ایران با خرید سلاح‌های روسی، توازن قدرت منطقه را تغییر خواهد داد

به گزارش اشراف، اندیشکده استراتفور در یادداشتی نوشت: ایران دارای بزرگترین نیروی نظامی خاورمیانه است، اما این نیروها لزوماً در منطقه بهترین نیستند. اینکه ایران حتی بتواند رقبای منطقه‌ای خود را تهدید کند، حداقل با فناوری‌ای که در اختیار دارد، واقعاً تا حدی جای تعجب دارد: دهه‌ها تحریم مانع از آن شده که تهران بتواند به شکلی مؤثر تسلیحات و تجهیزات نظامی خود را ارتقاء دهد و از کشورهایی که آنها را رقیب می‌پندارد بسیار عقب‌تر است. حال که تحریم‌ها برداشته شده است، ایران تلاش می‌کند که به رقبای خود از جمله عربستان سعودی، ترکیه و امارات متحده عربی که صدها میلیارد دلار را در بازار بین‌المللی صرف پیشرفته‌ترین تسلیحات کرده‌اند، برسد.

دهه‌ها تحریم باعث شده ایران به سختی بتواند قطعات یدکی اصلی لازم برای تعمیر و نگهداری تجهیزات نظامی موجود خود، به ویژه تسلیحات غربی که در زمان در قدرت بودن «محمدرضا پهلوی» بدست آمده‌اند، را تهیه کند. ایران با تکیه بر بازار سیاه و نبوغ خود توانسته در نگهداری از تسلیحات و تجهیزات نظامی خود به مهارت بالایی برسد و اغلب اصلاحات و پیشرفت‌های بومی خود تکیه کرده است. برای مثال، با وجود تعجب نیروی نظامی بین‌المللی و علیرغم مشکلات، تهران توانسته است ناوگان جنگنده اف-۱۴ خود را فعال نگهدارد. با این حال، نگهداری از تجهیزات قدیمی از چندین مبداء (آمریکا، فرانسه، روسیه و چین فقط چند مورد از آنها هستند) کاری دشوار و تعمیراتی طاقت‌فرسا است. بکارگیری آنها نیز از نظر لجستیکی و آموزشی یک کابوس است. منطقی است که ایران تلاش خواهد کرد تامین‌کنندگان تسلیحات خود را محدود کند، اگرچه بر یک منبع خاص تکیه نخواهد کرد.

• تهران مصمم است توان نظامی خود را تقویت کند • 

– جستجوی تأمین‌کننده

اگرچه ایران در گذشته برای رقابت بر وسعت نیروهای نظامی خود و توانمندی‌های نامتقارن پیشرفته‌اش تکیه داشت، اما ظاهراً تهران مصمم است با کسب تسلیحات بهتر نوعی توازن سنتی را در زمینه توانمندی‌های نظامی خود ایجاد کند. صنعت داخلی این کشور از اهمیت بالایی برخوردار است اما اگر ایران بخواهد با رقبای خود همسطح باشد، باید به منابع خارجی روی آورد. ایران دسترسی تازه‌ای به بازار بین‌المللی به دست آورده است اما احتمال کمی دارد که تهران بتواند حجم قابل توجهی از تجهیزات دفاعی را از کشورهای غربی فراهم کند. اختلافات مستمر سیاسی، تضاد با متحدان منطقه‌ای و بی‌اعتمادی در زمینه برنامه هسته‌ای به شدت دسترسی ایران به بازارهای دفاعی آمریکا و اروپا را محدود می‌کند.

• بهترین گزینه تهران برای خرید تسلیحات روسیه است • 

در عوض، ایران باید برای نیازهای دفاعی خود به دنبال بازارهای جایگزین باشد. اما در این حوزه نیز گزینه‌های محدودی دارد: روسیه و چین تنها کشورهایی هستند که می‌توانند نوعی تسلیحات پیشرفته را ارائه کنند که با تسلیحات همسایگان ایران قابل مقایسه باشد. در حال حاضر، ظاهراً روسیه بهترین موقعیت را دارد که به تأمین‌کننده اصلی نیازهای دفاعی ایران تبدیل شود. از یک جهت، روسیه در حوزه‌های کلیدی، از جمله فناوری موشک‌های زمین-به-هوا و جنگنده‌های برتری هوایی قویتر از چین است. به علاوه، مداخله روسیه و ایران در سوریه باعث افزایش شدید همکاری بین دو کشور شده و نوعی حس مأموریت مشترک را در آنها ایجاد کرده است. و در سوریه، ایران نمایشی زنده را از نحوه عملکرد تجهیزات روسی در عملیات‌های نظامی را اجرا کرده است.

• ایران و روسیه تسلیحات مشترکی را در سوریه به کار می‌گیرند • 

تعجبی ندارد که ایران مذاکراتی جدی را برای خرید تجهیزات نظامی دفاعی با روسیه دارد. قرارداد سیستم موشکی زمین به هوای اس-۳۰۰ اخیراً امضاء شده و ظاهراً این سیستم در آستانه تحویل است. به هرحال، این قرارداد مدتها تحت بررسی بود و ایران اولین بار در سال ۲۰۰۷ نسبت به خرید این سیستم ابراز علاقه کرد. اخیراً، «حسین دهقان» وزیر دفاع ایران گفت که تهران و مسکو مذاکراتی را در مورد عرضه جت‌های جنگنده اس‌یو-۳۰ ساخت روسیه به ایران آغاز کرده‌اند. معاون فرمانده نیروی زمینی ایران سردار «کیومرث حیدری» نیز اعلام کرده ایران ممکن است ممکن است تانک‌های تی-۹۰ روسی را خریداری کند اما به شرطی که بخشی از فناوری تولید آن هم در قرارداد گنجانده شود. نقش سوریه در این زمینه قابل اغماض نیست: روسیه هم از تی-۹۰ و هم از اس‌یو-۳۰ در سوریه استفاده می‌کند و رئیس آژانس اطلاعات دفاعی در ۹ فوریه به قانون‌گذاران آمریکا گفت که ایران نیز احتمالاً از تسلیحاتی که اخیراً از روسیه خریده است در این درگیری استفاده خواهد کرد.

• ارتقاء توان نظامی ایران تاثیرات بسیاری بر منطقه خواهد داشت • 

همکاری تسلیحاتی هم به نفع روسیه و هم ایران است. ایران نیاز شدیدی به ارتقاء تسلیحات قدیمی خود دارد و روسیه به دنبال یک بازار نظامی باثبات است زیرا بسیاری از مشتریان قدیمی‌اش به بازارهای دیگر روآورده‌اند. به دلیل کمبود گزینه‌ها، رابطه قوی با مسکو و نیاز به تسلیحات پیشرفته قابل اعتماد، تهران حداقل در کوتاه مدت می‌تواند یک بازار تسلیحاتی باثبات باشد. در بلند مدت، شکاف فناوری بین نیروی نظامی ایران و دیگر کشورهای منطقه کاهش خواهد یافت که نتایج بسیاری بر توازن قدرت منطقه خواهد داشت.