مصرف گرایی و قاچاق؛ چوب لای چرخ تولید ملی
مصرف گرایی و اقتصاد پنهان کالاها و اجناس خارجی، چوب لای چرخ تولید ملی و رشد اقتصادی کشور بوده و تولید کنندگان داخلی را در تنگناهای اقتصادی فروانی قرار داده است.
به گزارش بولتن نیوز،زندگی در جهان امروزی با گذشته بسیار متفاوت است و اگر بخواهیم یک ویژگی
خاص جوامع امروزی را برشمریم، پدیده مصرف گرایی است که در دوران نوین تولد
یافته و سراسر جهان را درگیر خود ساخته است.
مصرف گرایی که به عنوان فرهنگی غالب بر جهان حکمفرما شده، مردم را به سوی خرید و مصرف بیشتر هدایت کرده و با سیر فزاینده ای ذایقه آنان را به مصرف کالا ها و اجناس خارجی گرایش داده است؛ به طوری که جمعیت بسیاری از جوامع جهان مصرف کالاهای خارجی را برای خود ارزش و به نوعی پرستیژ می دانند.
مصرف گرایی که شاید بیش از همه در اهداف نظام های سرمایه داری برای دستیابی به انباشت سرمایه با کسب بیشترین سود و رفاه ریشه دارد انسان امروزی را در سمت و سوهای برنامه ریزی شده هدایت می کند.
این پدیده که با هدف سود و رفاه بیشتر برای جهان اول و توسعه یافته و بیشترین خرید و مصرف در جهان سوم و کشورهای در حال توسعه بروز کرده است، روز به روز بر توسعه و تقویت بازوهای سرمایه داری افزوده و بر ناتوانی بازوهای رشد و تولید ملی به عنوان زمینه ساز رشد و توسعه اقتصادی در جوامع در حال توسعه می افزاید.
در ایران نیز پدیده مصرف گرایی سال ها است که ریشه دوانیده و بخشی از فرهنگ جاری مردم شده و مصرف کالا های و اجناس خارجی با برندهای مختلف و مارک خاص از سنگ و میلگرد ساختمان سازی، اثاثیه و لوزام خانگی تا پوشش و خوراک به نوعی عادت اجتماعی برای افراد به شمار می رود.
نمونه ای از مصرف کالاهای خارجی در ایران، مواد خوراکی و از جمله آنها آدامس است که بنا بر آمارها حجم بسیاری از مصرف را در بین کالاهای داخلی، میزان بالایی از اتلاف سرمایه در اقتصاد و همچنین شمار زیادی از مصرف کنندگان را در سطح جهانی به خود اختصاص داده است.
بنابر آمار منتشر شده در «موسسه بین المللی یورمانیتور» در آگوست 2012 میلادی ( بیستم مرداد 1391 خورشیدی)، از پژوهشی که گروه تحقیقاتی کانتر(kanter) در مناطق جغرافیایی جهان انجام داده، ایران بالاترین مصرف آدامس را در جهان دارد(1).
بر پایه این آمار، 82 درصد از مردم ایران مصرف کننده آدامس هستند و عربستان سعودی با 79درصد و ایالات متحده آمریکا با 59 درصد پس از ایران قرار دارند. همچنین در ادامه این گزارش آمده است که ارزش بازار آدامس در ایران 181 میلیون و 900 هزار دلار و به صورت خرده فروش است(2).
این آمار در شرایطی است که بیشترین بازار مصرف آدامس در کشور به تولیدات خارجی این محصول اختصاص دارد و صنعت تولید آدامس در کشورمان خاموش است و در صورت وجود نیز توان رقابت با کالای خارجی را ندارد.
در همین زمینه روزنامه راه مردم دهم دی ماه 1393 نوشت: اگرچه آمارهای رسمی گمرک نشانگر این است که در 6 ماهه نخست سال جاری، 15 میلیون دلار ارز صرف واردات رسمی آدامس شده اما واقعیت بازار آدامس در ایران چیز دیگری است؛ بازاری که فعالان آن می گویند آدامس هایی که به صورت رسمی از مرزهای کشور وارد می شود، تنها 15 تا 20 درصد حجم آدامس های وارداتی را به خود اختصاص می دهد و بخش عمده یعنی 80 درصد باقیمانده، از راه قاچاق روانه جیب و کیف های مردم می شود(3).
قاچاق و به عبارتی اقتصاد پنهان کالاها و اجناس خارجی طی سالیان متمادی چوبی لای چرخ تولید داخلی و رشد اقتصادی کشور بوده و تولید کنندگان داخلی را در تنگناهای اقتصادی فروانی قرار داده است.
بر پایه آمارهای رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران، در سال 1390، بالغ بر 22 میلیون دلار انواع آدامس به صورت قانونی وارد کشور شده است که این رقم، در سال های 91 و 92 که بحران ارزی در کشور اوج گرفت و دولت ارز را سهمیه بندی کرد و به نوعی واردات هم صرفه چندانی نداشت، به ترتیب به 12.1 میلیون دلار و 2.6 میلیون دلار رسید و امسال هم بر پایه آمار گمرک در 6 ماهه نخست، رقم واردات رسمی آدامس به کشور به 1.5 میلیون دلار رسیده است(4).
در این میان تبلیغات ابزاری قوی برای بازاریابی انواع و اقسام کالاها نه تنها در مرزهای داخلی بلکه فراتر از مرزهای ملی و منطقه ای است و رسانه ها مهم ترین وسیله انتقال و عرضه تبلیغات شرکت های بزرگ به شمار می روند تا بدین گونه بازار فروش مناسبی برای کالاهای تولیدی این شرکت ها باشند.
از آنجایی که رسانه های غربی و سرمایه داری پرمخاطب ترین رسانه ها و ویترینی مناسب برای اجناس و کالاهای اروپایی و آمریکایی هستند از این رو نقش آنان نیز به مراتب پررنگ تر از دیگر راه های بازاریابی و جذب مشتری است.
در یک جمع بندی کلی می توان گفت که اقتصاد سرمایه داری در جهان با شیوه ها و ابزارهای گوناگون نوعی فرهنگ مصرفی را در سراسر جهان رواج داده به طوری که سلیقه ها و ذایقه های مردم از سراسر جهان را به سمت و سوی الگوهای مصرف یکدست هدایت کرده و بدین گونه با شکست و به حاشیه راندن تولید و اقتصادهای ملی، فرهنگ جهانی خاصی را به جهانیان به ویژه مردم کشورهای در حال توسعه القا کرده است.
از سویی نرخ بالای مصرف کالاهای خارجی و اختصاص میلیاردها تومان از سرمایه های ملی برای واردات و خرید آنها ضرر و زیان های بسیاری را به تولید و اقتصاد داخلی می زند و موجب خروج میلیون ها دلار ارز از کشور می شود.
در مورد کالاها و اقلام خوراکی خارجی همچون آدامس به ویژه آنهایی که به صورت قاچاق وارد کشور می شوند، خارج از زیان های اقتصادی که دارند، از آنجایی که فرایند تولید آنها از نظر بهداشت و سلامت مورد سوال است، تهدیدی برای سلامتی مصرف کنندگان نیز به شمار می روند.
حمایت از تولید کنندگان داخلی، گسترش صنعت تبلیغات و نهادینه کردن الگوهای مصرف ملی و القای باورها و ارزش های رشد و توسعه ملی و همچنین بکارگیری تعرفه های گمرکی برای کالاهای مصرفی و از سویی حراست هرچه بیشتر از مرزها برای جلوگیری از ورود کالای قاچاق به داخل کشور از بایسته هایی است که می تواند عاملی برای تغییر ذایقه مردم و کمکی به تولید و توسعه ملی باشد.
منابع
1) http://www.confectionerynews.com/Markets/Highest-chewing-gum-consumption-worldwide-revealed
2) همان
3) http://newsrahemardom.ir/newspaper/page/2449/9/8321/0
4) همان
از فاطمه دوله - گروه تحقیق و تفسیر خبر
مصرف گرایی که به عنوان فرهنگی غالب بر جهان حکمفرما شده، مردم را به سوی خرید و مصرف بیشتر هدایت کرده و با سیر فزاینده ای ذایقه آنان را به مصرف کالا ها و اجناس خارجی گرایش داده است؛ به طوری که جمعیت بسیاری از جوامع جهان مصرف کالاهای خارجی را برای خود ارزش و به نوعی پرستیژ می دانند.
مصرف گرایی که شاید بیش از همه در اهداف نظام های سرمایه داری برای دستیابی به انباشت سرمایه با کسب بیشترین سود و رفاه ریشه دارد انسان امروزی را در سمت و سوهای برنامه ریزی شده هدایت می کند.
این پدیده که با هدف سود و رفاه بیشتر برای جهان اول و توسعه یافته و بیشترین خرید و مصرف در جهان سوم و کشورهای در حال توسعه بروز کرده است، روز به روز بر توسعه و تقویت بازوهای سرمایه داری افزوده و بر ناتوانی بازوهای رشد و تولید ملی به عنوان زمینه ساز رشد و توسعه اقتصادی در جوامع در حال توسعه می افزاید.
در ایران نیز پدیده مصرف گرایی سال ها است که ریشه دوانیده و بخشی از فرهنگ جاری مردم شده و مصرف کالا های و اجناس خارجی با برندهای مختلف و مارک خاص از سنگ و میلگرد ساختمان سازی، اثاثیه و لوزام خانگی تا پوشش و خوراک به نوعی عادت اجتماعی برای افراد به شمار می رود.
نمونه ای از مصرف کالاهای خارجی در ایران، مواد خوراکی و از جمله آنها آدامس است که بنا بر آمارها حجم بسیاری از مصرف را در بین کالاهای داخلی، میزان بالایی از اتلاف سرمایه در اقتصاد و همچنین شمار زیادی از مصرف کنندگان را در سطح جهانی به خود اختصاص داده است.
بنابر آمار منتشر شده در «موسسه بین المللی یورمانیتور» در آگوست 2012 میلادی ( بیستم مرداد 1391 خورشیدی)، از پژوهشی که گروه تحقیقاتی کانتر(kanter) در مناطق جغرافیایی جهان انجام داده، ایران بالاترین مصرف آدامس را در جهان دارد(1).
بر پایه این آمار، 82 درصد از مردم ایران مصرف کننده آدامس هستند و عربستان سعودی با 79درصد و ایالات متحده آمریکا با 59 درصد پس از ایران قرار دارند. همچنین در ادامه این گزارش آمده است که ارزش بازار آدامس در ایران 181 میلیون و 900 هزار دلار و به صورت خرده فروش است(2).
این آمار در شرایطی است که بیشترین بازار مصرف آدامس در کشور به تولیدات خارجی این محصول اختصاص دارد و صنعت تولید آدامس در کشورمان خاموش است و در صورت وجود نیز توان رقابت با کالای خارجی را ندارد.
در همین زمینه روزنامه راه مردم دهم دی ماه 1393 نوشت: اگرچه آمارهای رسمی گمرک نشانگر این است که در 6 ماهه نخست سال جاری، 15 میلیون دلار ارز صرف واردات رسمی آدامس شده اما واقعیت بازار آدامس در ایران چیز دیگری است؛ بازاری که فعالان آن می گویند آدامس هایی که به صورت رسمی از مرزهای کشور وارد می شود، تنها 15 تا 20 درصد حجم آدامس های وارداتی را به خود اختصاص می دهد و بخش عمده یعنی 80 درصد باقیمانده، از راه قاچاق روانه جیب و کیف های مردم می شود(3).
قاچاق و به عبارتی اقتصاد پنهان کالاها و اجناس خارجی طی سالیان متمادی چوبی لای چرخ تولید داخلی و رشد اقتصادی کشور بوده و تولید کنندگان داخلی را در تنگناهای اقتصادی فروانی قرار داده است.
بر پایه آمارهای رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران، در سال 1390، بالغ بر 22 میلیون دلار انواع آدامس به صورت قانونی وارد کشور شده است که این رقم، در سال های 91 و 92 که بحران ارزی در کشور اوج گرفت و دولت ارز را سهمیه بندی کرد و به نوعی واردات هم صرفه چندانی نداشت، به ترتیب به 12.1 میلیون دلار و 2.6 میلیون دلار رسید و امسال هم بر پایه آمار گمرک در 6 ماهه نخست، رقم واردات رسمی آدامس به کشور به 1.5 میلیون دلار رسیده است(4).
در این میان تبلیغات ابزاری قوی برای بازاریابی انواع و اقسام کالاها نه تنها در مرزهای داخلی بلکه فراتر از مرزهای ملی و منطقه ای است و رسانه ها مهم ترین وسیله انتقال و عرضه تبلیغات شرکت های بزرگ به شمار می روند تا بدین گونه بازار فروش مناسبی برای کالاهای تولیدی این شرکت ها باشند.
از آنجایی که رسانه های غربی و سرمایه داری پرمخاطب ترین رسانه ها و ویترینی مناسب برای اجناس و کالاهای اروپایی و آمریکایی هستند از این رو نقش آنان نیز به مراتب پررنگ تر از دیگر راه های بازاریابی و جذب مشتری است.
در یک جمع بندی کلی می توان گفت که اقتصاد سرمایه داری در جهان با شیوه ها و ابزارهای گوناگون نوعی فرهنگ مصرفی را در سراسر جهان رواج داده به طوری که سلیقه ها و ذایقه های مردم از سراسر جهان را به سمت و سوی الگوهای مصرف یکدست هدایت کرده و بدین گونه با شکست و به حاشیه راندن تولید و اقتصادهای ملی، فرهنگ جهانی خاصی را به جهانیان به ویژه مردم کشورهای در حال توسعه القا کرده است.
از سویی نرخ بالای مصرف کالاهای خارجی و اختصاص میلیاردها تومان از سرمایه های ملی برای واردات و خرید آنها ضرر و زیان های بسیاری را به تولید و اقتصاد داخلی می زند و موجب خروج میلیون ها دلار ارز از کشور می شود.
در مورد کالاها و اقلام خوراکی خارجی همچون آدامس به ویژه آنهایی که به صورت قاچاق وارد کشور می شوند، خارج از زیان های اقتصادی که دارند، از آنجایی که فرایند تولید آنها از نظر بهداشت و سلامت مورد سوال است، تهدیدی برای سلامتی مصرف کنندگان نیز به شمار می روند.
حمایت از تولید کنندگان داخلی، گسترش صنعت تبلیغات و نهادینه کردن الگوهای مصرف ملی و القای باورها و ارزش های رشد و توسعه ملی و همچنین بکارگیری تعرفه های گمرکی برای کالاهای مصرفی و از سویی حراست هرچه بیشتر از مرزها برای جلوگیری از ورود کالای قاچاق به داخل کشور از بایسته هایی است که می تواند عاملی برای تغییر ذایقه مردم و کمکی به تولید و توسعه ملی باشد.
منابع
1) http://www.confectionerynews.com/Markets/Highest-chewing-gum-consumption-worldwide-revealed
2) همان
3) http://newsrahemardom.ir/newspaper/page/2449/9/8321/0
4) همان
از فاطمه دوله - گروه تحقیق و تفسیر خبر
منبع: ایرنا
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
