یک اندیشکده آمریکایی در مقالهای آورده است که هرچه مزایای اقتصادی توافق برای ایران بیشتر باشد، آسیبپذیری اقتصاد این کشور در مقابل فشار اقتصادی مجدد کمتر خواهد شد. توافق هستهای آنقدر شرایط اقتصادی ایران را بهبود میبخشد که در مقابل تأثیر بازگشت فوری تحریم های مصون خواهد شد.
گروه بین الملل، یک اندیشکده آمریکایی در مقالهای آورده است که هرچه مزایای اقتصادی توافق برای ایران بیشتر باشد، آسیبپذیری اقتصاد این کشور در مقابل فشار اقتصادی مجدد کمتر خواهد شد. توافق هستهای آنقدر شرایط اقتصادی ایران را بهبود میبخشد که در مقابل تأثیر بازگشت فوری تحریم های مصون خواهد شد.
به گزارش بولتن نیوز، اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی در مقالهای به قلم امانوئل اتولنگی مینویسد: همچنان که قدرتهای جهان آماده میشوند تا به توافق هستهای نهایی با ایران برسند، شرکتهای اروپایی نیز خود را برای ورود سریع و مجدد به جمهوری اسلامی آماده میکنند. توافق قریبالوقوع احتمال باعث میشود که درهای ایران –یکی از آخرین بازارهای بکر، بزرگ و نوظهور جهان- به روی سرمایهگذاری و تجارت خارجی باز شود.
– سود اقتصادی توافق موجب تغییر مثبت در رفتارهای ایران خواهد شد –
تهران چطور از این ثروت انبوه خود استفاده خواهد کرد؟ کاخ سفید امیدوار است که ثروت حاصل از توافق موجب تعدیل رفتارهای منطقهای مضر ایران شود و این رفتارها را تشدید نکند. منطق اولیه دولت آن است که توافق موجب معکوس شدن دشمنی دهها ساله بین واشنگتن و تهران میشود، و آنها را وارد دوره جدید و مثبتی خواهد کرد. از نگاه دولت، مزایای اقتصادی توافق برای آنکه مطمئن شویم که ایران رفتار منفی خود را تغییر خواهد داد، ضروری هستند.
– با رشد اقتصادی، تحریم های احتمالی آینده بیاثر خواهد شد –
این دیدگاه دو مشکل دارد. ابتدا آنکه هرچه مزایای اقتصادی توافق برای ایران بیشتر باشد، آسیبپذیری اقتصاد این کشور در مقابل فشار اقتصادی مجدد کمتر خواهد شد. توافق هستهای آنقدر شرایط اقتصادی ایران را بهبود میبخشد که در مقابل تأثیر بازگشت فوری تحریم های مصون خواهد شد.
دومین مشکل آن است که تهران معتقد است که اقتصادش –که به لطف توافق هستهای موقت نوامبر ۲۰۱۳ تقریباً دو سال از کاهش فشارها بهرهمند شده است- میتواند در مقابل نتایج سناریوی عدم دستیابی به توافق مقاومت کند.
– تحریم ها باید تهدیدی برای بقای نظام ایران باشند تا مؤثر واقع شوند –
واشنگتن، برای آنکه تهدیدهایش مؤثر باشند، باید ایران را متقاعد سازد که فشار تحریم های اقتصادی مجدد از سوی آمریکا در حدی است که میتواند حیات نظام را به مخاطره اندازد. در غیر این صورت، توافق موجب تقویت حکومتی میشود که به کسب تسلط بر منطقه با هزینه متحدان اصلی آمریکا در خاورمیانه و حمایت از تروریسم در منطقه و جهان مصمم است.
بهتر است دولت به سخنان مقامات ایرانی گوش دهد. گزارشی که ماه قبل توسط وزارت راه و شهرسازی ایران منتشر شد رشد کشور در دهه آینده را بر اساس سه سناریو تخمین زده بود: بدبینانه، واقعبینانه و خوشبینانه. در تخمین بدبینانه، ایران توافق هستهای را امضا نمیکند، تحریم های بینالمللی برداشته نمیشوند و دسترسی کشور به درآمد نفتی همچنان محدود خواهد ماند.
– ایران در هر حالت رشد اقتصادی مثبتی خواهد داشت –
در سناریوی واقعبینانه، تهران توافق هستهای را امضا کرده، تورم و نقدینگی خود را کنترل میکند. سپس ایران دسترسی کاملی به درآمد نفتی خود خواهد داشت زیرا تحریم ها و پیامدهای آنها ظرف سه سال از بین خواهد رفت. در این شرایط، ایران رشد سالانه ۵.۲ درصدی خواهد داشت.
سناریوی خوشبینانه شامل همه موارد بالا، به علاوه اجرای موفق طرح «اقتصاد مقاومتی» پیشنهادی «آیتالله خامنهای»، رهبری ایران و اجرای اصلاحات اقتصادی است که موجب افزایش شدید بازدهی نیروی کار خواهد شد. در این شرایط، اقتصاد ایران در دهه آینده رشد سالانه ۶ درصدی خواهد داشت.
– حتی در صورت عدم توافق نیز ایران رشد اقتصادی ۳ درصدی خواهد داشت –
دولت آمریکا چنین میپندارد که تهران گزینههای واقعبینانه یا خوشبینانه را به سناریویی که در آن مذاکرات بینتیجه میماند ترجیح خواهد داد. آنطور که مشخص است، ایران معتقد است که حتی اگر مذاکرات بینتیجه باشد، باز هم سود خواهد برد. در پیشبینیهای نظام، سناریوی بدون توافق هم موجب رشد ۳ درصدی رشد ناخالص داخلی خواهد شد.
دلایل زیادی وجود دارد که چرا نظام به چنین نتایجی رسیده است. این رقم متناسب با رشدی است که کشور در سال گذشته و در شرایط حذف محدود تحریم ها تجربه کرده است. همچنین ظاهراً ایران معتقد است که حتی قبل از رسیدن به توافق نهایی، تحریم های بینالمللی در حال از هم پاشیدن است.
– تهران مطمئن است که میتواند از پس تحریم های آتی برآید –
حکومت ایران، که سرنوشتش، به گفته واشنگتن، به موفقیت مذاکرات وابسته است، باید احساس اطمینان خاطر کند. بنابراین گروههای مختلفی از حکومت، از جمله رهبر ایران، تمایل چندانی به توافق ندارند. «آیتالله خامنهای»، با الگوی اقتصاد مقاومتی، معتقد است که اقتصاد ایران میتواند تحت تحریم های فلجکننده هم رشد کند و از دولت خواسته که رهنمودهای او را دنبال کند. حال ظاهراً اقتصاددانان حکومت معتقدند که کشور به راحتی میتواند از پس طوفان تحریم های آینده برآید. این اطمینان توضیحی برای عدم انعطاف تهران در مذاکرات است. همچنین نقص اساسی راهبرد تبدیلی دولت «اوباما» را نیز برجسته میکند که حال دیگر قابل جبران نیست.
– کاهش تحریم ها در پی توافق موقت اشتباه راهبردی و غیرقابل جبرانی برای آمریکا بود –
کاهش فشار اقتصادی –قبل از آنکه ایران به تعهدات خود تحت معاهده منع گسترش سلاح هستهای و شش قطعنامه بخش هفت شورای امنیت عمل کند- موجب تشویق این کشور به میانهروی نشده است. بلکه برعکس: تسهیل تحریم ها این اعتقاد ایران را تقویت کرده که این کشور از دشمنان خود زیرکتر است و تنها باید توافقی را امضا کند که خط قرمزهای غیرمنطقی این کشور را برآورده سازند.
حال «آیتالله خامنهای» کنترل امور را در دست دارد که تا حد زیادی به لطف بهبود شاخصهای اقتصادی ایران و کاهش عجولانه تحریم ها است. دیپلماسی واشنگتن، بدون آنکه موجب میانهروی ایران شود، ایران را متقاعد کرده که هیچ چیز نمیتواند مانع آنها در دستیابی به تسلط منطقهای –و در نهایت، رسیدن به سلاح هستهای- شود.