در این مراسم ابتدا بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی پیرامون هنر متعهد و هنرمند متعهد پخش شد که در مهمترین فراز از صحبتهایشان ایشان فرموردند: هنر متعهد یک حقیقت است.
سپس محسن مومنی شریف رییس حوزه هنری پس از تشکر از خانه عکاسان حوزه هنری که این مراسم را تدارک دیدند، گفت: کامل ترین تعریف را از هنر متعهد رهبر معظم انقلاب فرموده اند. سوال اصلی این است که آیا انسان میتواند بیتعهد باشد؟ اگر مسئول نباشد پس وجهه تمایزش با دیگر جانداران در چیست؟ به نظر تمایز انسان در همین تعهد که از آگاهیاش سر چشمه میگیرد، می آید. همانطور که در سوره احزاب خداوند میفرمایند «آنگاه که زمین و آسمان را آفریدیم سایر موجودات از پذیرش امانت سر باز زدند و تنها انسان بود که این امانت را پذیرفت.»
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به سخنان حضرت علی (ع) در خطبه سه نهج البلاغه گفت: در این خطبه حضرت علی (ع) میفرمایند که چه شد که خلافت را پذیرفتند. ایشان میگوید «به خاطر وظیفهای که در مقابل جامعه اسلامی و مظلومان احساس کردند، این مسئولیت خطیر را پذیرفتند.»
وی گفت: اهمیت احساس مسئولیت بسیار مهم است و برای همین هنرمند نمیتواند نسبت به آنچه در جهان میگذرد بیتفاوت باشد. چون در این صورت در مقابل ظلم بیتفاوت است. این مهمترین برهانی است برای هنرمندانی که در جامعه دینی فعالیت میکنند.
مومنی شریف ادامه داد: هنرمندان بزرگ کلاسیک هم هنر را تخیلی و رها نمیدانستند بلکه آن را نوعی فضیلت به شمار میآوردند. در زبان اوستایی هنر به معنای تقوا آمده است و در ادامه در زبان فارسی این کلمه با کلمه فضیلت مترادف است. در واقع وقتی نظامی از هنر حرف میزند منظورش همین تقوا و فضیلت است که بعدها ما کلمه انگلیسی «آرت» را به هنر تعبیر کردیم که چنین چیزی را فراموش نکنیم.
وی ادامه داد: لذا با توجه به اینها هنر نمیتواند نسبت به هر جا ظلمی میشود یا مظلومی قرار دارد بیتفاوت باشد چون با انسانیت مغایرت دارد. کدام هنرمند هست که فکر کند به هیچ چیز تعهد ندارد؟ هر جا چنین هنرمندی را دیدید بدانید برای فرار از مسئولیت است که چنین میاندیشد.
وی با اشاره به هنرمندان عکاس انقلابی نیز گفت: خوشحالیم که عکاسان ما اینگونه نبودند به ویژه عکاسانی که با انقلاب نام آور شدند.
وی با اشاره به عکس معروفی که زنده یاد حسین پرتوی از بیعت نیروی هوایی با امام خمینی (ره)، گفت: حکومت پهلوی ابتدا این بیعت را انکار کرد و بعد که روزنامه کیهان آن را چاپ کرد دیگر جای انکار نبود و چه بسا همین عکس به روند پیروزی انقلاب اسلامی سرعت بخشید. این نشان میدهد یک عکاس متعهد چه خدمت بزرگی به انقلاب کرده است.
وی در پایان با اشاره به عکاسانی که امروز در عراق و سوریه برای ثبت تصاویری از حقیقت جنگی که آنجا رخ میدهد حضور دارند، گفت: این عکسان جان خود را به خظر میاندازند تا به وظیفه انسانی خود عمل کنند و جنایات و حماسهها را ثبت کنند و مطمئن باشید با انتشار این عکسها بالاخره بخشی از کسانی که داعش و صهیونیست را حمایت میکنند، مجبور میشوند موضع هر چند کوچکی در قبال این فجایع بگیرند و تغییر کوچکی ایجاد شود. برخی از این عکسها دنیا را تکان میدهد.
مومنی شریف سخنانش را با یادآوری فداکاری شهدا و خصوصا شهدای هنرمند به پایان رساند.
خانه عکاسان حوزه هنری از عکاسان متعهد حمایت می کند
در ادامه مراسم اجرای زنده محمود آذش به همراه نماهنگی از شهدا با نام «ایل سربلند» اجرا شد و این اجرا به مادرانی که در طول ۸ سال دفاع مقدس فرزندانشان را برای پاسداری از این سرزمین به جبههها فرستادند و شهید شدند، تقدیم شد.
سید احسان باقری، مدیر خانه عکاسان حوزه هنری سخنران بعدی مراسم بود که ضمن صحبت درباره هنر متعهد درباره چگونگی عضو گیری در خانه عکاسان و امکاناتی که برای عکاسان در نظر گرفته نیز توضیحاتی ارایه داد.
وی که مهمترین هدفش از پیوستن به خانه عکاسان را پیگیری موضوع عکاسی متعهد عنوان کرد پس از سخنانی درباره چگونگی پیوستنش به جرگه عکاسی گفت: متاسفانه امروزه در کشور ما جریانهای تاثیرگذار رسانهای و نمایشگاهی و ... به هنر غیر متعهد تعلق دارد و این تقصیر کسانی است که به هنر متعهد اعتقاد دارند اما در این زمینه کم کاری میکنند.
وی گفت: مشکل دیگر ما عدم تربیت نیروهای متعهد در سطح آموزشی است چون هیچ وقت به دنبال تربیت چنین هنرمندانی نبودیم و سرفصلهای درسی ما مطابق سرفصلهای درسی غرب تدوین شده است و فکر نکردهایم که باورهای ما با باورهای هنری در دیگر کشورها فرق دارد.
باقری ادامه داد: هنرمند متعهد سختکوشتر است و نباید به این اسم شعاری نگاه کنیم. این یک حرکت جهادی را میطلبد و حرکت جهادی باید شب و روز آدم را از هنرمند بگیرد.
مدیر خانه عکاسان حوزه هنری با اشاره به اینکه به هنر متعهد انگ سفارشی بودن میزنند نیز گفت: سفارشی بودن اساسا وام گرفته از غرب است و هنر متعهد نمیتواند سفارشی باشد. هنرمند متعهد، بر اساس باورها و اعتقاداتش کار میکند و تمام سختیها را در این زمینه به جان میخرد. انگیزه عکاس متعهد، بیشتر از انگیزه مادی، اعتقادی است. درست است که لازم است از عکاسان متعهد حمایت صورت بگیرد اما باور و انگیزه عکاس باید آنقدر زیاد باشد که حتی با عدم حمایتها نیز از وظیفهاش سر باز نزند.
مدیر خانه عکاسان در ادامه، به ویژگی های عضویت در این نهاد فرهنگی اشاره و اظهار کرد: دریافت مجوز عکاسی، حمایت از برگزاری نمایشگاه انفرادی یا گروهی در گالری های خانه عکاسان ایران در کل کشور، برگزاری کارگاهها و دورههایی برای افزایش سطح سواد و مهارت عکاسان، برگزاری اردوهای عکاسی و حمایت از تولید مجموعه عکس و... از حمایت هایی است که از اعضای خانه عکاسان به عمل میآوریم.
وی در پایان حرفهایش افزود: اعتلا و ارتقای عکاسی متعهد در کشور، هدف ماست. در این زمینه معتقدیم به تربیت نسل جدیدی از داوران، نویسندگان کتاب های عکاسی و... نیاز داریم ضمن اینکه لازم است پیشکسوتها بیش از پیش وارد عرصه شده و به جوانان کمک کنند.
در ادامه این مراسم، پرسش و پاسخ بین عکاسان حاضر در این نشست برگزار شد و این بخش به و ارائه انتقادها و پیشنهادهای آنها اختصاص داشت.
همچنین بخش دیگری از این نشست به تقدیر از عکاسان نمایشگاه عکس «ستارههای جاویدان و ستارههای سوخته» اختصاص داشت که در هفته هنر انقلاب اسلامی در حوزه هنری به نمایش درآمده بود. این هنرمندان که از آنها با اهدای لوح تقدیر و جوایزی تجلیل به عمل آمد، عبارت بودند از: علی خارا، سید شهاب الدین واجدی، حسین ولایتی، محمدرضا جوفار، عبدالحسین بدرلو و فاطمه عرفانیان. همچنین رئوف محسنی به عنوان نمایشگاهگردان و مسئول انتخاب عکس این دو نمایشگاه مورد تقدیر قرار گرفت.
در انتهای این برنامه نیز برگزیدگان جشنواره عکس «من انقلابیام» با موضوع حضور میلیونی مردم در حماسه ۲۲ بهمن که از سوی شبکه افق برگزار شده بود شناخته و تقدیر شدند که اسامی آنها به این شرح است: امیرمهدی نجفلو از همدان، زهرا عباسی از تهران، مهدی جعفری از قم، زهرا اوجی از تهران و مجتبی صفری از کرج.