ارتباط عدم حضور پدر در خانه و تربیت ناقص بچه‌ها

گروه سبک زندگی-مرتضی جمشیدی، در جامعه امروز با صنعتی شدن شهر‌ها و تغییر سبک زندگی و امرار معاش، دیگر جایگاه روابط خانوادگی از شیوه‌های سنتی فاصله گرفته و به همین دلیل روش‌های صحیح تعامل میان اعضای خانواده نیز دستخوش تغییرات فراوانی شده‌اند.

به گزارش بولتن نیوز، در اقتصاد سنتی که مبتنی بر کشاورزی و دامداری اداره می‌شد، نحوه اداره زندگی و حضور اعضای خانواده نیز اقتضائات مخصوص به خود را داشت، اما امروزه با چرخش پایه‌های اقتصاد به سمت کارخانه‌ها و صنایع بزرگ، دیگر ملزومات زندگی کشاورزی در عرصه سبک زندگی و مدیریت خانواده وجود ندارد.

نیروهای کار در اقتصاد صنعتی موظف به گذراندن ساعت‌های کاری طولانی در مشاغل خسته کننده هستند و در بسیاری از موارد برای در اختیار داشتن همین فرصت شغلی نیز چاره‌ای جز مسافرت و هموار ساختن رنج سفر و دوری از خانواده را برای خود نمی‌بینند. بخش دیگری از شاغلین نیز مجبورند مسافت زیادی را از منزل تا محل کار طی کنند که این ضرورت موجب آن شده که پدر در خانه به ندرت دیده شود. او در سیاهی سحر باید از منزل خارج شود و در سیاهی نیمه شب نیز به منزل بازگردد. در چنین فضا و سبکی از زندگی که در جوامع کنونی رقم زده شده، موقعیت و سهم پدر در خانواده و نقش وی در تربیت فرزندان به شدت مورد تهدید قرار گرفته است.

در چنین شرایطی به سختی می‌توان استانداردهای ملموس و اجرایی برای میزان حضور پدر در منزل و در کنار همسر و فرزندان را تشریح کرد؛ زیرا موانع اقتصادی و سختی‌های کلان زندگی به خانواده این اجازه را نمی‌دهد تا فرصتی برای رسیدگی به امور فرهنگی و تربیتی داشته باشد. از این رو پیش از آنکه بتوان از تبیین جایگاه پدر و میزان سرمایه گذاری وی در تربیت خانواده سخن گفت، می‌بایست به فکر اصلاح موانع کلان اقتصاد در سطح ملی بود تا بارهای سنگین مربوط به گذران زندگی و امرار معاش برای خانواده‌ها سبک‌تر شود. تنها در این صورت است که آموزه‌های فرهنگی و باید‌ها و نبایدهای صحیح در آموزش خانواده مورد اقبال افکار عمومی قرار می‌گیرد.

با توجه به شرایطی که جامعه امروز با آن مواجه است، باید متناسب با آن حداکثر تلاش‌ها صورت گیرد تا در عرصه تربیتی و فرهنگی آسیب‌های کمتری به بدنه جامعه وارد شود. حضور پدر در نهاد خانواده بدون تردید نقش موثری در جهت دهی و مدیریت خانواده دارد. بخشی از این تاثیر به تعامل پدر با همسر خود باز می گردد، و بخش دیگر به تعامل با فرزندان مربوط می‌شود.

بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته می‌توان گفت حضور موثر پدر در خانواده از عوامل تعیین کننده آرامش روانی و کاهش اضطراب و افسردگی است. به عبارت دیگر، یکی از عوامل مهم در پیشگیری از ابتلا به اختلالات روانی در کودکان، میزان و کیفیت حضور پدر است و در این میان نقش او در دوران کودکی بسیار اساسی است.

محبت و عواطف والدین در دوران کودکی نقش موثری بر شخصیت فرد دارد به طوری که حضور موثر پدر و مادر در خانواده و ارتباط مطلوب فرزند با والدین، تاثیرات چشمگیری بر روان فرد در دوران بزرگسالی دارد. پژوهش‌های انجام شده نیز نشان داده است که فرزندان خانواده‌های تک والدینی، عزت نفس پایین تری داشته و در به تاخیر انداختن ارضای نیاز‌ها تحمل کمتری دارند، مهارت‌های مقابله اجتماعی آن‌ها پایین‌تر است و معمولا افسرده‌اند. در حالی که کیفیت بیشتر حضور پدر در خانواده موجب پیشرفت تحصیلی، رشد‌شناختی - اخلاقی، ایجاد هویت جنسی و سلامت روان فرزندان می‌شود و فقدان او احتمال آسیب‌های روانی را در آن‌ها افزایش می‌دهد و حتی فرزندان در نحوه ابراز پرخاشگری دچار مشکل می‌شوند.

طبق پژوهش‌های صورت گرفته، حضور موثر پدر در خانواده از عوامل تعیین کننده موثر بر بلوغ فرزندان است و کودکانی که در طول زندگی خود با غیبت پدر مواجه بوده‌اند، در دوره نوجوانی گرایش بیشتری به مصرف مواد مخدر داشته‌اند و میزان افسردگی و اضطراب در آن‌ها افزایش می‌یابد. بررسی‌های متعددی نشان داده‌اند که عدم حضور پدر در خانواده بیش از فوت پدر، بر سلامت روان کودک اثرگذار است و این کودکان بیشتر در معرض خطر مشکلات روان‌شناختی قرار دارند. این مسئله حاکی از بروز بالا‌تر اختلالات افسردگی، اضطراب و اختلالات رفتاری و اختلال بیش فعالی در کودکان محروم از پدر می‌باشد.

در میان کودکان محروم از پدر، پسران به مراتب بیشتر از دختران علایم اختلالات روانی را در خود نشان می‌دهند و حتی این آسیب ممکن است در کوتاه مدت در فرزندان بروز پیدا نکند و کودکان فاقد پدر، سال‌ها بعد و در بزرگسالی، پرخاشگری و افسردگی بیشتری را از خود نشان دهند.

حضور فعال پدر در منزل، وجود برنامه‌های تفریحی با حضور پدر در کنار خانواده و رسیدگی فعال به امور تربیتی و تحصیلی فرزندان، بخش‌های غیر قابل تفکیک از بایدهای یک زندگی صحیح و سالم است که برای دست یابی به آن ضمن آنکه حکومت مسئولیت مستقیم در تامین ساختارهای اقتصادی دارد، اعضای خانواده نیز باید با حداکثر توان برای رسیدن به این الگو فعالیت کنند. در شرایط ناپایدار فعلی در حوزه اقتصاد اگرچه نمی‌توان انتظار تحولات سریع و اثرگذار در حوزه اقتصاد را داشت اما خانواده‌ها و والدین باید بپذیرند که ارزش تحمل کمی سختی بیشتر در حوزه اقتصادی بیشتر از آن است که در آینده به دلیل وجود نقص‌های فرهنگی و تربیتی در فرزندان خود متحمل رنج‌ها و هزینه‌های بیشتر باشند. برای جلوگیری از این آسیب‌های پر خطر بهتر آن است که تا حد امکان تحمل رنج اقتصادی با هدف سرمایه گذاری بیشتر بر تربیت فرهنگی و اجتماعی فرزندان در اولویت قرار بگیرد.

منبع: هفته نامه گلستان مهر