درونگرایی، از مهمترین ویژگی های خانه های سنتی ایران

گروه معماری و ساختار شهری - به دلیل ویژگی های فرهنگی و باورهای مردم ایران، و رعایت محرمیت معماری این مرزوبوم به سوی معماری درونگرا کشیده شده است. این امر با قرار دادن فضاها در دور تا دور میانسرا محقق میشده است و باعث جدایی فضای خانه با فضای بیرون میشده که فقط یک هشتی این دورا به هم متصل میکرد.

به گزارش بولتن نیوز، از واژه درونگرایی در معماری می توان معانی مختلفی را استنباط کرد . این واژه قبل از اینکه رنگ معماری به خود بگیرد از دیدگاه اخلاقی و عرفانی نیز در بر گیرنده معانی و مفاهیمی از قبیلِ تودار بودن ، گرایش به حالات درونی و پرهیز از نشان دادن آن حالات به صورت تظاهر می باشد . بحث نپرداختن به ظاهر و در عوض کار بر روی درون و حالات درونی ، از طرف بعضی کارآشنایان به مباحث معماری ، به داخل این عرصه نیز کشیده شده است تا جایی که معماران ایران را از این نظر که در نمای بیرون آن و در گذرهای پر پیچ و خم چیزی جز خشت و گل دیده نمی شود ولی در داخل دنیایی از پرکاری و زیبایی دارد، درونگرا نامیده اند.

فضای داخلی خانه های ایرانی و تزئینات و پیچیدگی باطنی خانه بسیار با اهمیت تر از دیوار های خارجی بوده.به صورتی که نمای بیرونی خانه فاقد هرگونه تزئین بوده و فقط دیوار های ساده خانه را احاطه میکردند. در خانه های سنتی از ویژگی های معماری درونگرا دید نداشتن از داخل به فضای شهری بوده است. ویژگی معماری درونگرا تا حدودی در معماری امروز به چشم میخورد.

اندرونی جایگاه زندگی خانواده بود و بیگانگان به آن راه نداشتند. بیرونی ویژه مهمانان و بیگانگان بود که جداگانه پذیرایی می‌شدند بخش بیرونی آذین‌های بیشتری نسبت به اندرونی داشت. درونگرایی در معماری گذشته ایران بیشتر بدان توجه می شد و به عنوان یک اصل در معماری رعایت می شد . درونگرایی فقط در بنا و ساختمان ایرانیان قابل رؤیت نیست ؛ بلکه درونگرایی در خلق و خوی ایرانیان به وضوح دیده می شود . اکنون با گذشت زمان و با وجود اینکه آپارتمان و برج ها در سطح شهرها به سرعت چشمگیری در حال رشد هستند ، اما هنوز خصلت درونگرایی در ایرانیان دیده می شود .

معماران ایرانی با ساختن خانه­های درونگرا در مناطق گرم و خشک ، آب و هوای مطلوب در خانه را ایجاد می کردند. پس درونگرایی در معماری ایران نه تنها امنیت و محرمیت را در بر می­گیرد بلکه متناسب با آب و هوای اقلیم نیز هست ؛ خانه‌های درون‌گرا در اقلیم گرم و خشک، بسیارخنک هستند و گرمای محیط بیرون را به دورن خود راه نمی­دهند و در سرزمین‌های میانی و گرم خشک ،خانه‌های درونگرا راه حل مناسبی برای خشکی هوا، با دمای آزاردهنده و آفتاب تند هستند.

فضای بیرون و درون معماری آنچنان بهم پیوسته است که هر کدام شکل دیگری را تعیین می کنند. در صورتی که در بسیاری از طرحهای امروزی اکثر فضاهای بیرون از نحوه قرار گرفتن ساختمانها در کنار یکدیگر پیدا می شود یعنی خود واجد ارزش و اصالتی نیستند، بلکه وقتی استقرار ساختمانها مطابق اصول خودشان صورت گرفت فضای حاصل بین آنها هر چه که می خواهد باشد، فضای بیرونی نامیده می شود.

دیده شدن در فضای محرمانه ای همچون خانه برای ایرانیان پسندیده نیست. از این رو ارتفاع گرفتن از سطح زمین و در دید قرار گرفتن برای محل زندگی مورد قبول روحیه و خصلت ایرانی نیست. نیاز جامعه امروز بازنگری و پرداختن به شناخت بیشتر معماری سنتی است .نداشتن نظم و از هم گسستگی در معماری امروز باعث بروز مشکلات مختلفی شده که باید با مطالعه و اهمیت دادن به معماری ایرانی اسلامی از پیشرفت آن جلو گیری نمود.

منابع:

(معماریان،1373)

http://anthropology.ir