جزئيات دروغ بزرگ معامله نفتی ايران –روسيه و دردسر دوباره سوآپ نفت

گروه انرژی- امروز رويترز با انتشار گزارش از مذاکرات ايران و روسيه به منظور مبادله نفت در برابر کالا خبر داد و اعلام کرد: در صورت توافق دو طرف، مسکو روزانه بالغ بر ۵۰۰ هزار بشکه از نفت ايران را به‌ازای صادرات کالا و تجهيزات خريداری می‌کند.

به گزارش بولتن نیوز،این گزارش رویترز بر اساس حدثیاتی منتشر شده است که از این جمله می توان به مذاکرات  بيژن زنگنه وزير نفت ايران در مسکو با الکساندر نوواک وزير انرژی فدراسيون روسيه و همچنین موافقت آذر ماه سالجاری هيات دولت با پيشنهاد وزارت امور خارجه، مبنی بر این که وزارت نفت را به عنوان دستگاه مسئول کميسيون مشترک اقتصادی جمهوری اسلامی ايران با روسيه تعيين کرد است اشاره کرد.

در همين حال اخيرا شرکت ملی نفت ايران از استقرار يک کشتی پيشرفته لايروب در پايانه نفتی نکا به عنوان بزرگترين پايانه نفت ايران در اختيار دريای خزر خبر داده است که پيش بينی می‌شود يکی از اهداف لايروبی پايانه نکا ايجاد آبخور مناسب برای پهلوگيری کشتی‌های نفتکش غول پيکر باشد.

گزارشهای فوق تحلیلگران رویترز را به اشتباه به این نتیجه رسانده است که قرار است ایران از طریق سوآپ معکوس نفت نسبت به صادرات نفت از طریق روسیه اقدام نماید.

ضمنا این موضوع که ایران احتمالا تصمیم دارد تا در مقابل پول نفت کالا از روسیه وارد کند و فشار تحریمها ایران را وادار به این کار کرده است از دیگر دلایلی است که منجر به خطی تحلیل رویترزی ها شده است.

این در حالی است که کارشناسان رویترز باید به این موضوع توجه داشته باشند که علت لایروبی در پایانه نفتی نکا، تصمیم  اخیر وزارت نفت و دستور زنگنه برای راه اندازی مجدد سوآپ نفت و مذاکره با کشورهایی است که پیش از این ایران نفت آنها را سوآپ می کرد، است. ایران هم اکنون توان سوآپ نفت خود را به 500 هزار بشکه در روز افزایش داده است و در صورتی که بتواند مجددا قراردادهای سوآپ گذشته خود را برقرار کند، بر اساس گزارشی که اخیرا خبرگزاری شانا منتشر کرده است روزانه درآمد ارزی بالغ بر 550 هزار دلار به دست آورد.

تا سال ٢٠١٠، ایران با معاملات نفتی به روش سوآپ، نفت را از کشورهای آسیای مرکزی برای استفاده در پالایشگاه های تهران و تبریز و اراک وارد می کرد و پس از آن به همان مقدار نفت را به خریداران بالقوه در خلیج فارس تحویل می داد اما به دلیل پاره ای مسائل داخلی این مبادله فعلا قطع شده است.

تا پیش از این با سوآپ نفت کشورهای حوزه دریای خزر از طریق ایران، علاوه بر اینکه بخشی از چالش آسیای مرکزی برای رسیدن به بازارهای جهانی مصرف برطرف می شد، ایران امکان بهره بردن از درآمدهای حاصل از سوآپ نفت را در کنار صرفه جویی در حمل و نقل نفت از میادین جنوبی این کشور به پالایشگاه های واقع شده در شمال کشور را نیز به دست می آورد.

در سال ٢٠١٠ با عدم تمدید قرارداد چهار شرکت خارجی، سوآپ حدود ٧٠ تا ٩٠ هزار بشکه نفت خام کشورهای حاشیه دریای خزر از ایران به حالت تعلیق درآمد. در آن زمان منابع غیررسمی اعلام کردند که ایران قصد دارد هزینه معاوضه نفت را با افزایش پنج برابری از ١,١ دلار به ٥.٥ دلار به ازای هر بشکه افزایش دهد.

بر اساس برنامه پنجم توسعه باید حجم سوآپ نفت خام ایران از متوسط سالانه ٥ میلیون تن نفت (حدود ١٠٠ هزار بشکه در روز) به ١٨ میلیون تن در سال (٣١٧ هزار بشکه در روز) افزایش یابد.

قرارداد سوآپ نفت خام چهار شرکت بین‌المللی «سلکت انرژی تریدینگ»، «دراگون اویل» امارات، «ویتول» سوئیس، «کاسپین اویل دولوپمنت» ایرلند تمدید نشد و این شرکت‌ها برای ادامه فعالیت‌های نفتی در دریای خزر مذاکراتی را با روسیه و جمهوری آذربایجان آغاز کردند.

در ادامه گزارش خبرگزاری وزارت نفت آمده است: "با قطع سوآپ نفت از سوی ايران در سال ٢٠١٠  ایران نه تنها از ظرفیت های سرزمینی خود برای کسب درآمد و توسعه تجارت نفتی با کشورهای حوزه دریای خزر استفاده نکرد، بلکه موقعیت عالی ای را برای نفوذ هر چه بیشتر شرکتهای نفتی آمریکایی و اروپایی در این منطقه پدید آورد و نتایج تلخ آن را می توان در برخی روابط دیپلماتیک دید.

در صورت در نظر گرفتن حد اقل ١,١ دلار برای سوآپ هر بشکه نفت خام و با در نظر گرفتن حداق ٥٠٠ هزار بشکه سوآپ نفت خام دریای خزر در روز، صنعت نفت ایران روزانه ٥٥٠ هزار دلار ضرر می کند. یعنی ٢٠٠ میلیون دلار در سال. این در حالی است که اگر به جای توقف سوآپ نفت و بر طرف کردن چالشهای پیش روی آن، ظرفیت سوآپ و ترانزیت نفت را به ٢.٥ میلیون بشکه در روز افزایش می دادیم. درآمد روزانه آن با در نظر گرفتن  ١,١ دلار برای هر بشکه نفت خام، رقمی بالغ بر یک میلیارد دلار در سال را برای کشور به ارمغان می آورد. این موضوعی است که باید برای آن چاره ای اندیشیده شود. رقبا دست روی دست نمی گذارند تا ما هر وقت خواستیم به سوی کشورهای حوزه دریای خزر دست دوستی دراز کنیم!."

به هر حال مدیر کل روابط عمومی وزارت نفت خبرسازی رویترز را تکذیب کرد و در واکنشی تاکيد کرده است: "مذاکراتی به منظور سوآپ معکوس نفت بين ايران و روسيه انجام نشده است".

با توجه به تکذیب صورت گرفته از سوی اکبر نعمت اللهی موضوع گزارش رویترز می تواند ارتباط مستقیمی داشته باشد با تحرکات شرکتهای اروپایی و آمریکایی که علاقه مند به ورود مجدد ایران به معامله سوآپ نفت دریای خزر نیستند و از این رو تصمیم گرفته اند تا فعالیتهای اخیر وزارت نفت با روی کار آمدن زنگنه را زیر سوال ببرند. در اینجا گویا بهترین روش برای توقف مجدد سوآپ نفت پیش کشیدن قرارداد با روسیه است که البته از سوی رویترز خبر آن منتشر شد!.