آموزش دانشگاهی زبان و ادبیات ترکی آذری با منابع غیرایرانی !

به گزارش بولتن نیوز ، برخی از دانشگاه‌های کشور امسال ذیل ردیف‌های ۳۱ و ۳۴ گروه آموزشی علوم انسانی در دفترچه انتخاب رشته آزمون سراسری دانشجوی کارشناسی برای رشته‌های زبان و ادبیات ترکی و زبان و ادبیات کردی می‌پذیرند. دولت و وزارت علوم در حالی سال آخر دولت را برای اجرای وعده انتخاباتی روحانی در خصوص آموزش زبان اقوام انتخاب کرده‌اند که منابع ادبیات و زبان ترکی آذری ایران در تعیین سرفصل مصوب دروس نادیده گرفته شده. همچنین در میان نویسندگان آثار مصوب وزارت علوم به عنوان منابع درسی، اسامی تعدادی از تئوریسین‌ها و اعضای فرقه دموکرات دیده می‌شود. گو اینکه آذربایجان ایران هیچ نویسنده و یا کتاب و منبع درسی قابل ارائه در کلاس‌ها را نداشته است!

اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به اهمیت آموزش و جایگاه زبان مادری و نبودن منع قانونی آن پرداخته، چنانکه صریحا اعلام داشته که زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است؛ اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد، ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.

این اصل بارها از سوی سیاستمداران دستاویز تبلیغات انتخاباتی و جلب آرای اقوام شده است. آنچنانکه در سال ۹۲ و در جریان انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری نیز پای این اصل به مناظرات و وعده‌های رقابتی باز شد.

بر این اساس، حسن روحانی، رئیس‌جمهور کنونی کشور وعده داد شهروندان ایران زمین با هر زبان و قومیتی که دارند بتوانند بر اساس اصل قانون اساسی در دانشگاه‌ها به زبان مادری خودشان ادامه تحصیل دهند و تدریس زبان مادری ایرانیان (کردی، آذری، عربی و…) به طور رسمی در سطوح مدارس و دانشگاه‌ها یکی از بندهای بیانیه ده بندی سوم حسن روحانی در رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری یازدهم بود که امسال جامعه عمل پوشید.

به این صورت که زبان‌های ترکی و کردی از امسال به عنوان یک رشته تحصیلی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور تدریس می‌شوند. در پی اعلام این خبر و اعلام ظرفیت از سوی دانشگاه تبریز طی نامه شماره ۱۸۳۷/ص به سازمان سنجش برای تحصیل ۴۰ نفر( ۲۴ نفر روزانه و ۱۶ نفر نوبت دوم) در دوره کارشناسی رشته زبان و ادبیات ترکی آذری از نیمسال اول سال تحصیلی ۹۶- ۹۵ امکان تحصیل در این رشته فراهم شد. همچنین کارشناسی زبان و ادبیات ترکی و زبان و ادبیات کردی در دفترچه آزمون سراسری سال ۹۵ در ردیف‌های ۳۱ و ۳۴ در گروه آزمایشی علوم انسانی در معرض انتخاب داوطلبان قرار گرفت.

اما این عمل به وعده دیرهنگام و با عجله در شرایطی صورت گرفت که هنوز هیچ اقدامی برای تدوین کتب درسی به زبان محلی اقوام صورت نگرفته است و در ایجاد این جریان آموزش و پرورش و وزارت علوم هماهنگ عمل نکرده‌اند.

بی‌خبری کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام

محمدرضا مخبردزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره به ماده واحده «اختصاص و پیش‌بینی دو واحد درس زبان و ادبیات مربوط به زبان‌ها و گویش‌های محلی و بومی برای تدریس در دانشگاه‌های مرکز استان‌های ذی‌ربط» که در جلسه ۶۴۴ مورخ ۵/۳/۸۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید استناد می‌کند و به «جوان» می‌گوید: طبق این ماده واحده و در اجرای اصل پانزدهم قانون اساسی به وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه آزاد اجازه داده شده که دو واحد درسی زبان و ادبیات مربوط به زبان‌ها و گویش‌های بومی و محلی کشور مانند آذری، کردی، بلوچی و ترکمن در دانشگاه‌های مرکز استان‌های ذی‌ربط به صورت اختیاری ارائه و تدریس شود.

وی می‌افزاید: براساس تبصره یک این ماده واحده تهیه متون و تربیت مدرسان مورد نیاز طبق برنامه‌ای خواهد بود که به تصویب کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌رسد و در تبصره دوم آمده است تشخیص زبان‌ها و گویش‌های مشمول این ماده واحده، برعهده فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی خواهد بود.

جای خالی منابع آذربایجان ایران

نکته قابل توجه دیگر در فرآیند آموزش زبان ترکی آذری در دانشگاه‌های کشور منابع اصلی زبان و ادبیات آذربایجانی، آثار کلاسیک مصوب وزارت علوم است که در میان ۹ مورد معرفی شده هیچ یک متعلق به آذربایجان ایران نیست و ادبیات آذربایجان کشورمان به‌رغم برخورداری از غنای کافی، از فهرست معرفی شده وزارت علوم جامانده‌اند. این فهرست آثاری از کشورهای جمهوری قزاقستان، جمهوری قرقیزستان، مغولستان و روسیه، ترکیه، جمهوری عراق جمهوری ازبکستان را در برمی‌گیرد.

همچنین منابع اصلی زبان و ادبیات آذربایجانی، آثار معاصر مصوب وزارت علوم ۲۲ مورد را شامل می‌شود که بین نویسندگان ایرانی و جمهوری آذربایجان مشترک است و نویسندگان جمهوری آذربایجان با داشتن ۱۵ اثر از نویسندگان ایرانی در فهرست وزارت علوم پیشی گرفته‌اند.

در این بین جهت فکری و اعتقادی نویسندگان منابع پیشنهادی دوره کارشناسی رشته زبان آذربایجانی، مصوب وزارت علوم قابل توجه است. ایران نورکجه سنین صرفی نوشته محمدتقی زهتابی عضو فرقه دموکرات، همکاری با حزب بعث عراق و انتشار کتب ضد ایرانی، یازی قایدالاری، حمید نطقی موسس وارلیق، مبانی دستور، بایاتی لار، دده قورقورد، محمدعلی فرزانه، فرقه دموکرات، چریک فدایی، آذربایجان فولکلوری، سلام‌الله جاوید وزیر کشور فرقه دموکرات، آذربایجان ادبیات تاریخینه باخیش نوشته جواد هیئت، بنیانگذار نشریه وارلیق و تئوریسین.  این در حالی است که طبق گزارش‌های رسیده در معرفی این سرفصل‌ها و مفاد درسی کمیته فرهنگ و تمدن ایران و اسلام شورای عالی انقلاب فرهنگی هیچ نقشی نداشته است.

این گزارش به دنبال این نیست که در تأسیس رشته زبان و ادبیات ترکی آذری و وجود دو واحد درسی اختیاری مقایسه کند بلکه در جای خود از آموزش مبسوط زبان اقوام در کشور دفاع می‌کند اما دست کم توقع این بود که در تعیین سرفصل‌ها و انتخاب آثار مصوب، ضمن عمل به قانون، دقت بیشتری مبذول می‌شد، آن هم در شرایطی که آذربایجان ایران دارای نخبگان، اندیشمندان و صاحبنظران کارکشته در حوزه ادب و زبان آذری است. اینکه به جای بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی در آموزش زبان و ادبیات اقوام، منابع خارجی که هیچ هماهنگی با فرهنگ آذربایجان ایران ندارد، مورد استفاده قرار گیرد، جای سؤال دارد.  همچنین این سؤال مطرح است که چرا دولت یازدهم که خود را موظف به انجام وعده‌های انتخاباتی‌اش می‌داند، طی سه سال گذشته برنامه‌ای برای تهیه محتوای آموزشی به منظور تأسیس رشته آموزش زبان و ادبیات اقوام نداشته است؟
گمانه‌زنی‌ها این اقدام وزارت علوم در سال آخر عمر دولت یازدهم را تلاشی شتابزده در جهت حفظ آرای اقوام ارزیابی می‌کند تا احقاق حقوق آنها در راستای اجرای صحیح اصل پانزدهم قانون اساسی.

منبع:آوینی نیوز