سوخت مایع ممنوع، پیش به سوی گاز

این بخش بنا بر ضرورت فعالیت خود ( تولید برق) به عنوان یکی از مصرف کنندگان عمده سوخت مایع (نفت گاز و نفت کوره)، سالانه میلیاردها دلار هزینه را به پیکره اقتصاد کشور تحمیل می کند.

سال گذشته، نیروگاههای کشور بیش از ٢٧ میلیارد لیتر سوخت مایع مصرف کردند که در قیاس با سال قبل از آن، رشد ٢٣,٤ درصدی را نشان می دهد.

آمارهای شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران حکایت از آن دارد که مصرف سوخت مایع نیروگاههای کشور در سال گذشته به تفکیک، ١٢,١ میلیارد لیتر نفت گاز و ١٥.٢ میلیارد لیتر نفت کوره بوده است.

همین آمارها نشانگر آن است که سال گذشته، مصرف نفت گاز بخش نیروگاهی کشور نسبت به سال قبل از آن بیش از ٦٠ درصد افزایش داشت که دلیل آن را می توان کاهش تحویل گاز به این بخش و هم سیکل ترکیبی نبودن بخش عمده نیروگاهها و وابستگی آنها به مصرف سوخت مایع تلقی کرد.

یک نگاه اقتصادی به این موضوع نشان می دهد سالانه میلیاردها دلار تنها برای تامین سوخت بخش نیروگاهی هزینه می شود، تا جایی که به گفته مدیران ارشد تامین انرژی کشور سال گذشته بیش از ٣٠ میلیارد دلار در این بخش هزینه شد.

نگاه دیگر به موضوع اخیر، نگاه زیست محیطی در مصرف نفت کوره یا همان مازوت است که آلایندگی دارد و بدون شک از میان بردن آلودگی ناشی از آن نیز خالی از هزینه برای کشور نخواهد بود.

با توجه به تاکید وزیر نفت در مقرون به صرفه بودن واردات برق به جای مصرف سوخت مایع، شاید لازم باشد این رویکرد تغییر کند و سوخت ارزان و پاک تری که توجیه نیز دارد، در بخش نیروگاهی استفاده شود.

بخشی از برق تولیدی نیروگاههای کشور با هدف تعاملهای اقتصادی و درآمدزایی به کشورهایی همچون ترکیه، ارمنستان، افغانستان و پاکستان و عراق صادر می شود؛ اما آیا کفه این درآمد زایی آنقدر سنگین هست که سوختی گران همچون نفت گاز برای آن مصرف شود؟

الیته شاید جواب این باشد که اگر به اندازه کافی گاز در اختیار واحدهای مولد برق قرار گیرد، هزینه های مربوط به تامین سوخت این بخش نیز کاهش خواهد یافت.

هزینه های میلیاردی برای تامین سوخت مایع، آن هم تنها برای یک بخش از مصرف کنندگان عمده، وزارت نفت را بر آن داشته تا رویکرد دیگری را برای سوخت رسانی به نیروگاهها در دستور خود قرار دهد؛ رویکردی که در آن، کاهش تحویل سوخت مایع و افزایش مصرف گاز، صدر نشین است.

بخش دیگری از این هزینه میلیاردی را شاید بتوان به پایین بودن راندمان نیروگاهها ربط داد؛ البته در سالهای گذشته با بهره برداری از نیروگاههای جدید سیکل ترکیبی و گازی، این نقیصه تا حد زیادی برطرف شده است.

براین اساس با توجه به رویکرد جدید وزارت نفت برای سوق دهی نیروگاهها در استفاده از گازطبیعی به جای سوخت مایع، شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران نیز حرکتهایی را آغاز و برای نتیجه گیری بهتر در این زمینه نشستهای متعددی را با مسئولان نیروگاههای کشور برگزار کرده است.

پیرو همین سیاست و با باز شدن برخی گره های سیاسی به وسیله دستگاه دیپلماسی کشور، بخش بالادست صنعت نفت و گاز نیر فعالتر شده و همه تلاش خود را معطوف به آن داشته تا با بهره برداری از چند فاز جدید پارس جنوبی، ظرفیت پالایشی کشور را بالا ببرد.

شرکت ملی گاز ایران نیز به عنوان بازوی دیگر وزارت نفت که تامین گاز نیروگاههای کشور را برعهده دارد سال گذشته بیش از ٣٦ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به این بخش ارسال کرد.

به گفته تربتی، مدیر برنامه ریزی شرکت ملی گاز ایران، امسال با توجه به سیاستهای کلان وزارت نفت مبنی بر تحویل گاز بیشتر به نیروگاهها، حجم ارسالی این حامل انرژی به بخش یاد شده با ٦ میلیارد مترمکعب افزایش نسبت به پارسال، به ٤٢ میلیارد مترمکعب می رسد.

وی که سرپرستی دیسپچینگ شرکت ملی گاز را نیز بر عهده دارد، از افزایش تحویل گاز به نیروگاهها در تابستان خبر داده و گفته است: این افزایش با هدف آزاد سازی سوخت مایع برای صادرات آن و ایجاد ارزش افزوده برای اقتصاد کشور انجام می شود.

امسال قرار است با بهره برداری از فازهای چدید پارس جنوبی ظرفیت کنونی تولید گاز کشور (٦٠٠ میلیون مترمکعب) به بیش از ٧٠٠ میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد؛ بر این اساس پیش بینی می شود با تحقق برنامه افزایش ظرفیت تولید گاز به میزان حدود روزانه ١٠٠ میلیون مترمکعب در سال، همچنین مدیریت مصرف گاز، مصرف سوخت مایع در نیروگاهها کاهش یابد و امکان افزایش صادرات آن فراهم شود.

بدون شک تغییر سیاستهای کلان برای کاهش هزینه های اقتصادی و به تبع کاهش آلاینده های زیست محیطی می تواند راهبرد جدیدی در استفاده بهتر از منایع انرژی باشد.

لازمه دستیابی به این مهم آن است که دولتمردان تدبیر و امید در وزارتخانه های نفت و نیرو، سیاستهایی را برگزینند که رشد و تعالی کشور در آن بیش از پیش آشکار باشد، سیاستهایی همسو با گامهایی استوار که نفت "تار" و  نیرو "پود" آن باشد.

شانا/ سعید محمدبیگی