«شیوع» و آن چه از پدافند غیرعامل نمی دانیم!

به گزارش بولتن نیوز به نقل از فارس، این دیگر خبری محرمانه و درگوشی نیست. این روزها صداوسیما در تولید سریال بیش از هر زمان دیگری هم با فقرسوژه و هم کمبود منابع مالی مواجه است و تکرار آثار سال های پیش هم نتوانسته کمکی به فرایند جذب مخاطب بکند. در چنین شرایطی پرداختن به مفاهیم یا موضوعاتی که حساسیت های خاصی داشته و یا در میان مخاطب عام ناشناخته اندریسک بالایی است که طراحان وعوامل سریال «شیوع» آن را به جان خریده اند. سریالی 12 قسمتی به کارگردانی«محمود معظمی»که از این هفته هر شب از شبکه یک سیما پخش می شود.

«شیوع» اولین مجموعه تلویزیونی است که اطلاعاتی درباره حملات زیستی به کشورمان، به مخاطبان می‌دهد. این سریال که  به سفارش سازمان پدافند غیرعامل در موسسه فیلمسازی «حس هفتم» تولید شده، موضوعی را محور اصلی داستان خود قرار داده که در سینما و تلویزیون ایران کمتر به آن پرداخته شده و به تعبیر بهتر می توان گفت اصولاً اثری قابل تامل در این حوزه تولید  نشده است و مخاطبان عام تلویزیون اطلاع کمی از این موضوع دارند. اگر چه در ژانرهای پلیسی و معمایی یا اکشن دست تلویزیون پربارتر است امّا این بار شیوه ی جدیدی از نبرد محور یک اثر تلویزیونی است.

 موضوع پرماجرا و متفاوت این مجموعه، مربوط به حملات زیستی به ایران است که سازمان پدافند غیرعامل مسئول رسیدگی و دفع این اتفاقات محسوب می شود. با توجه به این‌که تا کنون سریالی در این‌باره ساخته نشده، به نظر «شیوع» می‌تواند نقطه عطفی هم در اطلاع‌رسانی و هم در ژانر ماجرایی و پلیسی در سریال‌های تلویزیون باشد.

در خلاصه داستان این سریال آمده است: «حمله بیولوژیکی طراحی شده توسط آمریکا از مسیر یکی از کشورهای همسایه، ایران را تهدید می‌کند. این مسئله با هوشیاری یک پزشک جوان آشکار می‌شود و باعث می‌شود که سازمان پدافند غیرعامل کشور ضمن ورود به ماجرا ابتکار عمل را به دست بگیرد.

سید مهرداد ضیایی، عبدالرضا اکبری، شهرام عبدلی، جعفر دهقان، لاله اسکندری و محسن افشانی از بازیگران اصلی هستند و رحیم نوروزی، کمند امیرسلیمانی، سیدجواد هاشمی، ابوالفضل همراه و سیروس میمنت نیز در این مجموعه به ایفای نقش می‌پردازند. البته پخش قسمت های ابتدایی این سریال با یکسری حواشی هم همراه بود. اعتراض تعدادی از افغانستانی های مقیم ایران و همچنین برخی چهره های فرهنگی این کشور به ارائه چهره ای نامناسب از  اففغانستان، مهم ترین موضوع قابل ذکر در این عرصه است.

 پدافند غیرعامل، دفاع مداوم در زمان صلح

 در استراتژی های نظامی، پدافند غیرعامل(Passive Defense) ، به عنوان صلح آمیزترین روش دفاع مجموعه اقداماتی است که انجام می‌شود تا در صورت بروز جنگ، خسارات احتمالی به حداقل میزان خود برسد. بر این مبنا  می توان گفت پدافند غیرعامل سیاست های دفاعی را با استفاده از راهکارهای غیرنظامی در حوزه های غیرنظامی تعمیم می دهد. هر اقدام غیرمسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان ها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن گردد، پدافند غیرعامل گفته می شود. هدف از اجرای طرح‌های پدافند غیرعامل کاستن از آسیب‌پذیری نیروی انسانی و تاسیسات و تجهیزات حیاتی و حساس و مهم کشور علیرغم حملات خصمانه و مخرب دشمن و استمرار فعالیت‌ها و خدمات زیربنایی و تامین نیازهای حیاتی و تداوم اداره کشور در شرایط بحرانی ناشی از جنگ است استتار، اختفاء، پوشش و فریب در کنار تفرقه و پراکندگی، مقاوم سازی و استحکامات و اعلام خبر اصول اساسی پدافند غیرعامل هستند که در برنامه ریزی های کلان و فعالیت های اجرایی منبعث از آن باید مورد توجه قرار بگیرد.

در جنگ‌های نامتقارن امروزی، انجام اقدامات دفاع غیرعامل برای مقابله با تهاجمات خصمانه و تقلیل خسارت ناشی از حملات‌هوایی، زمینی و دریایی کشور مهاجم، موضوعی بنیادی است که وسعت و گستره آن تمامی زیرساخت‌ها و مراکز حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و زیر ساخت‌های محصولات کلیدی نظیر پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، مجتمع‌های بزرگ صنعتی، مراکز هدایت و فرماندهی و جمعیت مردمی کشور را در برمی‌گیرد. در این میان راهکارهای پیشگیرانه به ویژه در حوزه های غیرنظامی امّا حساس همچون تامین کالاهای اساسی یا مقابله با آندسته از اقدامات دشمن که سلامتی شهروندان و نیروهای خودی را تهدید می کند اهیمت می باید. اگرچه کشور ما از معدود کشورهایی است که سه دهه پیش جنگی تمام عیار کلاسیک و طولانی مدت را از سر گذرانده و تجربیات تلخ و شیرین زیادی از این گونه حملات و شیوه های مقابله با آن دارد امّا همچنان نیازمند پرداختن بیشتر به پدافند غیرعامل در شرایط صلح بیش از پیش احساس می شود. در پدافند غیرعامل پیشگیری و حفاظت در گستره ای وسیع حرف اول را می زند. حفاظت از سرمایه های مادی، معنوی و انسانی کشور و پیشگیری از حملات نامحسوس غیرنظامی در حوزه های زیستی و تکنولوژیک که  خطری به مراتب سنگین تر از حملات کلاسیک نظامی خواهد داشت.

دست خالی تلویزیون در تولید آثار جذاب

این راهکارها بیش از هرچیز نیازمند یک پشتوانه فرهنگی و رسانه ای است. اقناع شهروندان و مجهز کردن آنان به دانش پدافند غیرعامل، فرایندی است که تنها از عهده رسانه ها و دستگاه های فرهنگی بر می آید. این فرایند تجهیز البته باید با ظرافت های خاص و با در نظرگرفتن سطح مخاطب انجام شود. اگرچه نهادی مانند آموزش و پرورش همچنان در قالب هایی سنتی همچون آمادگی دفاعی تا حدی دانش آموزان را با این  مفاهیم آشنا می کند امّا چنین اقداماتی در مقایسه با حجم خطرات پیش رو بسیار ناچیز است. سهم اساسی را در  این فرایند صداوسیما، سینما و مطبوعات دارند که آنها هم به دلیل پرداختن به مسائل روزمره و یا هزینه های سنگین تولید محتوا در چنین موضوعی، عطای آن را به لقایش می بخشند. این در حالی است که دستگاهی همچون هالیوود همه ساله هزینه های سنگینی را صف تولیدی آثار سینمایی با موضوع قدرت ایالات متحده در حوزه های جنگ سایبری، زیستی و فناوری های هوشمند می کند و توانایی های دفاعی این کشور ( چه در سطح جامع و چه در سطح نخبگان و زیر ساخت های نظامی) هم اگرچه با اغراق اما به شکلی نافذ و موثر ارائه می کند.  از این سو اما دستان سینما و تلویزیون کشورمان در این عرصه همچنان خالی است.  نباید از یاد برد که پدافند غیرعامل بسترسازی فرهنگی برای مقابله با دشمن و آماده سازی روانی جامعه برای ناکام سازی دشمن در تهاجم به کشور است. رسانه ها و به ویژه ابزار فراگیری همچون تلویزیون در تعمیق اهمیت و عملیاتی سازی پدافند غیرعامل جایگاه ویژه ای دارند.

شیوع شاید از لحاظ ساختار فنی و جذابیت های بصری مجموعه ای قابل توجه و ماندگار نباشد اما جسارت سازندگان و داستان جذاب و غیرتکراری آن می تواند گامی مهم در آشنایی هر چه بیشتر افکار عمومی با پدافند غیرعامل محسوب شود. به ویژه این که محور داستان آلودگی های زیستی و بهداشتی است که به شکل مستقیم با زندگی روزمره مردم مربوط می شود. جالب باید منتظر میزان استقبال مخاطبان از این مجموعه و سوژه ی بدیعش شد.