات در آن نیز اهمیتی نخواهد داد'.

*** پایان برنامه های حمایتی اوباما در افریقا

'نیک چیزمن' کارشناس امور دموکراسی در آفریقا در دانشگاه آکسفورد نیز بعد از پیروزی ترامپ گفته بود: 'از این پس دسته‌ای از دستاوردهای دمکراتیک به آرامی در بسیاری از کشورهای آفریقایی مضحمل می‌شوند. این واقعا لحظه‌ای بد برای قاره افریقا است. زیرا کسی که در امریکا به قدرت ‌رسید خود را برای حمایت از ارزش‌های دمکراتیک در خارج از امریکا متعهد نمی‌داند'.

این در حالی است که باراک اوباما، برنامه های دمکراتیک قوی را برای آفریقا طراحی کرده بود؛ از جمله اینکه چندین برنامه برای تقویت وضعیت انرژی برق، تغذیه مردم در ممالک ضعیف اقتصادی، و طرح های سلامتی و بهداشت این قاره راه اندازی کرده بود و قبل از او، جرج بوش پسر نیز طرح گسترده ای را برای ریشه کنی بیماری اچ آی وی/ ایدز در سطح قاره اجرا کرده بود که آن طرح ها بسیار هم مورد توجه دول و ملل این قاره قرار گرفته بود.

*** تکیه بر مباحث ضد تروریستی و امنیتی در قاره افریقا

صاحب نظران سیاسی و اقتصادی معتقدند که ترامپ از همان بدو امر، الویت را بر 'آمریکا'، گذاشت، با سازمان ملل، اتحادیه اروپا، پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در افتاد و قویا با ملت سازی و برنامه های کمک های خارجی آمریکا مخالفت کرد، بنابر این بعید است او به کشورهای آفریقایی که از نظر او اهمیتی ندارند، بپردازد.

او به همه قرارداد های تجاری منطقه ای و بین المللی با دیده تردید می نگرد، و در عین حال به بهانه مقابله با تروریسم جنگی را علیه مسلمانان آغاز کرد که برای نیل به اهداف خود قطعا باید از حکومت های خودکامه و ستمگران دفاع کند، پس چنانچه بخواهد گوشه چشمی هم به آفریقا بیاندازد، بی تردید از نوع دمکراتیک، حقوق مدنی و خیرخواهانه نخواهد بود، بلکه صرفا بعد نظامی و امنیتی خواهد داشت.

پیش بینی ها بر این است که دولت جدید آمریکا بیشتر بر مباحث ضد تروریستی و امنیتی این قاره تکیه کند و لذا الویت را نیز بیشتر بر مبارزه با گروه های تروریستی همچون بوکوحرام، الشباب و داعش در سطح آفریقا بگذارد که ظاهرا با شعارهای انتخاباتی ترامپ هم جور در می آید.

بطور مثال ترامپ قبل از روی کار آمدن در یک مصاحبه با شبکه خبری ان.بی. سی کشورش گفته بود:'به لیبی نگاه کنید، ببینید با آن چه کردیم. این هرج و مرج است. برای غلبه بر داعش باید داعش را هدف قرار داد. برای رهایی از داعش در لیبی باید کاری انجام داد'.

ترامپ برای نیل به این هدف از قبل اعلام شده، بی تردید مسائل تغذِیه، محیط زیست و خشکسالی، بیماری های واگیر در این قاره را به فراموشی خواهد سپرد و احتمالا در راستای مبارزه با تروریسم با برخی کشورهای آفریقایی از جمله نیجریه که قدرت نفتی هم هست، الجزایر و مصر همکاری سیاسی و امنیتی خواهد کرد.

از جمله اینکه با توجه به وعده هایی که پیش از انتخاب شدنش در مقام ریاست جمهوری به عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر داده بود، به همکاری امنیتی با آن کشور درباره پرونده لیبی روی می آورد، چرا که یکبار گفته بود 'مصر فقط همپیمان آمریکا نخواهد بود بلکه این روابط فراتر از آن نیز خواهد رفت'.

به همین دلیل اندیشمندان معتقدند که واشنگتن برای نیل به این هدف بی تردید با برخی از دولت ها خودکامه تر این قاره ائتلاف خواهد کرد و لذا اهداف انسانی، حاکمیت قانون، دمکراسی، حقوق بشر در حکومت ها را نیز کنار خواهد گذاشت تا به اهداف سیاسی و امنیتی خود نائل آید.

*** واکنش آفریقا به پیروزی ترامپ در آمریکا

قبل از هر چیز بد نیست به واکنش های آفریقایی نسبت به نامزد شدن دونالد ترامپ برای ریاست جمهوری این کشور پرداخته شود.

شبکه تلویزیونی ' آی 24 نیوز' آفریقای جنوبی با اعلام آخرین آمار منتشر شده از نتایج انتخابات آمریکا، انتخاب ترامپ 70 ساله بر روند تحولات همه کشورهای آفریقایی را بسیار موثر توصیف کرده بود.

موسسه مطالعات امنیتی (آی اس اس) که از سوی شش وزارت خارجه اروپایی و بنیاد جورج سوروس و بنیاد راکفلر آمریکا هدایت می شود در گزارشی اعلام کرد: آغاز به کار 'دونالد ترامپ' به عنوان رییس جمهوری منتخب آمریکا بر تحولات قاره آفریقا تاثیر خواهد داشت.

این اتاق فکر فعال در اغلب شهرهای مهم آفریقایی و مستقر در پرتوریا، پایتخت آفریقای جنوبی که به عنوان یک موسسه راهبردی در قاره آفریقا نیز شناخته می شود، با اشاره به ناتوانی دولت 'باراک اوباما' در حل بحران لیبی پس از سرنگونی 'معمر قذافی' تصریح کرده است: ترامپ می تواند با اتخاذ سیاست های درست، دوران سیاسی 'آیزنهاور' سی و چهارمین رئیس جمهورآمریکا را احیا کند.

در این میان واکنش رهبران آفریقایی بعد از پیروزی ترامپ نیز قابل توجه و بعضا متفاوت بوده و هست.

مثلا از همان اعلام پیروزی ترامپ در آمریکا، 'رابرت موگابه' رییس جمهور خودکامه زیمبابوه که 36 سال در کشورش حکومت می کند، جز نخستین کسانی بود که پیروزی او را تبریک گفت.

به گزارش نهم نوامبر 2016 (19 آذرماه) روزنامه گاردین انگلیس، وی به همراه 'مارتین فایولو' سیاستمدار مخالف 'جوزف کابیلا' رییس جمهوری دمکراتیک کنگو پیروزی ترامپ را برای قاره آفریقا و کشورشان به فال نیک گرفت.

این درحالی بود که لمبرت منده، وزیر اطلاع رسانی جمهوری دمکراتیک کنگو (زئیر سابق) نیز به همراه ادریس دبی، رییس جمهور چاد بعد از پیروزی ترامپ بلافاصله به او تبریک گفتند.

سالوا کی یر، رییس جمهور سودان جنوبی نیز هیجان زده از این پیروزی به سبب تضاد با دولت سودان و مخالفت واشنگتن با سیاست های خارطوم، پیروزی ترامپ را سرآغاز همکاری های نزدیکتر جوبا با واشنگتن توصیف کرد.

در مقابل بودند مقامات آفریقایی که از این پیروزی ناخشنود بودند، از جمله می توان به پل کاگامه، رییس جمهور روآندا و پیر انکورونزیرا، رییس جمهوری بروندی اشاره کرد.

*** اعتراض آفریقا به فرمان ضد مهاجرتی ترامپ

مهمترین واکنش منفی آفریقایی ها به سیاست های ترامپ زمانی اتفاق افتاد که رییس جمهور آمریکا فرمانی را امضا و صادر کرد که به موجب آن مرزهای این کشور به مدت 90 روز به روی پناهجویان و شهروندان هفت کشور اسلامی همچون عراق، ایران، لیبی، سومالی، سودان، سوریه و یمن بسته شد.

براساس همان فرمان، شهروندان با تابعیت دوگانه این کشورها با آمریکا حتی آنهایی که کارت سبز اقامتی آمریکا را دارند از ورود به آمریکا منع شدند و کنسولگری ها و مبادی ورودی آمریکا از این پس به مدت 4 ماه از پذیرش اتباع مهاجر این 7 کشور به آمریکا خودداری می ورزند.

همین فرمان واکنش بسیاری از مقامات بین المللی را به همراه داشت و لذا مقام ها و مردم کشورهای آفریقایی نیز همسو با دیگر کشورهای جهان به این فرمان از جمله علیه سه کشور آفریقایی، واکنش نشان دادند.

رئیس اتحادیه آفریقا از جمله مقامات ارشد آفریقایی بود که دوشنبه گذشته در نطق افتتاحیه اجلاس سران این نهاد مشترک آفریقایی در اتیوپی، فرمان ترامپ را زمینه ساز آغاز دورانی پر تنش در سطح قاره آفریقا خواند و به آن اعتراض کرده بود.

خانم 'انکوسازانا دلامینی زوما' در پایتخت اتیوپی مقر دائمی و محل برگزاری بیست و هشتمین اجلاس سران این اتحادیه، فرمان اجرایی ترامپ را بزرگترین مشکل اتحادیه آفریقا برای دستیابی به اهداف آن یعنی اتحاد و همبستگی آفریقایی توصیف کرده بود.

وی خطاب به سران 55 کشور عضو این تشکل و به رئیس جمهوری آمریکا گفت: به درستی که آفریقایی ها با این فرمان با یکی از بزرگترین چالش‌ها برای نیل به همبستگی و اتحاد روبه رو خواهند بود و مشخص هم نیست در این صورت چه اقدامی می‌توانند صورت دهند.

زوما همزمان با انتقاد 'آنتونیو گوترش' دبیرکل سازمان ملل در همین اجلاس از این فرمان، در ادامه اظهار داشت: 'همان کشوری که روزی بسیاری از مردم همین قاره آفریقا را در دوره تجارت برده‌ها از آنسوی اقیانوس آرام در خود جای داد، اکنون تصمیم گرفته پناهجویان برخی از همین کشورهای آفریقایی را به خاک خود راه ندهد'.

در طرفی هم 'غریب الله خضیر' سخنگوی وزارت امورخارجه سودان با صدور بیانیه ای، این تصمیم ترامپ را غیرعادلانه خواند و محکوم کرد و در عین حال سفیر آمریکا در سودان را نیز به وزارت خارجه فراخوانده بود.

بیانیه وزارت امور خارجه سودان ضمن درخواست لغو هرچه سریعتر این فرمان علیه سودانی ها، آن را بدان سبب ناعادلانه خواند که نام اتباع هیچ یک از کشورهایی که شهروندان آن در واقعه 11 سپتامبر 2001 دخیل بوده اند را لحاظ نکرده است.

در گزارشی که بعد از واقعه تروریستی 11 سپتامبر آمریکا توسط وزارت امورخاجه آمریکا منتشر شده بود، نه تنها نام اتباع این 7 کشور وجود نداشت، بلکه همه تروریست ها از کشورهایی چون عربستان سعودی، امارت عربی متحده، مصر و لبنان بودند که متاسفانه نام کشور ها در فهرست کشورهای حامی تروریسم جدید دولت ترامپ قرار ندارند.

*** زنان آفریقا همراه با کمپین جهانی مقابله با سیاست تبعیضی ترامپ

علاوه بر دولت ها و مقامات ارشد آفریقایی، مردم این قاره نیز بارها به این تصمیم رئیس جمهوری آمریکا اعتراض کردند.

از جمله زنان آفریقای جنوبی بعد از روی کار آمدن ترامپ در راس هیات اجرایی آمریکا، به کارزار مقابله با سیاست های تبعیضی او در سراسر جهان پیوستند.

پایگاه خبری 'آی ویتنس' آفریقای جنوبی دوم بهمن ماه از کیپ تاون گزارش داده بود که زنان این کشور نیز با پیوستن به این کارزار جهانی همزمان با مراسم تحلیف دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا تظاهرات گسترده ای را علیه او آغاز کردند.

این دسته از فعالان حقوق زنان آفریقای جنوبی اعلام کردند، ضمن همبستگی با همه مردم جهان از زنان تبعه این کشور در آمریکا و دیگر شهرهای بزرگ جهان خواستند تا با پیوستن به موج جهانی علیه سیاست های تبعیض جنسیتی، قومی و نژادی ترامپ، در تظاهرات اواخر وقت امروز در واشنگتن شرکت کنند.

جامعه زنان آفریقای جنوبی نیز فردای آنروز با صدور بیانیه ای اعلام کرد که شعار های تبلیغات ریاست جمهوری ترامپ، حجت را بر همگان تمام کرد که او راهی جز دامن زدن به تبعیض های سیاسی، اجتماعی، نژادی و جنستی را نخواهد پیمود و لذا بیم آن می رود تا جهان بار دیگر در امواج نژادپرستانه غرق شود.

این درحالی است که مردم، نهادهای مدنی و مقامات و سیاستمداران و نخبگان بسیاری از کشورهای آفریقایی همچون تونس، الجزایر، کنیا، آفریقای جنوبی، جمهور دمکراتیک کنگو، سومالی و لیبی همچنان به اعتراض های خود نسبت به سیاست خارجی دولت جدید آمریکا ادامه می دهند.

بنابراین اگرچه چگونگی سیاست های آمریکا در آفریقا هنوز در هاله ای از ابهام قراردارد، اما تحلیلگران سیاسی به همراه مقامات، نهادهای مدنی و مردم اغلب کشورهای این قاره به آینده سیاست های احتمالی آمریکا در قبال این قاره خوشبین نیستند و از همان بدو امر اعتراض ها نسبت به آن را آغاز و همچنان ادامه می دهند.