چرا جامعه ما کتاب گریز است؟
رضا آرمانیان- کاهش آمار مطالعه در جامعه، ماندن کتاب‌ها در کتابفروشی‌ها و مشکلات اخیر ناشران برای فروش آثارشان مطلبی نیست که بتوان به سادگی از آن گذر کرد، چرا که کتاب و کتابخوانی به گفته بزرگان و کار‌شناسان از مظاهر فرهیختگی در هر جامعه‌ای به شمار می‌رود و کاهش این آمار باید همانند زنگ خطری مسئولان و متولیان را به فکر راهکارهای تشویقی و ترویجی برای گسترش این فرهنگ بیاندازد.
به گزارش بولتن نیوز، شاید درصد بالایی از افت آمار کتابخوانی در سال‌های اخیر به سرانه و قدرت خرید پایین کتاب در جامعه بر می‌گردد؛ عاملی که خود متاثر از گرانی کتاب‌ها ناشی از مشکلات صنعت چاپ و نشر بوده است.
در سال‌های اخیر به دلیل گسترش نشریات الکترونیک صنعت چاپ و نشر تغییراتی داشته و تیراژ کتاب‌ها در تمامی دنیا در حال کاهش است. در کشور ما هم به سبب وجود مشکلات بسیاری بر سر راه چاپ و نشر چون تحریم‌ها و گرانی کاغذ، قیمت تمام شده کتاب‌ها بالا رفته است، این گرانی به دلیل قدرت خرید پایین مردم برای تهیه این کالای فرهنگی تاثیر مستقیم خود را بر سرانه کتابخوانی گذاشته است.
عدم جذابیت و دوری مردم از کتاب
از سوی دیگر گسترش روز افزون شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و تبادل بالای اطلاعات از این طریق سبب شده مردم به این سمت گرایش شدیدی یافته و از نوع مکتوب نشریات و کتاب‌ها دور شوند، البته کم جاذبه بودن کتاب‌ها و محتواهای کم عمق و ضعیف آنها هم عامل مهم دیگری است تا اقشار مختلف مردم از کتاب زده شده و از راه‌های دیگری به دنبال کسب اطلاعات خود باشند.
حسن نقی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی، با اشاره به عوامل متعددی که بر کتابزدگی جامعه امروز نقش دارد، می‌گوید: یکی از دلائلی که شکل عام هم دارد روحیه گریز از کارهای سخت است، از طرفی اینترنت و رسانه مجازی به دلیل راحتی دسترسی به اطلاعات که رنج و زحمت مطالعه کتابهای مکتوب را هم ندارد به سرعت در میان مردم گسترش یافته است و مردم به دلائل ذکر شده از سهل‌ترین روش برای رسیدن به مقصود خود استفاده می‌کنند.
این استاد دانشگاه معتقد است که بخش دیگری از کتاب گریزی جامعه به دلیل مشغولی‌های جانبی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و گوشی‌های مدرن و پیشرفته برای دسترسی آسان در هر مکانی از این فضا‌ها بر می‌گردد.
دامن زدن تبلیغات سوء دشمنان به دوری جامعه از مطالعه
وی می‌افزاید: حتی در کلاس درس هم دانشجویان بیشتر فکر و حواسشان درگیر این قضیه است و عوامل سیاسی، اجتماعی و تبلیغات سوء دشمنان هم در گسترش و دامن زدن هر چه بیشتر به این عامل موثر بوده است تا جایی که افراد دیگر فرصتی برای رجوع و مطالعه کتاب‌ها پیدا نمی‌کنند.
به گفته وی، کتاب کنار گذاشته نشده بلکه شکل آن از کاغذی به الکترونیک تغییر یافته که هزینه آن کمتر و دسترسی به آن هم آسان‌تر است و شاید همین قضیه عاملی بر پایین آمدن تیراژ کتاب‌ها بوده است. شکی نیست که جامعه امروز خود را درگیر دلمشغولی‌های بسیاری کرده که ریشه در فضای مجازی دارد اما این نکته که کتاب کاغذی جایگاه خود را دارد و نمی‌توان آن را کنار گذاشت امری بدیهی است.
حجت الاسلام عبدالله ابراهیمی، مسئول آموزش سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی هم در این باره می‌گوید: ارزش یک جامعه به وجود افراد کتابخوان آن بستگی دارد و این توصیه اکید مقام معظم رهبری است که کتابخوانی بک وظیفه ملی و واجب دینی است.
وی عنوان می‌کند: امروز ما فرهنگی را تجربه می‌کنیم که ما را به سمت مطالعه مطالب کوتاه و کتابهای جیبی با قطاع کوچک و حتی مفاهیمی در چند سطر سوق می‌دهد و این امر سبب تغییر ذائقه‌ها شده و ظهور شبکه‌های اجتماعی در کنار موبایل‌های پیشرفته جامعه را از کتابهای مکتوب دور کرده است.
آسیب شبکه‌های اجتماعی به فرهیختگی
ابراهیمی می‌گوید: استفاده از این پدیده‌ها به جای مطالعات عمیق آسیب زا است، چرا که به علت عدم سیر منطقی در اذهان و عمق و محتوای ناکافی ماندگاری لازم را ندارد و از طرفی به دلیل نگاه سطحی به موضوعات تخصصی به میزان دانش افراد و فرهیختگی ضربه وارد کرده است.
وی، قشر جوان را به عنوان علاقمند‌ترین قشر به این فضا به دلیل عوامل ذکر شده که نتیجه تغییر ذائقه در آنهاست در معرض آسیب دانسته و می‌گوید: جوانان به دلیل دل مشغولی به این فضا‌ها حوصله کمی برای مطالعه دارند.
وی موارد دیگری را نیز در کتاب گریزی جامعه امروز دخیل دانسته و ادامه می‌دهد: رسانه‌های تقلیدی، عدم توجه کافی مسئولان و متولیان به صنعت چاپ و نشر و فضا‌های عمومی مطالعه به فرهنگ کتابخوانی آسیب زده است که نیاز به پیگری و تلاش برای رفع آنها دارد.
عناوین مختلف کتاب‌ها و سردرگمی مخاطبان
ابراهیمی، توجه به عناوین مختلف به جای تیراژ بالای کتابهای موجود و پر محتوا را عاملی اساسی در کتاب زدگی جامعه امروز دانسته و می‌افزاید: در کشور ما برخلاف کشورهای پیشرفته ناشران و متولیان این امر علاقه وافری به چاپ عناوین مختلف کتاب دارند و این سبب می‌شود مخاطب در مراجعه به سیل عظیمی از تالیفات و عناوین مختلف کتاب‌ها مواجه شود و تصمیم گیری برایش سخت و گاهی غیر ممکن شود.
این محقق معتقد است؛ برای بهبود این روند باید کتابهای پر محتوا و عمیق با تیراژ بالا وارد بازار شده و از چاپ عناوین و تالیفات گوناگون جلوگیری شود.
حسین مسگرانی، معاون فرهنگی ارشاد خراسان رضوی هم افزایش شبکه‌های مجازی و توسعه فضای اینترنت را در دوری مردم از مطالعه کتب و نشریات کاغذی موثر دانسته و می‌گوید: هر چند این امر به فرهنگ کتابخوانی آسیب زده ولی از طریق همین شبکه‌ها می‌توان کتابهای خوب، باارزش و پر محتوا را معرفی کرد تا مردمی که به دلیل عدم جذابیت کتاب‌ها از آنها زده شده‌اند با کتابهای خوب آشنا شوند.
وی عنوان می‌کند: متاسفانه معرفی کتاب در رسانه ملی کشور ما جایگاهی نداشته و در این زمینه تلاشی هم صورت نمی‌گیرد، حتی در رسانه‌های مکتوب و مجازی با وجود تاکید فراوان مقام معظم رهبری به گسترش فرهنگ کتابخوانی فرصتی به معرفی کتاب داده نشده و شاید همین امر هم یکی از دلائل دوری مردم از کتاب بوده است.
مسگرانی معتقد است؛ اگر فرصت کافی برای معرفی و نقد کتاب در رسانه‌ها داده شود مردم به سمت کتاب‌ها گرایش پیدا می‌کنند و این امر سبب جبران وضع موجود و افزایش کتابخوانی در میان آنها می‌شود.
کتاب زدگی مردم در جامعه رو به پیشرفت امروز امری نیست که به راحتی قابل حل باشد و نیاز است متولیان و مسئولان در این زمینه تلاش بیشتری به خرج دهند.
منبع: هفته نامه امانت استان آذربایجان غربی
در سال‌های اخیر به دلیل گسترش نشریات الکترونیک صنعت چاپ و نشر تغییراتی داشته و تیراژ کتاب‌ها در تمامی دنیا در حال کاهش است. در کشور ما هم به سبب وجود مشکلات بسیاری بر سر راه چاپ و نشر چون تحریم‌ها و گرانی کاغذ، قیمت تمام شده کتاب‌ها بالا رفته است، این گرانی به دلیل قدرت خرید پایین مردم برای تهیه این کالای فرهنگی تاثیر مستقیم خود را بر سرانه کتابخوانی گذاشته است.
عدم جذابیت و دوری مردم از کتاب
از سوی دیگر گسترش روز افزون شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و تبادل بالای اطلاعات از این طریق سبب شده مردم به این سمت گرایش شدیدی یافته و از نوع مکتوب نشریات و کتاب‌ها دور شوند، البته کم جاذبه بودن کتاب‌ها و محتواهای کم عمق و ضعیف آنها هم عامل مهم دیگری است تا اقشار مختلف مردم از کتاب زده شده و از راه‌های دیگری به دنبال کسب اطلاعات خود باشند.
حسن نقی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی، با اشاره به عوامل متعددی که بر کتابزدگی جامعه امروز نقش دارد، می‌گوید: یکی از دلائلی که شکل عام هم دارد روحیه گریز از کارهای سخت است، از طرفی اینترنت و رسانه مجازی به دلیل راحتی دسترسی به اطلاعات که رنج و زحمت مطالعه کتابهای مکتوب را هم ندارد به سرعت در میان مردم گسترش یافته است و مردم به دلائل ذکر شده از سهل‌ترین روش برای رسیدن به مقصود خود استفاده می‌کنند.
این استاد دانشگاه معتقد است که بخش دیگری از کتاب گریزی جامعه به دلیل مشغولی‌های جانبی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و گوشی‌های مدرن و پیشرفته برای دسترسی آسان در هر مکانی از این فضا‌ها بر می‌گردد.
دامن زدن تبلیغات سوء دشمنان به دوری جامعه از مطالعه
وی می‌افزاید: حتی در کلاس درس هم دانشجویان بیشتر فکر و حواسشان درگیر این قضیه است و عوامل سیاسی، اجتماعی و تبلیغات سوء دشمنان هم در گسترش و دامن زدن هر چه بیشتر به این عامل موثر بوده است تا جایی که افراد دیگر فرصتی برای رجوع و مطالعه کتاب‌ها پیدا نمی‌کنند.
به گفته وی، کتاب کنار گذاشته نشده بلکه شکل آن از کاغذی به الکترونیک تغییر یافته که هزینه آن کمتر و دسترسی به آن هم آسان‌تر است و شاید همین قضیه عاملی بر پایین آمدن تیراژ کتاب‌ها بوده است. شکی نیست که جامعه امروز خود را درگیر دلمشغولی‌های بسیاری کرده که ریشه در فضای مجازی دارد اما این نکته که کتاب کاغذی جایگاه خود را دارد و نمی‌توان آن را کنار گذاشت امری بدیهی است.
حجت الاسلام عبدالله ابراهیمی، مسئول آموزش سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی هم در این باره می‌گوید: ارزش یک جامعه به وجود افراد کتابخوان آن بستگی دارد و این توصیه اکید مقام معظم رهبری است که کتابخوانی بک وظیفه ملی و واجب دینی است.
وی عنوان می‌کند: امروز ما فرهنگی را تجربه می‌کنیم که ما را به سمت مطالعه مطالب کوتاه و کتابهای جیبی با قطاع کوچک و حتی مفاهیمی در چند سطر سوق می‌دهد و این امر سبب تغییر ذائقه‌ها شده و ظهور شبکه‌های اجتماعی در کنار موبایل‌های پیشرفته جامعه را از کتابهای مکتوب دور کرده است.
آسیب شبکه‌های اجتماعی به فرهیختگی
ابراهیمی می‌گوید: استفاده از این پدیده‌ها به جای مطالعات عمیق آسیب زا است، چرا که به علت عدم سیر منطقی در اذهان و عمق و محتوای ناکافی ماندگاری لازم را ندارد و از طرفی به دلیل نگاه سطحی به موضوعات تخصصی به میزان دانش افراد و فرهیختگی ضربه وارد کرده است.
وی، قشر جوان را به عنوان علاقمند‌ترین قشر به این فضا به دلیل عوامل ذکر شده که نتیجه تغییر ذائقه در آنهاست در معرض آسیب دانسته و می‌گوید: جوانان به دلیل دل مشغولی به این فضا‌ها حوصله کمی برای مطالعه دارند.
وی موارد دیگری را نیز در کتاب گریزی جامعه امروز دخیل دانسته و ادامه می‌دهد: رسانه‌های تقلیدی، عدم توجه کافی مسئولان و متولیان به صنعت چاپ و نشر و فضا‌های عمومی مطالعه به فرهنگ کتابخوانی آسیب زده است که نیاز به پیگری و تلاش برای رفع آنها دارد.
عناوین مختلف کتاب‌ها و سردرگمی مخاطبان
ابراهیمی، توجه به عناوین مختلف به جای تیراژ بالای کتابهای موجود و پر محتوا را عاملی اساسی در کتاب زدگی جامعه امروز دانسته و می‌افزاید: در کشور ما برخلاف کشورهای پیشرفته ناشران و متولیان این امر علاقه وافری به چاپ عناوین مختلف کتاب دارند و این سبب می‌شود مخاطب در مراجعه به سیل عظیمی از تالیفات و عناوین مختلف کتاب‌ها مواجه شود و تصمیم گیری برایش سخت و گاهی غیر ممکن شود.
این محقق معتقد است؛ برای بهبود این روند باید کتابهای پر محتوا و عمیق با تیراژ بالا وارد بازار شده و از چاپ عناوین و تالیفات گوناگون جلوگیری شود.
حسین مسگرانی، معاون فرهنگی ارشاد خراسان رضوی هم افزایش شبکه‌های مجازی و توسعه فضای اینترنت را در دوری مردم از مطالعه کتب و نشریات کاغذی موثر دانسته و می‌گوید: هر چند این امر به فرهنگ کتابخوانی آسیب زده ولی از طریق همین شبکه‌ها می‌توان کتابهای خوب، باارزش و پر محتوا را معرفی کرد تا مردمی که به دلیل عدم جذابیت کتاب‌ها از آنها زده شده‌اند با کتابهای خوب آشنا شوند.
وی عنوان می‌کند: متاسفانه معرفی کتاب در رسانه ملی کشور ما جایگاهی نداشته و در این زمینه تلاشی هم صورت نمی‌گیرد، حتی در رسانه‌های مکتوب و مجازی با وجود تاکید فراوان مقام معظم رهبری به گسترش فرهنگ کتابخوانی فرصتی به معرفی کتاب داده نشده و شاید همین امر هم یکی از دلائل دوری مردم از کتاب بوده است.
مسگرانی معتقد است؛ اگر فرصت کافی برای معرفی و نقد کتاب در رسانه‌ها داده شود مردم به سمت کتاب‌ها گرایش پیدا می‌کنند و این امر سبب جبران وضع موجود و افزایش کتابخوانی در میان آنها می‌شود.
کتاب زدگی مردم در جامعه رو به پیشرفت امروز امری نیست که به راحتی قابل حل باشد و نیاز است متولیان و مسئولان در این زمینه تلاش بیشتری به خرج دهند.
منبع: هفته نامه امانت استان آذربایجان غربی
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
