80 درصد جمعیت داعش در لیبی خارجی است/ نماینده دبیر کل سازمان ملل در امور لیبی طراح کودتای مصر بود

گروه بین الملل-حسین اکبری سفیر ایران در لیبی که طی 5 سال گذشته در این کشور بحرانی مشغول فعالیت بوده در خصوص آخرین وضعیت این کشور و نیز درگیری‌های منطقه‌ای توضیحاتی ارائه داد.

وی در ابتدای سخنان خود در خصوص قذافی، شخصیت وی و نیز لیبی در دوران او و نحوه روی کار آمدن وی با ذکر خاطره‌ای از وزیر فرهنگ کشورمان گفت: آقای جنتی روزی گفت، وقتی امام پاریس بودند ما از ترس اینکه مبادا برای ایشان اتفاقی بیفتد تصمیم به تغییر مکان ایشان گرفتیم. در این خصوص با قذافی صحبت کردیم و گفت که از امروز منتظر ایشان است. ما که از این موضوع بسیار خوشحال بودیم به پاریس رفته و موضوع را به امام گفتیم، اما ایشان گفت «قذافی آدم مورد اعتمادی نیست و نباید به آن اعتماد کرد.

به گزارش بولتن نیوز،سفیر کشورمان با اشاره به سابقه درخشان لیبی در پیشتازی در جهان عرب گفت. لیبی نیم قرن پیش به تبعیت از موج راه افتاده در منطقه عربی که با جمال عبدالناصر اوج گرفت، کودتایی را همانند مصر با «افسران جوان» تجربه کرد.

اکبری با اشاره به مشکوک بودن نحوه روی کار آمدن قذافی نیز اظهار داشت: این کشور در زمان «ملک ادریس» کشور پیشرفته‌ای بود. کودتا معمولاً از سوی افسران عالیرتبه انجام می‌گیرد، اما قذافی ستوان سوم بود. به لحاظ قبیله‌ای نیز معمولاً کسانیکه دارای قبایل بزرگی هستند، دست به تغییر شرایط می‌زنند، اما قبیله قذافی در یکی از روستاهای سرت قرار داشت. از نظر تحصیلاتی نیز فرد شاخصی نبود که مجموعه این عوامل نشان می‌دهد، موضوع روی کار آمدن قذافی یک اقدام سؤال برانگیز است.    

وی افزود: قذافی طی کودتا در سال 1961 میلادی یک جریان مقبول پسندیده و با سابقه درخشان مبارزاتی حکومت سنوسیه لیبی را کنار گذاشت و جریانی دیکتاتوری را حاکم کرد و طی 42 سال سرنوشت مردم را به اینجا رساند که لیبیایی‌ها که زمانی الگوی جهان عرب بودند امروز تبدیل به یک کشور عقب‌مانده از نظر سیاسی و علمی شده‌اند. لیبی به اندازه ایران صادرات نفت دارد در حالیکه جمعیت آن 6 میلیون نفر است، اما با این وجود فقر در این کشور بیداد می‌کند.

* تندروها در انقلاب لیبی نقش چندانی نداشتند اما پس از آن نفوذ کردند 

سفیر کشورمان در خصوص آخرین وضعیت تکفیری‌ها در لیبی با اشاره‌ای به سابقه این جریان‌های تندرو گفت: در لیبی این جریان یک سابقه تاریخی دارد و قذافی یکسری از آنها را به افغانستان فرستاد. زمانیکه جنگ در افغانستان تمام شد و بسیاری از تندروها به کشورشان بازگشتند، «جمعیت مقاتله لیبی» را سازماندهی کردند که «بالحاج» رهبر آنها بود و در منطقه «شرق لیبی» جنگ سختی با رژیم قذافی داشتند که قذافی سرکوبشان کرد و کسانی هم که به خارج از لیبی فرار کرده بودند، همه دستگیر و بازگردانده شدند.

اکبری ادامه داد: پس از انفتاح سیاسی نیز که چند سال پیش از بیداری اسلامی انجام گرفت، این افراد که توبه نامه نوشته بودند، آزاد شدند ولی در زمان انقلاب و پس از آن، فعالیت‌های خود را از سر گرفتند.

وی با ذکر این نکته که در پیروزی انقلاب لیبی گروه‌های تکفیری قدرت اصلی نبودند و مردم و گروه‌هایی غیر از آنها بدنه اصلی انقلاب را شامل می‌شدند، افزود: با این وجود، آنها الان در سازمان‌های مختلف حضور و نفوذ دارند.

* لیبی کشور انقلابیون

سفیر کشورمان با اشاره به خط مشی و منش مردم لیبی گفت: در لیبی مکتب رایج، صوفی‌گری است و جریان سنوسی‌ها هم نگاه صوفی‌گری داشتند که با القاعده اشتراکی ندارد، اما مردمی جنگجو و انقلابی هستند که در جنگ الجزایر علیه فرانسوی‌ها و نیز جنگ غزه علیه رژیم صهیونیستی و علیه اشغالگری کشورهای غربی نقش داشتند و همینطور در افغانستان و عراق و هر کجا جنگی بین مسلمانان و غرب باشد، می‌روند. فتحی شقاقی که از پایه گذاران جنبش جهاد اسلامی است نیز اصالتاً لیبیایی است.

اکبری با اشاره به تفاوت درگیری داخلی در لیبی با سایر کشورهای بحرانی در منطقه عربی اظهار داشت: در لیبی امروز، اختلاف بین اسلامگراهاست. در این کشور لیبرال و غرب گرا حضور چندانی ندارد، بلکه اسلامگراها حضور و قدرت دارند. در سال 2012 و 2014 دو انتخابات در این کشور رخ داد که هر دو نشان داد که مردم نه به تندروها رای می‌دهند و نه لیبرال‌ها.

* 80 درصد جمعیت داعش در لیبی خارجی است

وی افزود: جریان داعش نیز پس از اختلافات بین حکومتهای شرق و غرب لیبی بوجود آمد و قدرت را در برخی مناطق به دست گرفت، اما با این وجود تعداد کمی از این گروه بومی لیبی هستند و حدود 80 درصد از آنها خارجی هستند.

سفیر کشورمان در لیبی با بیان اینکه القاعده در لیبی از داعش قویتر است و داعش بیشتر یارگیری خود را از خارج از لیبی دارد، یادآور شد: اما عامه مردم میانه رو هستند و افرادی که نماد یک جریان تند مذهبی هستند، علیرغم کمک مالی فراوان برخی کشورهای عربی در انتخابات لیبی نتوانستند رأیی کسب کنند.

اکبری در پاسخ به سوالی در خصوص رقابت عربستان و قطر در لیبی نیز گفت: در لیبی یک صف‌کشی بین موافقین و مخالفین اخوان شکل گرفته است. برخی از کشورها از گروه‌های اخوانی حمایت می‌کنند و برخی دیگر از جریان ضد اخوان حمایت می‌کنند.

وی در خصوص ساختار شکل گرفته پس از قذافی در لیبی نیز گفت: پس از قذافی عملاً یک شورای ملی انتقالی تشکیل شد که از هر استانی یک نفر آمد و مصطفی عبد الجلیل هم رئیس این شورا بود و قرار شد پس از پیروزی انقلاب، حکومت به دولت منتخب واگذار شود. بر این اساس کنگره ملی با رای مستقیم مردم شکل گرفت و در انتخابات کنگره ملی هر دو جریان سیاسی رأیی نیاورده و مستقلین رای اکثریت را آوردند. کنگره پس از یک سال عملاً نتوانست زمینه را فراهم کند تا قانون اساسی تدوین شود و دولت شکل بگیرد. البته بدلیل دخالتهای خارجی در لیبی پیش‌بینی ما این بود که اوضاع سیاسی در این کشور به سمت دولت سازی بر اساس تصویب قانون اساسی و رفراندوم نخواهد رفت، زیرا بازیگران خارجی در تحولات لیبی با حاکمیت مردم عملاً نمی‌توانستند به منافع مطلوب خود برسند در نتیجه باید دست به خراب کردن بازی می‌زدند.

سفیر ایران افزود: پس از اتمام مهلت قانونی کنگره ملی مردم در انتخابات پارلمانی بدلیل ناموفق بودن رقابت‌های حزبی جریانات سیاسی در انتخابات پارلمان احزاب شرکت نکردند، با این حال در این مرحله تندروها زیر 5 درصد رای آوردند و در نتیجه جنگ داخلی شروع شد و پس از تسلط یک گروه در پایتخت که خرابی بسیاری در بر داشت و فرودگاه‌ها را آتش زدند، عملاً دو دولت شرق و غرب لیبی شکل گرفت که نشان می‌داد کشورهای بیرونی هم در این رابطه دست دارند.

* ایران بر خلاف غرب قائل به تجزیه لیبی نبود

اکبری با اشاره به اینکه همه اعم از سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای عربی و غربی از پارلمان حمایت کردند و پارلمان به دلیل نا امنی در طرابلس به شرق لیبی رفته و آنجا جلسات خود را تشکیل داد، اظهار داشت: کنگره نسبت به این موضوع اعتراض کرد، اما دنیا حرف پارلمان را تایید کرد و اختلافات شروع شد. پس از آن کنگره از سوی سازمان‌های بین‌المللی احیا شد و دو دولت شرق و غرب در لیبی شکل گرفت. برخی این تقسیم بندی را دو جبهه موافقین و مخالفین اخوان می‌پنداشتند.

وی با ذکر این نکته که تصور غربی‌ها این بود که لیبی در حال تجزیه شدن است، اما تحلیل ما این نبود، یادآور شد: 2 ارتش و دولت شکل گرفت که جنگ را علیه هم شروع کردند. در همین مقطع، سازمان ملل نماینده‌ای ویژه‌ای برای آغاز مذاکرات آشتی ملی در لیبی انتخاب شد. با آغاز مذاکرات جنگ شعله‌ور شد، چرا که کمک‌های خارجی به دو طرف انجام می‌گرفت. جنگ با این هدف شعله‌ور شد که طرفهای مذاکره احساس کردند برای رسیدن به نتیجه بیشتر در مذاکرات سیاسی باید روی زمین مناطق بیشتری را تصرف کرد که بر این اساس جنگ شعله‌ورتر شد.

* نماینده دبیر کل سازمان ملل در امور لیبی طراح کودتای مصر بود

سفیر کشورمان با اشاره به یک سال و نیم مذاکرات که هیچ نتیجه‌ای نداشت، گفت: پس از آن مشخص شد که «لئون» نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل با امارات در ارتباط است و محمد البرادعی نیز بعدها افشا کرد که وی طراح کودتای مصر علیه مرسی بوده و همین رسوایی باعث شد تا نماینده بان کی مون بلافاصله برکنار شود.

اکبری با اشاره به اینکه پس از «لئون»، «مارتین کوپلر» آمد، افزود: با پایان یافتن مدت اعتبار دولت قانونی لیبی و آغاز مذاکرات دو طرف برای رسیدن به یک راه حل، غربی‌ها اعلام کردند که توافقات گذشته باید اجرایی شود که در حال حاضر هم کنگره و هم پارلمان با آن مخالفند و طرفین درگیری امروز به این نتیجه رسیده‌اند که خودشان گفت‌وگو کنند و به توافق برسند؛ ولی سازمان ملل با هر طرحی غیر از طرح مارتین مخالفت کرده و بر این اساس تلاش گسترده‌ای برای استقرار این دولت در حال انجام است.

* جامعه بین‌الملل در خوش بینانه ترین حالت توان حل مشکلات لیبی را ندارد

این دیپلمات کشورمان با اشاره به بودجه لیبی که به صورت مساوی در اختیار همه طرف‌ها قرار می‌گیرد، گفت: غربی‌ها صادرات نفت و بودجه را مستقل اعلام کردند که پول به همه برسد. در یک نگاه خوشبینانه باید گفت که جامعه بین‌الملل توان حل مشکلات را ندارد و در نگاه بدبینانه می‌توان گفت که بازیگران خارجی در لیبی، تخریب و جنگ را برای منافع‌شان ادامه می‌دهند.

اکبری با اشاره به اینکه تصمیم کشورها و سازمان‌های بین‌المللی بر این شده که نفت و بانک مرکزی مستقل باشد تا حقوق کارمندان هر دو طرف تامین باشد، گفت: پول نفت به بانک مرکزی می‌رود و حقوق مردم پرداخت می‌شود و در حال حاضر بودجه آنها به دلیل کاهش صادرات نفت از 1.5 میلیون بشکه به 200 هزار بشکه کاهش یافته است. کشوری که زمانی ثروتی عظیم داشت، امروز با مشکلات مالی دست به گریبان است.

سفیر کشورمان با اشاره به پیچیدگی‌های لیبی برای کشورهای خارجی و تناقض اوضاع در این کشور افزود: لیبی یک کشور نفتی است و برای قدرت‌های خارجی اهمیت زیادی دارد. اگر جنگ لیبی ادامه یابد، ناامنی‌ها به سمت اروپا خواهد رفت و اگر به ثبات برسد، ممکن است به یک بازیگر مستقل تبدیل شود و در صورت استقلال لیبی منافع خیلی از کشورها تهدید خواهد شد. این تضاد باعث تصمیمات متناقضی شده است.

اکبری در پاسخ به این سوال که چگونه کنگره روی کار آمد، گفت: از ابتدا مشخص بود وجود دو دولت بنفع مردم لیبی نیست و کنگره‌ بعد از تصرف طرابلس پارلمان را منحل اعلام کرد. بان‌کی‌مون وقتی به لیبی رفت با کنگره‌ای‌ها دیدار نکرد و آنها را مشروع ندانست، اما هفته بعد نماینده بان‌کی‌مون با کنگره‌ای‌ها مذاکره کرد و پارلمان و کنگره را کنار هم قرار داد که این موضوع نشان از بازی‌های بازیگران خارجی در لیبی بود.

* داعش در حال انتقال پایتخت خود از «رقه» به «سرت» است

وی در خصوص خطر داعش برای لیبی و منطقه شمال آفریقا نیز گفت: داعش مناطق خطرناکی را گرفته و اگر اشغال منطقه‌ای خود را گسترش دهد، منابع نفتی این کشور را در اختیار خواهد داشت و جغرافیای لیبی هم این اجازه را به داعش می‌دهد که اهداف خود را گسترش دهد و پیش ببرد. آنها حتی عنوان کردند که پایتخت خود را از «رقه» سوریه به «سرت» لیبی منتقل کرده‌اند.

سفیر کشورمان در خصوص قدرت‌های بازیگر در لیبی نیز اظهار داشت: در لیبی 2 جریان وجود دارد که با هم می‌جنگند در حالی که هیچ دلیلی برای جنگ ندارند. در دیدارهایم با آنها به این نتیجه رسیدم که آنها اختلافات سیاسی و مذهبی با یکدیگر ندارند، تقسیم‌بندی‌ قبیله‌ای نیست، رقابت‌های طائفی، مذهبی، سیاسی، قومی و منطقه‌ای نیست و هیچ دلیل روشنی در صحنه سیاسی لیبی برای جنگ بین آنها نیست که همه این موارد نشان می‌دهد که منافع بازیگران بین‌المللی عامل جنگ لیبی است.

اکبری با اشاره به وجود سه لایه مختلف جنگ در لیبی گفت: جنگ اول موافقین و مخالفین اخوان، جنگ دوم رقابت پنهان کشورهای خارجی و جنگ سوم نیز جنگ تکفیری‌ها با دیگران در این کشور است.

وی با ذکر این نکته که از منظر داخلی، لیبی تمام المان‌های همگرایی را در درون خود دارد، افزود: چند مسئله در این بین وجود دارد؛ اول اینکه ساختار سیاسی از دوره قذافی ندارند؛ دوم اینکه رهبری کاریزما ندارند؛ سوم اینکه به دلیل موقعیت خاص لیبی، بازیگران بین‌المللی دعواهای خود را در این سرزمین دنبال می‌کنند.

سفیر کشورمان به خستگی ملت لیبی از چند سال جنگ در این کشور اشاره کرد که هیچ حاصلی برای آنها جز نابودی کشورشان نداشته است و افزود: تصور می‌کنم اراده‌ای وجود دارد که نمی‌گذارد ثبات در لیبی شکل گیرد. اگر لیبی به ثبات برسد یک چالش برای بازیگران خارجی ایجاد خواهد کرد  که همین موضوع تبدیل به عاملی برای وحدت برخی کشورهای علیه ثبات در لیبی شده است.

* بیداری اسلامی هنوز به مرحله کمال نرسیده است

اکبری در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص تحولات منطقه نیز گفت: در روند تحولات بین‌المللی برخی کشورها همچنان معتقدند که بیداری اسلامی یک بهار عربی بود که تمام شد، اما تصور ما این است که این آغاز کار است و نیازمند زمان است تا به کمال خود برسد و اگر به نتیجه برسد بسیاری از کشورها به استقلال حقیقی خواهند رسید.

وی افزود:‌ برخی حکام عربی و کشورهای غربی اینطور القا می‌کنند که در جهان عرب مردم هنوز به بلوغ سیاسی نرسیده‌اند و بهترین دلیل خود را اتفاقات یمن و لیبی می‌دانند، اما آنها از این نگرانند که اگر تحولات به نتیجه برسد، کشورهای دیگر هم به تبعیت از آن، مسیر خود را دنبال می‌کنند که  این سرانجام برای بسیاری ایجاد نگرانی می‌کند. کسانی که با این روند موافق نیستند ابزارهای زیادی بر تحریف یا توقف آن دارند که اقدام بازیگران در لیبی و یمن نمونه‌های آن هستند.

سفیر کشورمان با اشاره به اینکه در حال حاضر به دلیل وجود دو دولت در لیبی سفارت هیچ کشوری در حال حاضر در طرابلس فعال نیست، یادآور شد: زیرا آنها بدلایل سیاسی و امنیتی در شرایط کنونی نمی‌توانند در لیبی باشند، به همین دلیل سفارتخانه‌های خارجی عمدتاً در تونس مستقر هستند.

* جنگ لیبی یک توطئه وارداتی است

اکبری در خصوص نگاه ایران نسبت به تحولات لیبی نیز اظهار داشت: سیاست جمهوری اسلامی ایران در لیبی میانه است. معتقدیم که این جنگ یک توطئه وارداتی است که نا امنی در این کشور را دنبال می‌کند. از نظر ایران بهترین راه برای پایان بحران لیبی گفت‌وگوی مستقیم و بی واسطه طرفین درگیری در لیبی برای تشکیل دولت توافق ملی است دولتی که بتواند آرامش را به لیبی برگرداند و زمینه انتخابات قانون اساسی و شکل گیری دولت رسمی را بر اساس رای مردم محقق کند.